Geri Dön

Kuşaklar arası şema geçişinde duygu düzenlemede güçlüklerin rolü

The role of difficulties on emotional regulation in the intergenerational schema transition

PDF İndir

  1. Tez No: 960965
  2. Yazar: SABİRE MERVE BIÇAKCI
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ŞAHİN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Genel Psikoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 137

Özet

Şema kuramı son zamanlarda hızla gelişmekte ve insan psikolojisine dair kapsamlı bir model sunmaktadır. Şemaların kuşaklar arası aktarımı ise şema kuramının önemli bir parçasını oluşturup, birçok araştırmacı tarafından çalışılmaktadır. Ebeveynleri erken dönem uyumsuz şemalara sahip olan bireylerin erken dönem uyumsuz şemalar geliştirmeleri duygu düzenlemede güçlükler gibi birçok farklı faktörle ilişkili olabilmektedir. Bu araştırmada, yetişkinlerin şema alanları ile ebeveynlerinin kopukluk/reddedilme şema alanları arasındaki ilişkide duygu düzenlemede güçlüklerin aracılık rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında 18 yaş üstü yetişkin, annesi ve babası olmak üzere 142 aile, 426 katılımcıdan veri toplanmıştır. Ebeveynlere Young Şema Ölçeği Kısa Form (YŞÖ-KF3), ikinci nesil yetişkinlere ise Young Şema Ölçeği Kısa Form (YŞÖ-KF3) ve Duygu Düzenlemede Güçlükler Ölçeği (DERS-16) google formlar aracılığıyla uygulanmıştır. Araştırmanın analizi Jamovi 2.6.44 kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilere; ebeveynlerin kopukluk/reddedilme şema alanları, ikinci nesil yetişkinin şema alanları ve duygu düzenlemede güçlükler arasındaki ilişkilerin tespit edilmesi amacıyla Pearson Korelasyon Analizi uygulanmıştır. Duygu düzenlemede güçlüklerin yetişkinlerin şema alanları ile ebeveynlerinin kopukluk/reddedilme şema alanları ile ilişkisindeki aracılık etkisinin test edilmesinde ise Hayes'in Model 4 yapısına dayanan analiz gerçekleştirilmiş ve dolaylı etkilerin anlamlılığı Bootstrap yöntemiyle (5000 örneklem) değerlendirilmiştir. Yapılan analizlerde; annenin kopukluk/redddilme şema alanı (AKR) ile yetişkinin zedelenmiş özerklik, kopukluk/reddedilme, zedelenmiş sınırlar şema alanı arasında, babanın kopukluk/reddedilme şema alanı (BKR) ile yetişkinin zedelenmiş özerklik, kopukluk/reddedilme, yüksek standartlar şema alanları arasında pozitif yönde ilişki saptanmıştır. AKR ve ikinci nesil yetişkinin duygu düzenleme güçlükleri ile pozitif yönde anlamlıdır. Duygu düzenlemede güçlüklerin; yetişkinlerin zedelenmiş özerklik, kopukluk/reddedilme, yüksek standartlar, zedelenmiş sınırlar ve diğerleri yönelimlilik şema alanları ile pozitif yönde ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Duygu düzenlemede güçlüklerin, AKR ile zedelenmiş özerklik ve diğerleri yönelimlilik şema alanları arasındaki ilişkide kısmi aracılık, yüksek standartlar şema alanı ile ilişkisinde ise tam aracılık rolü bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar alanyazı ışığında ele alınıp tartışılmış ve gelecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.

Özet (Çeviri)

Schema theory has been rapidly developing in recent years and offers a comprehensive model of human psychology. The intergenerational transmission of schemas is an important part of schema theory and has been studied by many researchers. Individuals whose parents have early maladaptive schemas may develop early maladaptive schemas themselves, which may be related to many different factors, such as difficulties in emotion regulation. This study aims to examine the mediating role of difficulties in emotion regulation in the relationship between adults' schema domains and their parents' disconnection/rejection schema domains. Data were collected from 142 families, including adults over the age of 18, their mothers, and their fathers, for a total of 426 participants. The Young Schema Scale Short Form (YSS-SF3) was administered to parents, while the Young Schema Scale Short Form (YSS-SF3) and the Difficulties in Emotion Regulation Scale (DERS-16) were administered to second-generation adults via Google Forms. The analysis of the research was conducted using Jamovi 2.6.44. Pearson Correlation Analysis was applied to the obtained data to determine the relationships between parents' disconnection/rejection schema domains, second-generation adults' schema domains, and difficulties in emotion regulation. To test the mediating effect of the relationship between difficulties in emotion regulation and adults' schema domains and their parents' disconnection/rejection schema domains, an analysis based on Hayes' Model 4 structure was performed, and the significance of indirect effects was evaluated using the Bootstrap method (5000 samples). In the analyses, the mother's disconnection/rejection schema domain (AKR) and the adult's damaged autonomy, disconnection/rejection, and damaged boundaries schema areas, and between the father's disconnection/rejection schema area (BKR) and the adult's damaged autonomy, disconnection/rejection, and high standards schema areas. AKR and the second-generation adult's emotional regulation difficulties are positively and significantly related. It was concluded that emotional regulation difficulties are positively related to adults' damaged autonomy, disconnection/rejection, high standards, damaged boundaries, and other orientation schema areas. Difficulties in emotion regulation were found to partially mediate the relationship between AKR and impaired autonomy and other orientation schema domains, and to fully mediate the relationship with the high standards schema domain. The findings were discussed in light of the literature, and recommendations were made for future studies.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    962659

    Şemaların kuşaklar arası aktarımı: Erken çocukluk döneminde şema yatkınlığı

    Intergenerational transmission of schema: Schema disposition in early childhood

    AYŞENUR GÜNGÖR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    PsikolojiIşık Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEKERİYA DENİZ AKTAN

  2. Tez No

    807504

    Parenting and schema transmissions between generations: An intergenerational analysis

    Jenerasyonlar arası ebeveynlik ve şema aktarımları: Kuşaklar arası analiz

    SEDEFHAN UNAT

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    PsikolojiYeditepe Üniversitesi

    Psikolojik Danışma ve Rehberlik Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SERDAR KÖRÜK

  3. Tez No

    366437

    Kuşaklararası farklılıkları örgütler üzerinden anlamak: Bir alan araştırması

    Understanding generational differences in organizations: A field study

    SERPİL KARAASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Halkla İlişkilerAnkara Üniversitesi

    Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEMA BECERİKLİ

  4. Tez No

    833967

    Kuşaklararası aktarılan travma, yeme beklentileri ve erken dönem uyum bozucu şemalar arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Investigation of the relationship between intergenerational trauma, eating expectancies and early maladaptive schemas

    NURSENA ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Psikolojiİstanbul Aydın Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BEYZA NAZ DENİZ

  5. Tez No

    691069

    Understanding intergenerational transmission of early maladaptive schemas from a memory perspective: Moderating role of overgeneral memory on adverse experiences

    Anı bakış açısından erken dönem uyumsuz şemaların kuşaklararası aktarımını anlamak: Otobiyografik bellek özgüllüğünün olumsuz yaşam deneyimleri üzerindeki rolü

    İDİL ALAFTAR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    PsikolojiTED Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TUĞBA UZER YILDIZ

Geri Dön