Özel gereksinimli çocuklara sahip ebeveynlerin umutsuzluk ve depresyon düzeylerinin incelenmesi
Investigation of hopelessness and depression levels of parents of children with special needs
- Tez No: 961401
- Danışmanlar: PROF. DR. CANAN TANIDIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Özel Gereksinimli Çocuk, Depresyon, Umutsuzluk, Special Needs Child, Depression, Hopelessness
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Gelişim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 74
Özet
Bu araştırma, özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin depresyon ve umutsuzluk düzeylerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya katılanların %68.7'sini kadınlar oluşturmakta olup, çoğunluk orta (%39.3) ve düşük gelir (%36.7) gruplarından gelmektedir. Eğitim düzeyi açısından katılımcıların en yüksek oranı lise mezunlarından (%38.7) oluşmaktadır. Özel gereksinim türüne göre en yaygın grup, zihinsel engelli çocuğa sahip ebeveynlerdir (%49.3). Beck Depresyon Ölçeği sonuçlarına göre, katılımcıların depresyon puan ortalaması 18.2 (SS = 7.86) olup, bu değer orta düzey depresyon aralığına işaret etmektedir. Kadın ebeveynlerin depresyon puanları erkeklere kıyasla anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p < .05). Gelir düzeyine göre değerlendirildiğinde, düşük gelir grubundaki ebeveynlerin depresyon düzeylerinin anlamlı şekilde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (p < .01). Benzer şekilde, eğitim düzeyi düştükçe depresyon puanlarında artış gözlemlenmiş ve bu ilişki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p < .01). Ayrıca, çocuğun özel gereksinim türüne göre yapılan analizde, zihinsel veya çoklu engelli çocukların ebeveynlerinde depresyon puanlarının, fiziksel engelli çocukların ebeveynlerine göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p < .05). Elde edilen bulgular, özel gereksinimli çocuk bakımının ebeveynlerde özellikle kadınlarda, düşük sosyo-ekonomik koşullarda ve eğitim düzeyi düşük bireylerde psikolojik yükü artırdığını göstermektedir. Bu sonuçlar, özel gereksinimli çocuk sahibi ailelerin ruhsal sağlıklarının desteklenmesi ve psikososyal müdahalelerin önemini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to determine the levels of depression and hopelessness among parents of children with special needs. Of the participants, 68.7% were women, and the majority belonged to middle-income (39.3%) and low-income (36.7%) groups. Regarding educational level, the largest proportion of participants were high school graduates (38.7%). According to the type of special need, the most common group consisted of parents with children who have intellectual disabilities (49.3%). Based on the Beck Depression Inventory scores, the average depression score of the participants was 18.2 (SD = 7.86), which corresponds to a moderate level of depression. Depression scores of female parents were found to be significantly higher than those of male parents (p < .05). When evaluated by income level, parents in the low-income group exhibited significantly higher depression levels (p < .01). Similarly, as educational level decreased, an increase in depression scores was observed, and this relationship was statistically significant (p < .01). Furthermore, analysis according to the type of special need revealed that depression scores were higher among parents of children with intellectual or multiple disabilities compared to those with physically disabled children (p < .05). These findings indicate that caring for children with special needs increases psychological burden, particularly among women, individuals with low socioeconomic status, and those with lower educational attainment. These results highlight the importance of supporting the mental health of families with special needs children and the necessity of psychosocial interventions.
Benzer Tezler
- Özel gereksinimli çocuklara sahip ebeveynlerin birlikte ebeveynlik davranış ve algılarının ebeveynlerin umutsuzluk düzeyleri ile olan ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between co-parenting behaviors and perceptions of parents with special needs children with parents' hopelessness levels
KÜBRA ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiÇocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP ÇETİN
- Yunanistan'da engelli ve/veya özel eğitim gereksinimi olan çocuğa sahip anne-babaların yaşam kalitesi ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi
The investigation about life quality and hopelessness level of parents with disabled and/or special education needs children living in Greece
AILA ISMAIL
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiEngelli Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYLİN GÜRBÜZ
- Özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin umutsuzluk, yalnızlık ve iyimserlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between hopelessness, loneliness and optimism levels of parents of children with special needs
BURAK AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURTEN SARGIN
- Otizm Spektrum Bozukluğu olan genç yetişkinlerin ebeveynlerinin yaşam deneyimleri
Life experiences of parents of young adults with Autism Spectrum Disorder
TARIK DURHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYDAN AYDIN
- Özel gereksinimli çocuklara sahip ebeveynlerin aile stres düzeyi ile aile yılmazlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of family stress level and family resilience levels of parents with children with special needs in terms of various variables
CHAIRI APTOUL CHALIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiEngelli Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP AKKUŞ ÇUTUK