Divan şiirinde ta'n (XV. ve XVI. yüzyıllar)
Condemnation in Divan poetry (XV. and XVI. centuries)
- Tez No: 961445
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BELDE AKA KİYAĞA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Sövme, yerme, ayıplama, kınama anlamlarına gelen ta'n Divan şiirinde birçok şair tarafından söz konusu edilmiştir. Bu çalışmada XV. ve XVI. yüzyıllardan seçilmiş 20 divan taranmış; taranan divanlarda ta'n kavramına karşılık gelen kelimeler belirlenmiştir. Elde edilen beyitlerden yola çıkılarak divan şairlerinin ta'n kavramını ele alış yönleri, bu kavramla ilişkilendirilen tipler ve unsurlar, kurulan tamlamalar incelenmiştir. Böylece daha önce üzerinde detaylı bir araştırma yapılmamış olan ta'n konusunun divan şiirinde nasıl yer aldığı ortaya konmaya çalışılmıştır. Ta'n pek çok şairin beytinde sevgiliye ulaşma uğrunda çekilen cefaya bağlılık ve bu aşkın getirisi olan acı, ızdırap, ayıplanmaya tutkunluk olarak yer almıştır. Temelde toplumsal bir eleştiri olan kınama ve ayıplamanın âşık üzerinde yoğunlaştığı ancak diğer tip, kişiler ve doğa unsurları üzerinden de ele alındığı tespit edilmiştir. Divan şiirinde âşığın kınanmasına çok sık rastlansa da yer yer âşığın toplumu, sevgiliyi, zahidi, doğa ve doğa unsurlarını kınadığı görülmüştür. Bu tezde incelenen konular arasında âşığın ta'n edilmesine sebep olan âşıklık hâlleri de bulunmaktadır.“Çok ağlama, mest ve sarhoş dolaşma, ar ve namusu terk etme, şiddetli ah, kanlı gözyaşı, sarı beniz ve rüsvalık”bu hâllerin başlıcalarıdır. Bu tezde ta'nla ilişkilendirilen“ateş, meydan, davul, deniz, hırka, meclis, mülk, ok, sokak, taş, yara ve zincir”gibi unsurlar da tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Condemnation, which means swearing, censure, blame, and condemnation, has been mentioned by many poets in Divan poetry. In this study, 20 divans selected from the 15th and 16th centuries were scanned; words corresponding to the concept of condemnation in the scanned divans were determined. Based on the obtained couplets, the ways in which divan poets handled the concept of condemnation, the types and elements associated with this concept, and the established phrases were examined. Thus, it was tried to reveal how the subject of condemnation, which has not been studied in detail before, took place in Divan poetry. Condemnation has taken place in many poets' couplets as a devotion to the suffering endured in order to reach the beloved and the pain, suffering and despair that this love brings. It has been determined that condemnation and desecration, which are essentially social criticism, focus on the lover but are also addressed through other types, individuals and natural elements. Although the condemnation of the lover is very common in Divan poetry, it has been observed that the lover sometimes condemns the society, the beloved, the ascetic, nature and natural elements. Among the subjects examined in this thesis are the states of love that cause the lover to be condemned.“Crying a lot, wandering around intoxicated and drunk, abandoning shame and honor, violent sighs, bloody tears, yellow complexion and disgrace”are the main ones. In this thesis, elements such as“fire, square, drum, sea, cardigan, assembly, property, arrow, street, stone, wound and chain”associated with condemnation have also been identified.
Benzer Tezler
- Tanzimat'tan II. Meşrutiyet'e Türk şiirinde kan
Blood in Turkish poetry from reformation to constitutional monarchy II.
SAMET ÇAKMAKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OKAN KOÇ
- Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde kent (1923-1980)
Cities in Turkish poems in period of republic (1923-1980)
MÜRSEL GÜRSES
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. YILMAZ DAŞÇIOĞLU
- Recai-zade Mahmut Ekrem'in şiirlerinde ölüm teması
Death theme in Recai-zade Mahmut Ekrem's poems
ÖZLEM YURTSEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ÖNAL
- Divanlardan hareketle XIX. yüzyılda sosyal hayat
Social life in the 19th Centurybased on divans
GİYASİ BABAARSLAN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET DOĞAN