Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu'nun Kafkas Cephesi'ndeki propaganda faaliyetleri
The propaganda activities of the Ottoman Empire on the Caucasus Front in the First World War
- Tez No: 961628
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEDA BAYINDIR ULUSKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Milli Savunma Üniversitesi
- Enstitü: Atatürk Stratejik Araştırmalar ve Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Harp Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Harp Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Bu çalışma, Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu'nun Kafkas Cephesi'nde yürüttüğü propaganda faaliyetlerini kapsamlı bir şekilde incelemektedir. Araştırma, savaşın askerî boyutunun yanında, belki de daha az görünür ancak eşit derecede önemli olan psikolojik boyutunu oluşturan propaganda çalışmalarının, askerî operasyonların başarısı üzerindeki etkisini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, Osmanlı İmparatorluğu'nun propaganda faaliyetlerinin kurumsal yapısı, Harbiye Nezareti'ne bağlı II. Şube ve Teşkilât-ı Mahsusa'nın rolü, uygulanan iç ve dış propaganda stratejileri ile sansür mekanizmaları detaylı olarak ele alınmıştır. Bu bağlamda, özellikle II. Şube'nin propaganda faaliyetlerindeki merkezi rolü, Harp Mecmuası gibi doğrudan kontrolü altında yayımlanan yayın organları ve basın üzerindeki denetim mekanizmaları ile Teşkilât-ı Mahsusa'nın Kafkasya'daki faaliyetleri, istihbarat toplama, propaganda yayma ve gerilla operasyonları yürütme kapsamında değerlendirilmiştir. Ayrıca, Osmanlı İmparatorluğu'nun, savaş süresince bilgi akışını kontrol etmek ve kamuoyunu yönlendirmek amacıyla uyguladığı sansür politikası ile psikolojik harp aracı olarak kullanılan beyannameler de içerik ve dağıtım yöntemleri açısından analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda ise Osmanlı İmparatorluğu'nun propaganda faaliyetlerinin, özellikle Sarıkamış Harekâtı sonrası yenilgilerin halktan gizlenmesi ve İhtilal sonrası Rus askerlerinin ilticaya teşvik edilmesi konularında etkili olduğu; ancak, stratejik planlama ile saha uygulamaları arasındaki çelişkiler, koordinasyon eksikliği, lojistik ve malzeme yetersizlikleri, personel seçimindeki hatalar ve ağır kış şartları gibi faktörler nedeniyle istenilen düzeyde başarıya ulaşamadığı tespit edilmiştir. Çalışma, modern propaganda tekniklerinin ilk kez sistematik olarak kullanıldığı Birinci Dünya Savaşı'nda, Osmanlı İmparatorluğu'nun bu alandaki çabalarını ortaya koyarak, askerî tarih ve propaganda çalışmalarına katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study offers a comprehensive examination of the propaganda activities conducted by the Ottoman Empire on the Caucasus Front during the First World War. Beyond the military dimension of the war, the research focuses on the psychological aspect—arguably less visible yet equally significant—by analyzing the impact of propaganda efforts on the success of military operations. The study explores the institutional framework of Ottoman propaganda, highlighting the central role of the Second Branch of the Ministry of War and the Special Organization (Teşkilât-ı Mahsusa), as well as the internal and external propaganda strategies and censorship mechanisms employed during the conflict. In this context, particular attention is given to the Second Branch's pivotal role in orchestrating propaganda through publications such as Harp Mecmuası, which operated under its direct control, and to the mechanisms through which the press was monitored and regulated. The Special Organization's activities in the Caucasus—ranging from intelligence gathering and propaganda dissemination to conducting guerrilla operations—are also critically assessed. Furthermore, the study analyzes the Ottoman Empire's censorship policies aimed at controlling the flow of information and shaping public opinion, along with proclamations used as tools of psychological warfare, examining their content and methods of distribution. The findings reveal that while Ottoman propaganda proved effective in certain areas—such as concealing the defeat at the Battle of Sarıkamış from the public and encouraging defection among Russian soldiers following the Bolshevik Revolution—it ultimately fell short of achieving its broader objectives. This shortfall is attributed to discrepancies between strategic planning and field implementation, lack of coordination, logistical and material deficiencies, flawed personnel selection, and the severe winter conditions. By shedding light on the Ottoman Empire's efforts in the realm of propaganda—systematically employed for the first time during World War I—this study contributes to the historiography of military operations and propaganda.
Benzer Tezler
- Birinci Dünya Savaşından sonra Erzurum ve Van vilayetlerinde sosyal ve ekonomik durum (1918-1920)
Social and economic situations in provinces of Erzurum adn Van after World War I.
TAHSİN AYDOĞAN
- Kafkas müslümanlarının bağımsızlık mücadelesinde Kafkas İslam ordusunun rolü
The role of the Caucasian Islamic army in the struggle for independence of Caucasian muslims
MUHARREM YUNUS ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Uluslararası İlişkilerKarabük ÜniversitesiUluslararası Ekonomi Politikası Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MARZİYE MEMMEDLİ
- Türk-Rus ilişkilerinde: Sözde Ermeni soykırımının konumu
Position of the Armenian genocide in the Turkish-Russian relations
HALİL GÖKHAN DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Uluslararası İlişkilerUfuk ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YELDA HATİCE DEMİRAĞ
- Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği'nin (SSCB) dağılmasından sonra, Transkafkasya'daki son gelişmeler ve bölgenin etnik yapısı
After finishing of Union Soviet and Socialist Republics (UUSR) last developments in Transcaucasus and ethnic structure of the region
YAŞAR KUNDUH
- Büyük güçlerin kıskacındaki 'küçük müttefik': Birinci Dünya Savaşı'nda ve sonrasında Nasturiler
'small ally' in the grip of great powers: Nestorians during and after the First World War
YUSUF DİNÇEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihTOBB Ekonomi ve Teknoloji ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA SERDAR PALABIYIK