Geri Dön

İslâm düşünce geleneğinde evrimin mâhiyeti: İbn Miskeveyh örneği

The nature of evolution in the tradition of Islamic thought: The example of Ibn Muskawayh

PDF İndir

  1. Tez No: 961857
  2. Yazar: EBUBEKİR SIDDIK SERTDÜŞER
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. OKAN BAĞCI
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Biyoloji, Din, Felsefe, Biology, Religion, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: İbn Miskeveyh, el- Hikmetu's- Sâriye, İrtika, Tekâmül, Ibn Miskawayh, al-Hikmat al-Sāriya, Irtika, Unification
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Din Felsefesi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 114

Özet

Evrim teorisi, kökenleri 2500 yıl öncesine dayanan eski bir teoridir. Her ne kadar 19. yüzyılda Charles Darwin'le özdeşleşmiş olsa da, evrim düşüncesi tarihin farklı dönemlerinde geniş çapta tartışılmış bir kuramdır. Antikçağda Thales gibi doğa filozofları, maddi varoluşun kaynağını araştırmış ve bu konuda çeşitli sonuçlara ulaşmışlardır. İslam dünyasında ise Cabir bin Hayyân ile evrimle ilgili düşünceler ortaya çıkmaya başlamıştır. İslam düşünce geleneğinde evrime bakış açısı, yaratıcı ve Kur'an'ın temel prensipleri üzerine kurulmuştur. Bu perspektiften hareketle, Müslüman düşünürler evrimi bir tekâmül süreci olarak kabul etmişlerdir. Bu çalışmada ele alınan İbn Miskeveyh, varlığın Allah'tan zuhur ettiğini belirtir. Ona göre ilk meydana gelen Faal Akıl'dır. Bunu tâkiben Külli Nefs, Nefs'ten ise felekler, semavi cisimler, yıldızlar ve cisimler âlemi oluşmuştur. Varlık yukarıdan aşağıya doğru kemalden uzaklaşarak biçimlenirken, aşağıdan yukarıya doğru bir yükselişle feyze yakınlık artar ve bu süreç kemale ermeye kadar devam eder. İbn Miskeveyh, tekâmül fikrini peygamberliği temellendirmede kullanmıştır. Bu konuya özellikle el-Fevz'ul-Asğar adlı eserinin peygamberlik bölümünde değinir. Miskeveyh, bu yaklaşımla sadece peygamberlerin bilindik anlamda Allah'tan vahiy alabileceğini değil, aynı zamanda filozofların akıl ve düşünce yoluyla manevi âlemle ilişki kurmasının mümkün olduğunu göstermeyi amaçlamıştır. Bununla birlikte, onun tekâmül anlayışının ontolojik bir zorunluluk bağlamında ele alındığı söylenebilir.

Özet (Çeviri)

The theory of evolution is an ancient theory with origins dating back 2500 years. Although it has been identified with Charles Darwin in the 19th century, the idea of evolution has been widely discussed in different periods of history. In antiquity, natural philosophers such as Thales investigated the origin of material existence and reached various conclusions. In the Islamic world, ideas about evolution began to emerge with Jabir bin Hayyân. In the Islamic tradition of thought, the perspective on evolution is based on the basic principles of the Creator and the Qur'an. From this perspective, Muslim thinkers have accepted evolution as a process of evolution. Ibn Miskawayh, who is discussed in this study, states that existence emanates from God. According to him, the first to emerge is the Active Intellect. This is followed by the universal soul, and from the soul, the celestial planets, celestial bodies, stars, and the world of bodies are formed. While the being is shaped from top to bottom by moving away from perfection, the proximity to inspiration increases with an ascent from bottom to top, and this process continues until perfection. Ibn Miskawayh used the idea of unification to justify prophethood. He specifically addresses this issue in the chapter on prophethood in his work al-Fawz al-Asghar. With this approach, he aimed to show not only that prophets can receive revelation from God in the conventional sense, but also that it is possible for philosophers to relate to the spiritual realm through reason and thought. Nevertheless, it can be said that his understanding of unification is dealt with in the context of an ontological necessity.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    862900

    An intellectual biography of 'Abd al-Ḥakīm al-Siyālkūtī (D. 1657): His place in Hind intellectual history and influence upon Ottomans

    'Abdülhakim Siyâlkûtî'nin (Ö. 1657) entelektüel biyografisi: Hint entelektüel tarihindeki yeri ve Osmanlılar üzerindeki etkisi

    ABDULLAH AL MAMUN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL ÜÇER

  2. Tez No

    701892

    Ekonomi politik: Tarih, teori ve kavram

    Politics of economy: History, theory and concept

    MUSA BÖLÜKBAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    EkonomiBursa Teknik Üniversitesi

    Uluslararası Ekonomi Politikası Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET ULUKÜTÜK

  3. Tez No

    933363

    Eş'arî kelamında ilâhî adalet ve hikmet

    Divine justice and wisdom in ash'arite theology

    MUHAMMED BİLAL GÜLTEKİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YUSUF ŞEVKİ YAVUZ

  4. Tez No

    676368

    İbnü'l Melâhimî el-Hârizmî'de Aslah Teorisi

    The Theory of Aslah in Ibnu'l Malâhimî al-Hârizmî

    HATİCE BETÜL TURGANALI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MAHMUT AY

  5. Tez No

    840224

    İslâm düşünce geleneğinde tevekkül eğitimi (Gazzâlî örneği)

    Tawakkul education in Islamic thought tradition (Gazzâli example)

    BARIŞ EREN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinŞırnak Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ÖZALP

Geri Dön