Ana akım modernist mimarlıkta belleksel (öz)eleştiri: Hollanda yapısalcılığında bellek-teknikleri
Mnemonic (self)criticism in mainstream modernist architecture: Mnemotechnic(s) in Dutch structuralism
- Tez No: 961856
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDEM CEYLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 420
Özet
Toplumsal-kültürel belleğin korunması ve sürdürülmesi meseleleri 20. yy. felsefi tartışmalarının merkezinde konumlanır. II. Dünya Savaşı'nın ardından kimlik, aidiyet, yabancılaşma, yer hissi gibi konulara dair benzeri bir toplumsal-kültürel ve insanbilimsel odaklı tartışma Modernist Mimarlık sahasında da gözlemlenebilir. Bu tartışmanın belleğe içkinliği çoğunlukla vurgulanmaz ve bu yöndeki Modernist faaliyetler Postmodernist mimarlık düzleminde değerlendirilir. Bu önyargılı bakış açısı savaş-sonrası dönem Modernist Mimarlığın eleştirel yönelimlerinden Hollanda Yapısalcılığının bellek kuramı bağlamında, bellek-tekniği başlığı altında irdelenebileceğini göz ardı eder. Modernist Mimarlığın ''köklerini derinleştirmek'' yani onu insanın ve mimarlığın ''öz''leriyle buluşturmak amacına odaklanan bu okul, târih ve anıt gibi kavramların sorunsallaştırılmasından çok ''insan'' doğasının mimar-şehircilere ve Modern yaşantının akışında kimliğini inşa edebilecek bir sâbite bulamadığı varsayılan kullanıcıya/sakine hatırlatılmasını dert eder. Tasarımların kısa erimli, sürekli târihselleşen, insani anlamda dahil olunamayan ve dolayısıyla soyut, tekdüze çevrelerle vardıklarını savunan Aldo van Eyck, temel önermelerinden biri mimari-şehirciliğin ''geçmişi şimdide bir araya getirmesi'' olan bu okulun kurucusudur. Van Eyck'ın Modernist Mimarlık eleştirisinine ilişkin aslî tasarım mefhumlarının [''zamanın saydamlaş(tırıl)ması'', ''konut-kent'', ''yuva'', ''yer-etkinlik'' vb. gibi] insani bellekle uyum gösteren yapılı-biçimsel bir bellek-tekniği ortaya koymaya yönelik olduğu ifade edilebilir. Van Eyck ve Herman Hertzberger insanın yapılı geçmişine ilişkin içeriği özümseyip, zihinselleştirmeyi ve ardından kendi yorumlarıyla dışsallaştırmayı önerirler. Dolayısıyla bu isimlerin ortaya koydukları yapılı-biçimlerin üretimsel anlamda da bellek-tekniksel manada biçimlendirildikleri düşünülebilir. Onlar bu ''zamansız'' veya ''çok-zamanlı'' belleksel örüntülere ''İmgeler Müzesi'', ''insani yapılı geçmiş deneyimlerin bir araya gelen bedeni'' gibi isimler verirler.
Özet (Çeviri)
Issues concerning the preservation and continuation of socio-cultural memory occupy a central position in 20th-century philosophical debates. Following the Second World War, a similar socio-cultural and anthropological focus on topics such as identity, belonging, alienation, and sense of place can be observed within the realm of Modernist Architecture. However, the memory-oriented nature of this debate is often overlooked, and such Modernist efforts are typically evaluated within the framework of Postmodernist architecture. This biased perspective disregards the possibility of interpreting post-war Modernist architectural movements, particularly the Dutch Structuralism, with its critical orientation, through the lens of memory theory, under the heading of mnemotechnic. This school of thought, namely Dutch Structuralism, which aimed to“deepen the roots”of Modernist Architecture by reconnecting it with the“essences”of humanity and architecture, was less concerned with problematizing concepts such as history and monumentality, and more with recalling the nature of the“human”to architect-urbanists, and to users/inhabitants - who were assumed to be unable to find a constant through which to construct their identity within the flow of modern life. Aldo van Eyck, founding figure of this school whose core proposition was that architecture-urbanism should“gather the past into the present,”argued that design had come to result in short-term, ever-historicizing, abstract and monotonous environments which humans could not meaningfully inhabit. Van Eyck's essential design concepts in his critique of Modernist Architecture - such as“the transparency of time,”“house-city,”“built home-coming,”“place-occasion,”and others—may be understood as an attempt to develop a architectural-formal mnemotechnic aligned with human memory. Van Eyck and Herman Hertzberger proposed that the individual should internalize and mentalize content related to the built past of humanity, and subsequently externalize it through personal interpretation. Therefore, the formal-architectural outputs they created may also be considered shaped by memory-technical activities in a generative sense. They referred to these“timeless”or“multi-temporal”mnemonic patterns with names such as the“Musée Imaginaire”or“the gathering body of past experiences.”
Benzer Tezler
- Mimarlıkta modernist ütopya fikrinin güncel kent bağlamında okunması: Louıs Kahn'ın Bangladeş millet meclisi tasarımı ve dakka
Reading the idea of modernist utopia in architecture within current urban context: Louis Kahn's design of the Bangladesh national assembly building and dhaka
NURULLAH NURULLAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkAkdeniz ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL REHA KAVAS
- Mimarlıkta seçkinlik sıradanlık ilişkisi ve temsil mekanizmaları
The phenomena of distinguished and ordinary in architecture: An inquiry into the representation
BURÇİN BAŞYAZICI
Doktora
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELKIS ULUOĞLU
- İstanbul mimari dokusunda modern-sonrası uygulamalar
Post-modernism in Istanbul's architectural context
ELA GÖNEN
- İhsan Oktay Anar ve romanları üzerine bir inceleme
An analysis on İhsan Oktay Anar and his novels
NECMİDDİN ÇOKLUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. ÖZCAN AYGÜN
- Mimarlıkta yalınlık ve karmaşa
Simplicity and complexity in architecture
BETÜL ORTAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NECATİ İNCEOĞLU