Geri Dön

Erken Sovyet dönemi biyopolitika unsurları: M. Bulgakov ve Y. Zamyatin'in eserlerinde eleştirel söylem analizi

Early Soviet period biopolitical elements: A critical discourse analysis of the works of M. Bulgakov and Y. Zamyatin

  1. Tez No: 962478
  2. Yazar: ŞEYMA KOÇER
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDEM ERİNÇ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Sosyoloji, Western Linguistics and Literature, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: Sovyet, Lenin, Biyopolitika, Tahakküm, Michel Foucault, Soviet, Lenin, Biopolitics, Domination, Michel Foucault
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Erciyes Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Rus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 113

Özet

ERKEN SOVYET DÖNEMİ BİYOPOLİTİKA UNSURLARI: M. BULGAKOV VE Y. ZAMYATİN'İN ESERLERİNDE ELEŞTİREL SÖYLEM ANALİZİ Şeyma KOÇER Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ağustos 2025 Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Erdem ERİNÇ ÖZET Lenin ve NEP dönemlerini konu alan bu çalışma, Sovyetler Birliğinin toplumsal, sosyal ve siyasi zemininin değerlendirildiği sosyolojik bir araştırma niteliğindedir. Devrimin hemen ardından Sosyalist rejimin kurulmasıyla birlikte Sovyet insanı (homo sovieticus) kavramı ortaya çıkmış ve Sovyet ideolojisi temelinde çalışkan, disiplinli ve itaatkâr yeni bir üst insan modeli yaratmak odak noktası olmuştur. Ancak bu kavramın iktidar mekanizmaları ve bireyler üzerindeki teorik ve pratik uygulamaları ile sonuçları arasındaki fark, siyasi ve sosyolojik bir problem olarak değerlendirilmektedir. Bu minvalde edebiyat ve sosyolojinin birbirinden beslenen disiplinler olması, birer Sovyet eleştirisi örneği teşkil eden Yevgeni Zamyatin'in“Biz”ve Mihail Bulgakov'un“Köpek Kalbi”eserlerinin incelenmesinde temel dinamiği oluşturmaktadır. Dolayısıyla Sovyet iktidar mekanizmalarının ideolojik yaptırımları ve sonuçları, tahakküm ve tabiiyet çerçevesinde, Michel Foucault'nun yirminci yüzyıldan itibaren bugünkü anlamına ulaşan biyopolitika kuramı ile değerlendirilmiştir. Bu kuramın söylemlerdeki etkisini anlamlandırabilmek açısından, iktidar kavramları ve çağlara göre yönetim anlayışları analiz edilmiştir. Eserlerdeki söylemler, beden tahakkümü, ekonomik tahakküm, gözetleme-kısıtlama, nüfus ve biyoloji gibi biyopolitik enstrümanlar üzerinden tasnif edilerek, eleştirel söylem analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bu doğrultuda biyopolitikanın, toplumu optimize edici ve yönlendirici yapısındaki izleklerin olumlu ve olumsuz yönleri Sovyet dönemi unsurlarında değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda, Sovyet ideolojisinin toplumsal yaşamdaki nüfuzunu, biyopolitikanın, ekseriyetle gözetleme-kısıtlama ve beden tahakkümü enstrümanları vasıtasıyla gerçekleştirdiği analiz edilmiştir.

Özet (Çeviri)

EARLY SOVIET PERIOD BIOPOLITICAL ELEMENTS: A CRITICAL DISCOURSE ANALYSIS OF THE WORKS OF M. BULGAKOV AND Y. ZAMYATIN Şeyma KOÇER Erciyes University, Graduate School of Social Sciences Master's Thesis, August 2025 Supervisor: Assist. Prof. Dr. Erdem ERİNÇ ABSTRACT This study, which focuses on the Lenin and NEP periods, is a sociological investigation evaluating the social, cultural, and political foundations of the Soviet Union. Following the revolution and the establishment of the Socialist regime, the concept of the Soviet man (homo sovieticus) emerged, with the central aim of creating, on the basis of Soviet ideology, a new model of the“superior human”— industrious, disciplined, and obedient. However, the discrepancy between the theoretical and practical applications of this concept through mechanisms of power and its actual consequences is regarded as both a political and sociological problem. In this regard, the mutual interdependence of literature and sociology forms the fundamental dynamic in the examination of Yevgeny Zamyatin's We and Mikhail Bulgakov's Heart of a Dog, both of which constitute notable examples of Soviet critique. Accordingly, the ideological imperatives and outcomes of Soviet power mechanisms are assessed within the framework of domination and subjugation through Michel Foucault's theory of biopolitics, which, since the twentieth century, has come to be understood in its contemporary sense. To contextualize the influence of this theory in discourse, the concepts of power and modes of governance across different historical periods are analyzed. The discourses in the selected works are classified according to biopolitical instruments such as control over the body, economic domination, surveillance–restriction, population, and biology, and examined through the method of critical discourse analysis. In this way, the positive and negative aspects of biopolitical patterns — with their optimizing and regulatory impact on society — are evaluated within the context of Soviet-era realities. Based on the findings, it is concluded that the influence of Soviet ideology on social life was predominantly exercised through biopolitical instruments of surveillance–restriction and bodily control.

Benzer Tezler

  1. Sovyet sinemasında Kruşçev dönemi ve kültürel kimlik görünümleri

    Khrushchev period and cultural identity aspects in Soviet cinema

    BANU ERDOĞAN ÇAKAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Sahne ve Görüntü SanatlarıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    İletişim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NİYAZİ AYHAN

  2. Azerbaycan'da erken Türk tarihi anlayışı

    Approaches to early Turkish history in Azerbaijan

    ODER ALİZADE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    TarihEge Üniversitesi

    Türk Tarihi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH ÜSTÜN

  3. Maksim Gorki'nin erken dönem sanatı ve romantik eserleri

    Early period art and romantic works of Maxim Gorky

    EMİNE ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Batı Dilleri ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Rus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MÜRÜVVET ÖZLEM PARER

  4. Changing political and military images of Napoleon Bonaparte in his films shot in different periods

    Napoleon Bonaparte'in farklı dönemlerde çekilen filmlerdeki değişen siyasi ve askeri imajları

    NODIRA SAFAEVA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2025

    Uluslararası İlişkilerİstanbul Kent Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT ÖZEL

  5. The importance of Turkish-Soviet relations during the Early Republican period in Turkey

    Erken Cumhuriyet dönemi Türk-Sovyet ilişkilerinin önemi

    UTKU AKIN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Siyasal BilimlerYeditepe Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MELİH GÖRGÜN