Bilgi ve haberleşme teknolojilerinin toplam faktör verimliliği üzerindeki etkisi: Türkiye örneği
The impact of information and communication technologies on total factor productivity: The case of Türkiye
- Tez No: 962500
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ PEYMAN UYSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Antalya Bilim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Bu çalışma, bilgi ve haberleşme teknolojilerinin (BHT) toplam faktör verimliliği (TFV) üzerindeki etkisini Türkiye ekonomisi özelinde incelemektedir. Araştırma, 1990-2024 dönemini kapsayan zaman serisi analizine dayanarak BHT'nin verimlilik artışına olan katkısını, tamamlayıcı faktörlerle birlikte değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın teorik çerçevesi, endojen büyüme teorileri, bilgi ekonomisi dinamikleri ve teknolojik yayılma mekanizmaları temelinde oluşturulmuştur. Türkiye ekonomisinin üretkenlik dinamiklerini etkileyen BHT yatırımlarının etkisi, internet kullanımı, mobil abonelikler ve sabit genişbant erişimi göstergelerinden oluşturulan bileşik bir endeks aracılığıyla ölçülmüştür. Ayrıca insan sermayesi, doğrudan yabancı yatırımlar ve ticari açıklık gibi tamamlayıcı faktörlerin TFV üzerindeki etkileri ve BHT ile etkileşimleri analiz edilmiştir. Ekonometrik analizlerde, eşbütünleşme ilişkilerini dikkate alan FMOLS (Tam Modifiye En Küçük Kareler) ve CCR (Canonical Cointegrating Regression) yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları, BHT yatırımlarının Türkiye'de TFV üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. FMOLS yöntemine göre, BHT düzeyindeki %1'lik bir artış, TFV'de yaklaşık %0.024'lük bir artışa yol açmaktadır. Benzer şekilde, insan sermayesi de TFV üzerinde güçlü bir pozitif etkiye sahiptir. Doğrudan yabancı yatırımlar TFV'yi olumlu yönde etkilemekle birlikte, bu etki diğer değişkenlere göre daha sınırlı kalmaktadır. Dikkat çekici bir bulgu olarak, ticari açıklık TFV üzerinde beklenmedik şekilde negatif bir etki göstermektedir. Bu durum, Türkiye'nin dış ticaret yapısının verimlilik artışını destekleyecek bir niteliğe sahip olmadığına işaret etmektedir. Araştırma sonuçları, Türkiye'nin sürdürülebilir verimlilik artışı için dijital altyapı yatırımlarının güçlendirilmesi, insan sermayesinin geliştirilmesi, nitelikli doğrudan yabancı yatırımların teşvik edilmesi ve dış ticaret yapısının yüksek katma değerli ürünlere doğru dönüştürülmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. BHT'nin verimlilik üzerindeki etkisi, yalnızca teknolojik altyapı ile değil, kurumsal yapılar, beşeri sermaye ve dış ticaret politikalarıyla da yakından ilişkilidir. Bu bağlamda, dijital dönüşüm stratejilerinin bu tamamlayıcı faktörlerle bütünleşik bir yaklaşımla ele alınması, verimlilik artışının sürdürülebilirliği açısından kritik öneme sahiptir.
Özet (Çeviri)
This study examines the impact of information and communication technologies (ICT) on total factor productivity (TFP) in the context of the Turkish economy. Based on time series analysis covering the 1990-2024 period, the research aims to evaluate the contribution of ICT to productivity growth along with complementary factors. The theoretical framework of the study is built upon endogenous growth theories, knowledge economy dynamics, and technological diffusion mechanisms. The effect of ICT investments influencing the productivity dynamics of the Turkish economy is measured through a composite index consisting of internet usage, mobile subscriptions, and fixed broadband access indicators. Additionally, the effects of complementary factors such as human capital, foreign direct investments, and trade openness on TFP and their interactions with ICT are analyzed. FMOLS (Fully Modified Ordinary Least Squares) and CCR (Canonical Cointegrating Regression) methods, which take into account cointegration relationships, are used in the econometric analyses. The findings of the research indicate that ICT investments have a statistically significant and positive effect on TFP in Turkey. According to the FMOLS method, a 1% increase in the ICT level leads to an approximate 0.024% increase in TFP. Similarly, human capital also has a strong positive effect on TFP. While foreign direct investments positively affect TFP, this effect is more limited compared to other variables. As a notable finding, trade openness unexpectedly shows a negative effect on TFP. This suggests that Turkey's foreign trade structure does not have a quality that supports productivity growth. The research results reveal that for sustainable productivity growth in Turkey, it is necessary to strengthen digital infrastructure investments, develop human capital, encourage qualified foreign direct investments, and transform the foreign trade structure towards high value-added products. The effect of ICT on productivity is closely related not only to technological infrastructure but also to institutional structures, human capital, and foreign trade policies. In this context, addressing digital transformation strategies with an integrated.
Benzer Tezler
- Antenna and frequency selective surface design for 3.1 GHZ detect and avoid radar system on unmanned aerial vehicle
İnsansız hava aracında 3.1 GHZ tespit ve kaçınma radar sistemi için anten ve frekans seçici yüzey tasarımı
MOHAMMAD HAROON AZAD
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUNDA AKLEMAN YAPAR
DOÇ. DR. HÜSEYİN ŞERİF SAVCI
- Energy efficiency and security of rıs-aided communication networks
Ris-tabanli haberleşme ağlarinda enerji verimliliği ve güvenlik
HAKAN ALAKOCA
Doktora
İngilizce
2025
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LÜTFİYE DURAK ATA
- Türkiye'de mimarlık bürolarında kalite yönetimi uygulamalarının irdelenmesi
A Study of the quality management applications at the architectural offices in Turkey
DEMET EBRU CANSEVER
- Measurement based air to air and air to ground drone communication channel modeling
Ölçüm tabanlı havadan havaya ve havadan yere drone iletişim kanalı modelleme
BURAK EDE
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN ALİ ÇIRPAN
- Networked computing-based system identification and control of electromechanical systems with industrial IoT
Endüstriyel IoT ile elektromekanik sistemlerin ağ hesaplama tabanlı sistem tanıma ve kontrolü
RAMAZAN KAYA
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiKontrol ve Otomasyon Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ FUAT ERGENÇ
