Akıllı perakende araştırması: Chatbotların antropomorfizmi
Smart retail research: The anthropomorphism of chatbots
- Tez No: 962610
- Danışmanlar: PROF. DR. LEYLA LEBLEBİCİ KOÇER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Yapay zekâ, Chatbot, Antropomorfizm, Akıllı Perakende, Artificial Intelligence, Chatbot, Anthropomorphism, Smart Retail
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
AKILLI PERAKENDE ARAŞTIRMASI: CHATBOTLARIN ANTROPOMORFİZMİ Ekrem ÇELİK Erciyes Üniversitesi, Sosyal Temmuz Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ağustos 2025 Danışman: Prof.Dr. Leyla LEBLEBİCİ KOÇER ÖZET İnsanlarla chatbotlar arasındaki etkileşimi ve bu etkileşimin kullanıcı memnuniyeti ve chatbot kullanım niyetine nasıl yansıdığını incelemeyi amaçlayan bu çalışma, akıllı perakendecilikte chatbotların benimsenmesini etkileyen faktörleri, özellikle antropomorfizmin rolünü araştırmaktadır. Akıllı perakendecilik de chatbot kullanımının hızla artması, bu alandaki çalışmaların önemini ortaya koymaktadır. Araştırma kapsamında, yapay zekâ ve chatbot teknolojilerinin gelişimi, antropomorfizm kavramı, chatbot türleri ve bu teknolojilerin perakende pazarlamadaki rolü detaylı bir literatür taramasıyla ele alınmıştır. Betimleyici nitelik taşıyan çalışmada anket yöntemiyle veriler toplanmıştır. Bu bağlamda; antropomorfizmin, algılanan keyif, algılanan değer, algılanan kolaylık, algılanan güvenlik üzerindeki etkisi ve bu değişkenlerin memnuniyet ve chatbot kullanmayı kabullenme niyeti üzerindeki etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. 309 kişiye anket uygulanmış, ancak analizlere chatbot kullanım deneyimi olan 254 katılımcının verileri dahil edilmiştir. Katılımcıların demografik özellikleri incelenmiş ve verilerin SPSS paket programı kullanılarak betimsel istatistikleri hesaplanmış ve ön analizleri yapılmıştır. Ardından, hipotez testi ve model doğrulama için Smart PLS paket programı ile yapısal eşitlik modellemesi (PLS-SEM) yapılmıştır. Bulgular, algılanan keyif, algılanan değer, algılanan kolaylık ve algılanan güvenlik değişkenlerinin chatbot kullanım memnuniyetini olumlu yönde etkilediği, memnuniyetin ise chatbot kullanma niyetini anlamlı bir şekilde artırdığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, chatbot tasarımında antropomorfik özelliklerin kullanımının, kullanıcı deneyimini iyileştirerek chatbotların benimsenmesini teşvik edebileceğini göstermektedir. Çalışma, akıllı perakendecilik alanında chatbot kullanımının yaygınlaşması ve geliştirilmesi için öneriler sunmaktadır. Özellikle, chatbotların insan benzeri özelliklerle tasarlanmasının, kullanıcıların chatbotları daha kolay, keyifli ve güvenli bulmalarını sağlayarak benimseme oranlarını artırabileceği vurgulanmaktadır.
Özet (Çeviri)
SMART RETAIL RESEARCH: THE ANTHROPOMORPHISM OF CHATBOTS Ekrem ÇELİK Erciyes University, Graduate School of Social Sciences Master Thesis, August 2025 Supervisor: Prof. Dr. Leyla Leblebici KOÇER ABSTRACT This study examines the interaction between humans and chatbots, focusing on its impact on user satisfaction and adoption intention within smart retailing, with a particular emphasis on anthropomorphism. The rapid growth of chatbot use in this sector highlights the research's importance. A comprehensive literature review covers the evolution of AI and chatbot technologies, the concept of anthropomorphism, chatbot types, and their role in retail marketing. As a descriptive study, data were collected via survey. The research specifically investigates the effect of anthropomorphism on perceived enjoyment, value, ease of use, and security, and how these variables subsequently influence satisfaction and the intention to use chatbots. Surveys were distributed to 309 individuals, with data from 254 participants with prior chatbot experience included in the analysis. After examining demographic characteristics, descriptive statistics and preliminary analyses were conducted using SPSS. For hypothesis testing and model validation, Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM) was performed with SmartPLS. The findings indicate that perceived enjoyment, value, ease of use, and security all positively affect chatbot user satisfaction, which in turn significantly increases the intention to use them. These results demonstrate that integrating anthropomorphic features into chatbot design can enhance user experience and promote adoption. The study provides recommendations for developing and proliferating chatbot use in smart retail, emphasizing that human-like characteristics can make chatbots seem more enjoyable, easier to use, and secure, thereby increasing adoption rates.
Benzer Tezler
- CBS tabanlı karar destek sistemi ile kilitli teslimat dolabı yer seçimi
GIS based decision support system for the site selection of parcel locker
ECE ORTAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÖZGÜR DOĞRU
- Mobil perakendecilikte satın alma niyetine etki eden faktörlere ilişkin bir araştırma
A research on factors that affecting the purchase intention in mobile retailing
YILMAZ YAMAN
- Üretim sistemlerinde bulanık tek dönemli stok kontrol modelleri
Fuzzy single period inventory control models in production systems
HÜLYA BEHRET
Doktora
Türkçe
2011
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ KAHRAMAN
- Uluslarası B2B süreçlerin blokzincir ile yönetilmesi: Perakendecilik sektörü üzerine bir uygulama
Managing international B2B processes with block chain: An application on the retail industry
MUSTAFA GÜRGÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeİzmir Katip Çelebi Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA TEKTAŞ
- An analysis of customer attitudes towards technology driven products: A case study in the retail ındustry
Teknoloji odakli ürünlere yönelik müşteri tutumlarinin analizi: Perakende sektöründe bir uygulama
EGEMEN HOPALI
Doktora
İngilizce
2023
Mühendislik BilimleriMarmara ÜniversitesiMühendislik Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZALP VAYVAY
DR. ZEYNEP TUĞÇE KALENDER