Osmanlı/Türk musikisinin nota ile tespiti ve nota icrası sırasında karşılaşılan problemler
The transcription of Ottoman/Turkish music through notation and the problems encountered in notated performance
- Tez No: 962614
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL GÜNGÖR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı/Türk Musikisinde Nota Yazımı, Modernleşme, Osmanlı İmparatorluğu'nda Müzik Kurumları, Osmanlı İmparatorluğu'nda Müzik Yayıncılığı, Geleneğin İcadı, Notation in Ottoman/Turkish Music, Modernization, Music Institutions in the Ottoman Empire, Music Publishing in the Ottoman Empire, Invention of Tradition
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Okan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Müzik Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
“Osmanlı/Türk Musikisinin Nota ile Tespiti ve Nota İcrası Sırasında Karşılaşılan Problemler”başlıklı tezimiz, yüzyıllar boyunca geleneksel öğretim ve aktarım metodu olan meşk sistemi ile aktarılan repertuvarın, 19. yüzyıldan itibaren porteli Avrupa notasına aktarım sürecini inceleyerek bu süreçte karşılaşılan ve sonrasında icraya yansıyan problemleri tespit etmeyi amaçlar. Osmanlı/Türk musikisi için, 19. yüzyıldaki modernleşme hareketlerinden önceki tarihsel ve müzikolojik süreci değerlendirerek başladığımız çalışmamız, porteli Avrupa notasının yaygınlaşmasından önce kullanılan nota yazım sistemlerini, Osmanlı İmparatorluğu'nda nota ile eğitim ve icra süreçlerinin nasıl başladığını, Osmanlı matbaacılık tarihindeki müzik yayınları ve yayıncılarını inceleyerek devam etmiştir. Osmanlı İmparatorluğu tarihinde, toplumsal yaşama, dolayısıyla kültür sanat yaşantısına ve kurumlarına etki eden birkaç dönüm noktası vardır. Tespit ettiğimiz bütün kırılma noktaları“geleneğin icadı”kavramı üzerinden incelenmiştir. Çalışmamız bakımından; 19. yüzyılda Mehterhâne-i Hümâyun kapatılarak Muzıka-yı Hümâyun'un kurulması, bir kırılma noktası olarak kabul edilmiştir. Porteli Avrupa notasının ilk kez resmî olarak kullanılmasıyla, musikide ve musiki çevrelerinde yaşanan değişiklikler değerlendirilmiştir. Cumhuriyet'in ilânından sonra, değişen müzik politikaları ve bu politikalar doğrultusunda kurulan müzik kurumlarının çalışmaları incelenerek mevcut repertuvar üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Repertuvarın notaya alınmasına etki eden kurumlar ve nota yazımı sırasında karşılaşılan problemler kategorilere ayrılarak incelenmiştir. Osmanlı/Türk musikisinin, yazılı kültüre geçiş sürecinden yaklaşık iki yüzyıl sonra da sözlü kültürün öğretim ve aktarım metodu olan meşk sistemiyle bağını koparamadığı ve notaya alınamayan kendine has mikrotonlar, hareketli perdeler, üslûp ve teorik bazı özellikleri sebebiyle meşk sisteminin içeriği değişse de devam ettiği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis, titled“The Transcription of Ottoman/Turkish Music through Notation and the Problems Encountered in Notated Performance”, aims to examine the process through which the repertoire—traditionally transmitted for centuries via the oral and master-apprentice-based meşk system—began to be transcribed into Western staff notation from the 19th century onwards, and to identify the problems encountered during this process that later reflected in musical performance. Beginning with an evaluation of the historical and musicological development of Ottoman/Turkish music prior to the modernization movements of the 19th century, the study continues by analyzing the notation systems used before the widespread adoption of staff notation, the emergence of music education and performance practices using notation within the Ottoman Empire, and the role of music publications and publishers in the history of Ottoman print culture. Throughout Ottoman history, several turning points have influenced social life, and consequently the cultural and artistic institutions. All identified historical ruptures have been examined through the conceptual lens of the“invention of tradition.”Within the scope of this study, the closure of the Mehterhâne-i Hümâyun and the establishment of the Muzıka-yı Hümâyun in the 19th century is considered a significant breaking point. The official adoption of staff notation and the resulting changes in music and musical circles have been critically evaluated. The study also investigates the transformation of music policy following the proclamation of the Republic and examines the activities of the newly established music institutions, assessing their impact on the existing repertoire. The institutions involved in the transcription of the repertoire and the problems encountered during this process have been classified and analyzed. It has been determined that even nearly two centuries after the transition to a written musical culture, Ottoman/Turkish music could not sever its connection with the oral tradition of the meşk system. Despite changes in its content, the meşk method persisted due to the music's unique microtones, flexible pitches, stylistic nuances, and theoretical characteristics that remain difficult to capture through notation.
Benzer Tezler
- Nâyî Mustafa Kevserî Efendi özelinde: Bir 18. yüzyıl nota koleksiyonu bağlamında 'İletişimsel istinsah faaliyeti' ve 'Müstensih performansı'
'Communicative copying activity' and 'Scribal performance' in the context of an 18th century musical note collection: In the person of Nâyî Mustafa Kevserî Efendi
ZEYNEP USTA
Doktora
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Cüneyt Kosal arşivindeki Türk din mûsikîsi eserlerinin incelenmesi ve repertuvarda bulunmayan ilâhilerin notaya alınması
Examining the Turkish religious music works in Cüneyt Kosal archive and notating the works that are not in the repertoire
TUBA GÜVEM ALAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MüzikAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Din Musikisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET TIRAŞCI
- Muallim İsmail Hakkı Bey Koleksiyonu'nun, 182/5 numaralı defterinde yer alan 9 Musevi ayininin, 'Mûsıkî Tekâmül Dersleri' kitabındaki makam anlayışına göre mukayesesi
Muallim İsmail Hakkı Bey Collection, comparison of the 9 Jewish rites in his notebook no. 182/5 according to the understanding of maqam in the book 'Mûsikî Tekâmül Dersleri'
AYŞE KILINÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞİRİN KARADENİZ
- XV. yüzyılda makâmlar
Makams in the XVth century
ÖZGEN KÜÇÜKGÖKÇE
Doktora
Türkçe
2010
MüzikDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. HAKAN CEVHER