Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların total iletişim becerileri: Bir ölçek geliştirme çalışması
Total communication skills of children with autism spectrum disorder: A scale development study
- Tez No: 962992
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE AYYILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: total iletişim, otizm spektrum bozukluğu, iletişim güçlüğü, iletişim becerilerinin değerlendirilmesi, keşfedici sıralı karma desen, total communication, autism spectrum disorder, communication difficulty, assessment of the communication skills, exploratory sequential mixed-methods
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Dil, konuşma ve iletişim, bireyler arası etkileşim sürecinin temelini oluşturan, ancak yalnızca sözel yollarla sınırlı olmayan çok boyutlu süreçlerdir. Özellikle Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocuklar, sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinde belirgin güçlükler yaşamaktadır. Bu güçlüklerin erken yaşta fark edilmesi ve bunlara uygun destek programlarıyla müdahale edilmesi, çocukların kendilerini daha etkili ifade edebilmelerine ve toplumsal yaşama daha aktif katılmalarına olanak tanımaktadır. Bu kapsamda, alternatif ve destekleyici iletişim sistemleri (ADİS) ile benzerlik gösteren, ancak daha kapsayıcı olan Total İletişim (Tİ), bireylerin çoklu iletişim yollarını bir arada kullanarak bütüncül ve anlamlı etkileşim kurmalarını hedefleyen bir yaklaşımdır. Bu çalışmada, OSB olan çocukların Tİ becerilerini değerlendirmek ve uygulayıcıların bu süreci etkili şekilde desteklemelerini sağlamak amacıyla, bu çocuklara hizmet veren eğitimci ve uzmanların görüşlerinden de yararlanarak, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma karma yöntem desenlerinden keşfedici sıralı karma desenle yürütülmüştür. İlk aşamada, OSB olan çocuklarla çalışmış/çalışan eğitimci ve uzmanların bu çocukların Tİ becerileriyle ilgili görüş ve deneyimlerine yönelik yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Nitel aşamada farklı disiplinlerden 16 uzmandan elde edilen veriler analiz edilmiş, alanyazın ve bu bulgular temel alınarak geliştirilen madde havuzu gerekli işlemlerden geçirildikten sonra toplam 447 katılımcıdan elde edilen verilerle Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar için Total İletişim Becerileri Ölçeği (OSB-TİBÖ) geliştirilmiştir. Ölçeğin geçerlik ve güvenirliğini belirlemek için yapılan açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) sonucunda ölçeğin, 27 madde ve altı boyuttan oluşan ve kuramsal temele dayanan geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Language, speech, and communication are multidimensional processes that form the foundation of interpersonal interaction and are not limited to verbal means alone. Children with Autism Spectrum Disorder (ASD), in particular, experience notable difficulties in social interaction and communication skills. Early identification of these difficulties and timely intervention through appropriate support programs can help children express themselves more effectively and participate more actively in social life. In this context, Total Communication (TC) -which shares similarities with alternative and augmentative communication systems but is more inclusive- is an approach that aims to enable individuals to establish holistic and meaningful interactions by utilizing multiple communication modes simultaneously. This study aimed to develop a valid and reliable measurement tool to assess the TC skills of children with ASD and to support practitioners in effectively facilitating this process. To achieve this, the perspectives of educators and specialists who work with these children were incorporated. The research employed an exploratory sequential mixed-methods design. In the first phase, semi-structured interviews were conducted with educators and specialists working with children with ASD to explore their views and experiences regarding the children's TC skills. Data obtained from 16 experts from various disciplines in the qualitative phase were analyzed. Based on the findings and existing literature, an item pool was developed and refined. Subsequently, quantitative data were collected from 447 participants, leading to the development of the Total Communication Skills Scale for Children with Autism Spectrum Disorder (TCSS-ASD). Exploratory Factor Analysis (EFA) and Confirmatory Factor Analysis (CFA) were conducted to evaluate the scale's validity and reliability. The results demonstrated that the scale is a valid and reliable instrument, consisting of 27 items across six theoretically grounded dimensions.
Benzer Tezler
- Okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik pragmatik dil becerileri değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi
Development of a scale for the assessment of pragmatic language skills in preschool children
ÇİĞDEM KELEŞ KARAŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DilbilimHasan Kalyoncu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LATİFE ÖZAYDIN
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar için Sosyal İletişim Kontrol Listesi'nin Türkçeye uyarlama ve geçerlik-güvenirlik çalışması
Turkish adaptation and validity-reliability study of the Revised Social Communication Checklist for children with autism spectrum disorder
BAHADIR İNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE BAKKALOĞLU
- Otizm spektrum bozukluğu'nda bir immün fenotip: kan-beyin ve bağırsak bariyeri proteinlerine karşı otoimmünite ve otistik belirtilerle ilişkisi
An immune phenotype in autism spectrum disorder: autoimmunity to blood-brain and intestinal barrier proteins and its association with autistic symptoms
EKİN GÜNAL MISIR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Allerji ve İmmünolojiHacettepe ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK ÜNAL
- Ebeveyn eğitim programının erken çocukluk dönemindeki otizmli çocuğa sahip ebeveynlerin eğitsel yeterliklerine etkisinin incelenmesi
Investigation of parent education program's effect on educational competencies of parents who have children with autism spectrum disorder in early childhood
MUHAMMED ABDULBAKİ KARACA
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN SARI
- Okul öncesi dönemde erken müdahale programları kapsamında bir kaynaştırma/bütünleştirme uygulamasına ilişkin durum çalışması
A case study on inclusion / integration application in the scope of early intervention programs in early childhood education
OĞUZ KELEŞ
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiOkul Öncesi Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYPERİ SIĞIRTMAÇ DİKİCİ