Ortaokul öğrencilerinin yıkıcı doğa olayları konusundaki metaforik algıları ve zihinsel modelleri
Middle school students' metaphorical perceptions and mental models regarding destructive natural disasters
- Tez No: 963080
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLBİN ÖZKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Bu çalışma, ortaokul öğrencilerinin çeşitli yıkıcı doğa olaylarına (deprem, sel, volkanik patlama ve heyelan) yönelik metaforik algılarını ve zihinsel modellerini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma, 2024–2025 eğitim-öğretim yılında İstanbul'da öğrenim görmekte olan 6., 7. ve 8. sınıf seviyesindeki toplam 154 ortaokul öğrencisiyle yürütülmüştür. Çalışma grubunun oluşturulmasında kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak, her bir yıkıcı doğa olayı için ayrı ayrı hazırlanmış dört açık uçlu sorudan oluşan formlar kullanılmıştır. Elde edilen metaforlar ve zihinsel modeller, frekans ve yüzde açısından analiz edilerek kavramsal kategoriler altında sınıflandırılmıştır. Öğrencilerin kullandıkları metaforlar; kavramsal, yön ve ontolojik metaforlar olarak; zihinsel modeller ise bilimsel, ilkel ve sentez modeller şeklinde gruplandırılmıştır. Bulgular, öğrencilerin deprem, sel, volkanik patlama ve heyelan gibi doğa olaylarına karşı çoğunlukla olumsuz düşüncelere sahip olduklarını ve bu konularla ilgili kavram yanılgılarına ve bilgi eksikliklerine sahip olduklarını ortaya koymuştur. Ayrıca öğrencilerin bilgilerini ağırlıklı olarak okul, aile, haberler, sosyal medya, sosyal çevre, internet ve televizyondan edindikleri gözlemlenmiştir. Öğrencilerin 'Deprem' ve 'Sel' kavramlarına yönelik geliştirdikleri metaforlar çeşitli iken 'Volkanik Patlama' ve 'Heyelan' kavramlarına yönelik geliştirilen metaforların çeşidinin daha az olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin zihinsel modelleri incelendiğinde ise 'Deprem' ve 'Volkanik Patlama' kavramlarının 'Sel' ve 'Heyelan' kavramlarına göre daha çeşitli olduğu görülmüştür. Öğrencilerin yıkıcı doğa olaylarına ilişkin farkındalıklarının artırılması ve mevcut kavram yanılgılarının giderilmesi amacıyla, afet eğitimi programlarının daha bütüncüm bir biçimde yapılandırılması, psiko-sosyal boyutların dikkate alınması, görsel modelleme ve ifade temelli öğretim stratejilerinin yaygınlaştırılması ve yerel afet deneyimlerine dayalı içerikler geliştirilerek bağlamsal öğrenmenin desteklenmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the metaphorical perceptions and mental models of middle school students towards various destructive natural events (earthquake, flood, volcanic eruption and landslide). The study was conducted with phenomenological design, which is a qualitative research method. The study was conducted with a total of 154 middle school students enrolled in the 6th, 7th, and 8th grades during the 2024–2025 academic year in Istanbul. The study group was determined using the convenience sampling method. Forms consisting of four open-ended questions prepared separately for each destructive natural event were used as the data collection tool. The obtained metaphors and mental models were analyzed in terms of frequency and percentage and classified under conceptual categories. The metaphors used by the students were grouped as structural, directional and ontological metaphors, while the mental models were grouped as scientific, primitive and synthesis models. The findings revealed that students mostly have negative thoughts about natural events such as earthquakes, floods, volcanic eruptions and landslides and have misconceptions and lack of knowledge about these subjects. It was also observed that students mostly acquired their knowledge from school, family, news, social media, social environment, internet and television. While the metaphors developed by students for the concepts of 'Earthquake' and 'Flood' were diverse, it was determined that the metaphors developed for the concepts of 'Volcanic Eruption' and 'Landslide' were less diverse. When the mental models of the students were examined, it was seen that the concepts of 'Earthquake' and 'Volcanic Eruption' were more diverse than the concepts of 'Flood' and 'Landslide'. In order to increase students' awareness of destructive natural events and eliminate existing misconceptions, it is recommended that disaster education programs be structured in a more holistic manner, psychosocial dimensions be considered, visual modeling and expression-based teaching strategies be more widely used and contextual learning be supported by developing content based on local disaster experiences.
Benzer Tezler
- Fen durumsal ilgi ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve ortaokul öğrencilerinin fen derslerindeki durumsal ilgilerinin incelenmesi
Adaptation of the science situational interest scale to Turkish and examining the situational interest of middle school students in science classes
MEHMET ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAİL İLHAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİBEL SADİ YILMAZ
- YIKICI DOĞA OLAYLARININ 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNE ORYANTİRİNG İLE ÖĞRETİMİ
TEACHING DESTRUCTIVE NATURAL EVENTS TO 5th GRADE STUDENTS WITH ORIENTIRING
AYŞEGÜL TAŞKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLEK ÇELİKLER
- Dijital tabanlı sürdürülebilir ekoloji öğretim tasarımının geliştirilmesi ve uygulanması
Development and implementation of digital-based sustainable ecology instructional desi̇gn
KEVSER ARSLAN
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI GÖRGÜLÜ ARI
- Görünür düşünme yaklaşımının fen öğretimine uyarlanmasına yönelik bir araştırma
A study on the adaptation of the visible thinking approach to science teaching
ELİF MİNE YURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYSUN ÖZTUNA KAPLAN
- Spor yapan ortaokul öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin incelenmesi
Investigation of aggression levels of secondary students participating in sports,
DİLA ŞEYDA TAŞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SporHitit ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN DEMİRKAN