Türkiye'de eğitim sendikacılığının işlevselliği üzerine bir çalışma
A study on the functionality of education trade unionism in Turkey
- Tez No: 963123
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜLEYMAN DAVUT GÖKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 296
Özet
Türkiye'de öğretmen sendikacılığı, öğretmenlik mesleğine yönelik toplumda hâkim olan“devlet garantili iş”algısı nedeniyle, birçok ülkeye ve diğer sektörlere kıyasla daha geç bir dönemde ortaya çıkmıştır. Ancak günümüzde öğretmenlik, Türkiye'de en yüksek örgütlenme oranına sahip mesleklerden biri hâline gelmiş; farklı ideolojik altyapılara sahip çok sayıda öğretmen sendikası faaliyet göstermeye başlamıştır. Sendikaların temel amacı, çalışanların ekonomik, sosyal ve mesleki yaşam koşullarını iyileştirmeye yönelik çalışmalar yürütmektir. Bu çalışma, öğretmen sendikalarının bu amaca ulaşmadaki işlevselliğini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiş; araştırmada nitel ve nicel yöntemler bir arada kullanılmıştır. Araştırmanın nitel bölümünde doküman analizi ve tarihsel karşılaştırmalı araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Doküman analizi kapsamında, öğretmen sendikalarının toplu sözleşme süreçlerinde sundukları talepleri içeren yayınlar ile toplu sözleşme metinlerinin yer aldığı Resmî Gazete sayıları incelenmiş; talepler ile elde edilen kazanımlar karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Nitel araştırmanın ikinci aşamasında ise, Küresel Öğretmen Saygınlık Statüsü Endeksi'ne göre toplumsal statü, gelir ve performans ölçütleri açısından öne çıkan Çin, Singapur ve Almanya'daki öğretmen sendikalarının ücret, mesleki gelişim olanakları ve mesleğin toplumsal itibarı ile sendikal işlevsellik arasındaki ilişkisi ele alınmış ve bu ülkelerdeki durum Türkiye ile karşılaştırılmıştır. Nicel araştırma bölümünde ise araştırmacı tarafından geliştirilen“Öğretmen Sendikalarının İşlevselliği Ölçeği”kullanılmış; Bursa ilinin tüm ilçelerinde görev yapan öğretmen ve okul yöneticilerinden veri toplanmıştır. Ölçek faktörleri ile değişkenler arasındaki ilişkilerin analizi için SPSS (Sosyal Bilimler için İstatistik Programı) ve AMOS (Moment Yapılarının Analizi) yazılımlarından yararlanılmıştır. Analizler sonucunda, sendikalardan beklentiler ile sendikaların işlevselliğine ilişkin algılar arasında çok sayıda değişkenin etkili olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Teacher unionism in Turkey emerged later compared to many other countries and sectors due to the prevailing societal perception of teaching as a“state-guaranteed job.”However, today teaching has become one of the most highly unionized professions in Türkiye, with numerous teacher unions operating, each grounded in different ideological frameworks. The primary aim of these unions is to improve the economic, social, and professional living conditions of their members. This study was conducted to evaluate the functionality of teacher unions in achieving this goal, using both qualitative and quantitative research methods. In the qualitative part of the research, document analysis and historical comparative research methods were employed. Within the scope of the document analysis, publications containing the demands submitted by teacher unions during collective bargaining processes, along with the issues of the Official Gazette featuring the resulting agreements, were examined. The demands and the resulting gains were analyzed comparatively. In the second stage of the qualitative study, the relationship between union functionality and factors such as teacher salaries, opportunities for professional development, and the social status of the teaching profession was explored in countries such as China, Singapore, and Germany — all of which rank high in terms of social status, income, and performance according to the Global Teacher Status Index. The situations in these countries were then compared to that of Türkiye. In the quantitative part of the study, a scale titled“Functionality of Teacher Unions Scale”was developed by the researcher, and data were collected from teachers and school administrators working in all districts of Bursa province. For the analysis of the relationships between the scale factors and variables, SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) and AMOS (Analysis of Moment Structures) software were used. The analysis revealed that a variety of variables significantly affect the relationship between expectations from unions and perceptions of their functionality.
Benzer Tezler
- Türkiye'de faaliyet gösteren eğitim sendikalarının işleyişi ve sorunlarına ilişkin sendika üyelerinin ve yöneticilerinin görüşleri
Views of trade union members and executives on functioning and problems of education trade unions active in Turkey
HATİCE GÜNEŞ KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÇETİN ERDOĞAN
- Eğitim politikalarına etkisi açısından Almanya'da ve Türkiye'de eğitim sendikacılığı
The impact of teacher unionism on education policies in Germany and Turkey
UMUT ÇALTAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiAmme İdaresi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİL UFUK BİLGİN
- Türkiye'de 1960 sonrası öğretmen sendikacılığı
Unions for teachers after 1960 in Turkey
ENGİN İNCEOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
YRD. DOÇ. DR. TÜRKAN AKSU
- Muhafazakâr kamu çalışanlarında sendikal bilinç 'kimlik-tutum-beklentiler'
Socio-cultural profile of public employees who are members of Memur-Sen 'identity-attitude-expectations'
BÜLENT KURTULUŞ GÖNÜL
Doktora
Türkçe
2025
SosyolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDİNÇ YAZICI
- 1980 sonrasında Türkiye'de işçi sendikacılığının baskı grubu niteliğinin değişimi
Başlık çevirisi yok
RECAİ ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriGazi ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERDİNÇ YAZICI