Aydın ovası sulama sisteminde tabansuyu durumunun değerlendirilmesi
Evaluation of groundwater status in aydin basin irrigation scheme
- Tez No: 963149
- Danışmanlar: PROF. DR. PROF. DR. SELİN MURADİYE AKÇAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarımsal Yapılar ve Sulama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Sulanan tarım arazilerinden en yüksek faydanın sağlanabilmesi için toprak ve su kaynakları arasında dengenin kurulması gerekmektedir. Sulama alanlarında sürdürülebilirliğin sağlanması açısından taban suyu seviyesi ve taban suyu tuzluluk gözlemleri büyük öneme sahiptir ve bu alanlarda yer alan gözlem kuyularından elde edilen bilgiler çok değerlidir. Bu çalışmada Büyük Menderes Havzası sulama sahasının mansabında bulunan ve toplam 18 500 ha sulama alanına hizmet vermekte olan Aydın Ovası Sulama Birliği sorumluluk alanında yer alan taban suyu gözlem kuyularından elde edilen ölçüm değerleri kullanılarak, 2004-2024 yılları için; sulama sahasının taban suyu kritik en yüksek eşderinlik haritası, taban suyu kritik en düşük eşderinlik haritası ve taban suyu kritik tuzluluk haritaları ArcGIS yazılımı kullanılarak CBS ortamında oluşturulmuştur. Çalışmada incelenen parametreler için oluşturulmuş olan eşdağılım eğrilerinden yararlanılmıştır. Eşdağılım eğrilerinin oluşturulmasında“Ters Uzaklık Ağırlıklı Interpolasyon Tekniği”(Inverse Distance Weighted, IDW) kullanılmıştır. 2004-2024 yılları için yapılan değerlendirmeler sonucunda; taban suyu kritik en yüksek eşderinlik haritaları incelendiğinde taban suyu seviyesinin 0-1 metre aralığında bulunan alanların oranının dönem dönem %30 ila %60 arasında değiştiği görülmüştür. Taban suyu kritik en düşük eşderinlik haritaları incelendiğinde; taban suyu seviyesinin özellikle 2-3 metre aralığında dağılım gösterdiği alanların yıllar içinde genişleyip daraldığı, 3 metre ve üzeri derinlikte taban suyu seviyesinin bulunduğu alanların ise yağıştaki azalışlarla birlikte belirgin şekilde arttığı görülmüştür. Aydın Ovası sulama sahasında taban suyu tuzluluğu açısından yapılan değerlendirmelerde, tuzluluk seviyelerinin incelenen periyotta önemli dalgalanmalar gösterdiği görülmüştür. Özellikle pamuk yetiştiriciliği açısından kritik değer olarak kabul edilen 5,00 dS m-1 eşik değerinin üzerinde taban suyu tuzluluğu görülen alanların oranı, bölgedeki pamuk üretiminin sürdürülebilirliği açısından dikkate alınmalıdır. Aydın Ovası Sulama Birliği sulama alanında yüzey sulama yöntemlerinin sıklıkla kullanılıyor olması, bunun yanında iklim değişikliğinin etkisiyle yörede yağış miktarı ve yağış rejiminde düzensizlikler yaşanması, yöre topraklarının taban suyu seviyesinden ve taban suyu tuzluluğundan olumsuz etkilenmesine neden olmaktadır. Sulanan alanlardaki taban suyu düzeyindeki değişimler izlenirken, taban suyu kalitesine ilişkin değişimler ve nedenleri de incelenmeli ve özellikle taban suyu tuzluluk durumu üzerinde durulmalıdır.
Özet (Çeviri)
In order to maximize the benefits of irrigated agricultural lands, a balance must be established between soil and water resources. Groundwater level and groundwater salinity observations are crucial for ensuring the sustainability of irrigation areas, and the information obtained from observation wells in these areas is indispensable. In this study, using the measured values obtained from groundwater observation wells within the responsibility area of the Aydın Plain Irrigation Association, located downstream of the Büyük Menderes Basin irrigation area and serving a total irrigation area of 18,500 hectares, the irrigation area's critical maximum isodesium, critical minimum isodesium, and critical salinity maps were created in a GIS environment using ArcGIS software for the years 2004-2024. The study utilized the isodesium curves generated for the parameters examined. The“Inverse Distance Weighted Interpolation Technique”(IDW) was used to create the isodesium curves. As a result of the evaluations made for the years 2004-2024; An examination of the highest critical groundwater isodepth maps reveals that the proportion of areas with groundwater levels between 0 and 1 meter varies periodically between 30% and 60%. An examination of the lowest critical groundwater isodepth maps reveals that areas with groundwater levels, particularly those between 2 and 3 meters, have expanded and contracted over the years, while areas with groundwater levels of 3 meters or more have increased significantly with decreasing precipitation. Assessments of groundwater salinity in the Aydın Plain irrigation area have revealed significant fluctuations in salinity levels over the period under study. The proportion of areas with groundwater salinity above the 5.00 dS m-1 threshold, considered critical for cotton cultivation, should be considered for the sustainability of cotton production in the region. The frequent use of surface irrigation methods in the Aydın Plain Irrigation Association's irrigation area, coupled with irregularities in rainfall and precipitation patterns due to climate change, negatively impacts the soils from groundwater levels and groundwater salinity. While monitoring changes in groundwater levels in irrigated areas, changes in groundwater quality and their causes should also be examined, and particular attention should be paid to groundwater salinity.
Benzer Tezler
- Büyük Menderes Havzası'nın batısındaki doğal ortam ile arazi kullanımı arasındaki ilişkiler
Relationship between natural enviroment conditions and land use i̇n the West Büyük Menderes watershea Basin
YILDIRIM KIVANÇ
Doktora
Türkçe
2022
CoğrafyaDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM ATALAY
- Aydın Dalama Ovası'nda arazi toplulaştırma çalışmalarının tarla içi geliştirme hizmetleri ve çiftçi memnuniyeti açısından irdelenmesi
Evaluation of land consolidation sevices in Aydin Dalama Plain in terms of land development and farmer satisfaction
ECE KAHRAMANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ZiraatAdnan Menderes ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECDET DAĞDELEN
- Zile Ovası sulamasında sulama planlaması
Başlık çevirisi yok
AYDIN FIRTINA
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiYapı Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RECEP KANIT
- Sulama sistemlerinde su dağıtımı, irdelenmesi ve Aydın örneği
In den bewasserungssysteme wasserverteilung, kritisierung und muster in Aydın
YAKUP TANSEL BENLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
ZiraatAdnan Menderes ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET SÜREYYA BAŞ
- Aydın ili Germencik ovası topraklarının fiziksel, kimyasal ve mineralojik özellikleri üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
SEZAİ DELİBACAK