Birinci basamak sağlık kurumları'nda serviks kanseri taramasına katılımları teşvik etmek için bir sosyal pazarlama uygulaması: Müdahale araştırması
Implementation of a social marketing approach to promote participation in cervical cancer screening in primary health care settings: An intervention study
- Tez No: 963379
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE NİLÜFER ÖZAYDIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Aile Hekimliği, Halk Sağlığı, Family Medicine, Public Health
- Anahtar Kelimeler: HPV, kanser taramaları, HPV taraması, serviks kanseri, sosyal pazarlama, HPV, cancer screening, HPV testing, cervical cancers, social marketing
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
Amaç: Serviks kanseri, sık görülmesi, önlenebilir ve erken tanı konulabilir olması nedeniyle önemli bir halk sağlığı sorunudur. DSÖ'nün Serviks Kanseri Eliminasyon Programı kapsamında, 2030 yılına kadar 35–45 yaş arası kadınların %70'ine yüksek duyarlılığa sahip bir testle serviks kanseri taraması yapılması hedeflenmiştir. Türkiye'de 30–65 yaş grubu kadınlara yönelik HPV-DNA ve Pap-Smear testleri ücretsiz olmasına rağmen, taramalara katılım oranı istenilen düzeyde değildir. Bu çalışmada, bir Aile Sağlığı Merkezi'ne (ASM) kayıtlı kadınların serviks kanseri taramalarına katılımını teşvik etmek üzere geliştirilen bir sosyal pazarlama müdahalesinin etkinliği değerlendirilmiştir. Gereç ve Yöntem: Araştırma kapsamında, İstanbul merkezinde müdahale grubu olarak belirlenen bir ASM'de 30-65 yaş grubundaki kadınlardan seçilen örneklemde bir kesitsel araştırma yapılmış, hedef nüfusun serviks kanseri taramasına katılımları konusundaki engeller ve kolaylaştırıcılar belirlenmiştir. Sosyal pazarlama yaklaşımı temelinde geliştirilen toplu SMS metni, 2 ay boyunca müdahale grubundaki serviks kanseri taraması hedef nüfusuna gönderilerek, 30-65 yaş kadınlar HPV-DNA taraması için ASM'ye davet edilmiştir. Araştırma boyunca İstanbul merkezinde kontrol grubu olarak belirlenen bir diğer ASM'de rutin serviks kanseri taraması işleyişi devam etmiştir. Müdahale öncesi ve sonrası veriler AHBS'ler üzerinden elde edilmiş, her iki grupta serviks kanseri taramasına katılan kadın sayıları karşılaştırılmıştır. Bulgular: Araştırmada müdahale grubunda HPV-DNA testi yaptırmanın kontrol grubuna göre 37 kat fazla olduğu saptanmıştır (RR:37,3; %95 GA:17,5-79,5; p:0,001). Kadınların serviks kanseri taramalarına ilişkin tutum ve davranışlarının sosyodemografik özellikler, HPV ile ilgili bilgi düzeyleri ve sağlık inançlarından etkilendiği belirlenmiştir. Sonuç: Sosyal pazarlama yaklaşımı, serviks kanseri taramalarına katılımı artırmak amacıyla etkili bir araç olarak kullanılabilir. Bu çalışmada, sosyal pazarlama uygulamasının hedef nüfusta HPV tarama testine katılımı artırmada etkili olduğu görülmüş, taramaya katılımın önündeki engeller ve kolaylaştırıcılar belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Objective: Cervical cancer is a significant public health problem due to its high prevalence, preventability, and early diagnosability. Within the scope of the WHO's Cervical Cancer Elimination Program, it is targeted that 70% of women aged 35–45 undergo cervical cancer screening using a high-sensitivity test by 2030. Although HPV-DNA and Pap-Smear tests are provided free of charge for women aged 30–65 in Turkey, participation rates remain below the desired level. This study evaluated the effectiveness of a social marketing intervention designed to encourage cervical cancer screening among women registered at a Family Health Center (FHC). Materials and Methods: A cross-sectional study was conducted with women aged 30–65 at the FHC in İstanbul, selected as the intervention group. Barriers and facilitators related to cervical cancer screening participation in the target population were identified. A mass SMS message developed based on the social marketing approach was sent over two months to the target population of the intervention group, inviting women to undergo HPV-DNA screening at the FHC. Meanwhile, routine screening practices continued at the FHC in İstanbul also, designated as the control group. Pre- and post-intervention data were obtained from Family Medicine Information Systems, and the number of women who participated in screening was compared between the two groups. Results: The rate of HPV-DNA testing in the intervention group was found to be 37 times higher than that in the control group (RR:37,3; %95 CI:17,5-79,5; p:0,001). Women's attitudes and behaviors regarding cervical cancer screening were influenced by sociodemographic characteristics, knowledge about HPV, and health beliefs. Conclusion: The social marketing approach can be used as an effective tool to increase participation in cervical cancer screenings. In this study, the social marketing intervention was found to be effective in increasing participation in HPV screening among the target population, and the barriers and facilitators to screening participation were identified.
Benzer Tezler
- Pamukkale Üniversitesi Hastanesi Çocuk Acil Polikliniği'ne başvuran hastaların birinci basamağa başvurularının değerlendirilmesi
Evaluation of the primary care applications of the patients who have applied to Pamukkale University Hospital Pediatric Emergency Outpatient Clinic
MERVE TOSUN
Tıpta Uzmanlık
İngilizce
2020
Aile HekimliğiPamukkale ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAMER EDİRNE
- Zamana dayalı faaliyet tabanlı maliyetleme ve esnek bütçeleme: Kamu hastanesi uygulaması
Time driven activity based costing and flexible budgeting: Public hospital application
TUĞBA ÖRS ONUR
- Birinci basamak sağlık kurumlarında çalışan hemşirelerin topuk kanı örneği ile yapılan yenidoğan tarama programına ilişkin bilgileri, görüşleri ve ilişkili faktörler
Knowledge, opinions, and related factors of nurses working in primary healthcare facilities regarding the newborn screening program conducted with heel prick blood samples
AYNUR KURT SARITAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk SağlığıEge ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR UYSAL TORAMAN
- Sağlık ocaklarından hastaneye sevk nedenleri: Ankara il merkezindeki sağlık ocaklarında çalışan hekimlerin değerlendirmeleri
Reasons for referral health centers to hospital: Assessments of physicians working in health centers in Ankara metropolitan area
TUNCER KIRIMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Sağlık Kurumları YönetimiHacettepe ÜniversitesiSağlık Kurumları Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMET ŞAHİN
- Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personelinin genel ruhsal sağlığının tespiti araştırması (Ankara-Etimesgut örneği)
Definition of general mental health state of health professionals who work in primary health care services (Etimesgut sample-Ankara)
MEHMET SARP
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Sağlık Kurumları YönetimiAnkara ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLGÜN SARP