Yaşlılarda GYA ve E-GYA'da yeti yitimi ve ilişkili faktörler
Disability and related factors in ADL and IADL among alder adults
- Tez No: 963384
- Danışmanlar: PROF. DR. BELGİN NALÇACI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: LOKMAN HEKİM ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Sağlığı Hemşireliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Bu araştırma, yaşlı bireylerin günlük yaşam aktiviteleri (GYA) ve enstrümantal günlük yaşam aktiviteleri (E-GYA) düzeylerinin çeşitli sosyodemografik, sağlıkla ilişkili ve yaşam tarzı değişkenleri açısından farklılaşıp farklılaşmadığını incelemek amacıyla yürütülmüştür. Tanımlayıcı olarak planlanan çalışmaya 238 yaşlı birey katılmıştır. Veriler, sosyodemografik özellikler, sağlık durumu, yaşam tarzı davranışları ve düşme öyküsü gibi değişkenleri içeren anket formu ile Katz GYA ve Lawton-Brody E-GYA ölçekleri kullanılarak toplanmıştır. Bulgular, yaş, eğitim düzeyi, ekonomik durum, sağlık durumu, sosyal destek ve fiziksel aktivite düzeyinin hem GYA hem de E-GYA puanları üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkiler yarattığını göstermiştir. Yaşlı bireylerin GYA ve E-GYA ölçek puanlarının dağılımı incelendiğinde, Katz Günlük Yaşam Aktiviteleri (GYA) Ölçeği üzerinden yapılan değerlendirmede, katılımcıların puan ortalaması 5,903±1,631 olarak saptanmıştır. Enstrümantal Günlük Yaşam Aktiviteleri (E-GYA) Ölçeği puan ortalaması 5,504±2,640 olarak belirlenmiştir. Yaşlı bireylerin yaşları arttıkça fonksiyonel bağımsızlıklarında belirgin bir azalma olduğu saptanmıştır. Eğitim düzeyinin ve iyi algılanan ekonomik durumun bağımsız yaşam becerileri üzerinde olumlu etkisi bulunmuştur. Kronik hastalık ve sürekli vücut ağrısı varlığı, günlük yaşam aktiviteleri üzerinde sınırlayıcı etkiler yaratmaktadır. Uyku kalitesi, sosyal etkinliklere katılım ve olumlu aile ilişkileri, bağımsızlığı destekleyen önemli faktörler olarak belirlenmiştir. Ayrıca, düzenli fiziksel aktivite yapan bireylerin daha yüksek işlevselliğe sahip olduğu ortaya konmuştur. Sonuç olarak, yaşlı bireylerin bağımsız yaşam becerilerini etkileyen faktörlerin çok boyutlu olduğu görülmüş; bu doğrultuda bireysel, sosyal ve çevresel düzeyde planlanacak bütüncül yaklaşımlarla yaşlı sağlığını koruyacak ve işlevselliği sürdürecek müdahalelerin geliştirilmesi önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to investigate whether the levels of Activities of Daily Living (ADL) and Instrumental Activities of Daily Living (IADL) among older adults vary about various sociodemographic, health-related, and lifestyle factors. The study was designed as a descriptive included 238 elderly individuals. Data were collected using a questionnaire covering variables such as sociodemographic characteristics, health status, lifestyle behaviors, and history of falls, along with the Katz Index of ADL and the Lawton-Brody IADL scale. The findings revealed that age, level of education, economic status, health condition, social support, and physical activity level had statistically significant effects on both ADL and IADL scores. When the distribution of ADL and I-ADL scale scores of elderly individuals was examined, the average score of the participants was determined to be 5,903±1,631 in hte evalıation made on the Katz Activities of Daily Living Scale. The average score on the Instrumental Activities of Daily Living scale was determined to be 5,504±2,640. It was observed that as individuals age, their functional independence decreases markedly. Educational attainment and perceived good economic condition were found to have a positive impact on independent living skills. The presence of chronic illness and persistent bodily pain was associated with limitations in daily living activities. Moreover, sleep quality, participation in social activities, and positive family relationships were identified as important factors supporting independence. Individuals who engaged in regular physical activity demonstrated higher levels of functionality. In conclusion, it was observed that the factors affecting the independent living skills of elderly individuals are multidimensional. Accordingly, it is recommended to develop holistic interventions at the individual, social, and environmental levels to maintain functionality and promote the health of older adults.
Benzer Tezler
- Sosyoekonomik düzeyi düşük bir bölgede evde yaşayan yaşlıların bakım gereksinimleri
Care needs of elderly people living at homes in a region with low socio economic status
GİZEM DENİZ BULUCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
HemşirelikErciyes ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYLA ÜNSAL
- Kronik kalp yetersizliği olan yaşlı hastalarda fiziksel kırılganlık
Physical frailty in elderly patients with chronic heart failure
CELALETTİN KÜÇÜK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
İç Hastalıklarıİstanbul Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKİF KARAN
- Yaşlı bireylerin yaşlılığa uyum düzeyi ile ağrı arasındaki ilişki
The relationship between the level of adaptation to old individuals and pain
FERİDE GÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
GeriatriAksaray Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLER DURU AŞİRET
- İstanbul'da yaşayan yaşlı öğretmenlerin sağlık sorunlarının günlük yaşam aktiviteleri ve aletli günlük yaşam aktiviteleri ile ilişkisi
The Correlation of the health problems of the elderly teachers who live in Istanbul with their daily life activities and instrumental activities of daily life
AYŞE EMEL YARDIMCI
- İç hastalıkları servisinde yatan 60 yaş üstü hastalarda deliryum ve kırılganlık ilişkisi
The relationship between delirium and frailty in patients older than 60 years hospitalized in internal medicine clinic
RABİA GÖKÇEN UMURCA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
GeriatriMarmara Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. ASLI TUFAN ÇİNÇİN