Ekonomik karmaşıklık endeksi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye örneği
The relationship between economic complexity index and economic growth: The case of Türkiye
- Tez No: 963503
- Danışmanlar: PROF. DR. LEVENT KÖSEKAHYAOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
'Çeşitlilik' ve 'yaygınlık' kavramları ile geliştirilen bilgi ve teknoloji yoğun üretimi etkileyen 'ekonomik karmaşıklık endeksi', son yıllarda büyüme kalkınma literatüründe önemli bir yere sahiptir. Bu çalışma ile amaçlanan, Türkiye ve BRICS-T ülke karşılaştırmasında 1995-2022 yıllarına ait ekonomik karmaşıklık endeksi (EKE) ve kişi başına düşen gelir (KBDG) değerleri ile ekonomik karmaşıklık ve büyüme arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmada, Türkiye örneği zaman serisi analizi ile, BRICS-T örneklemi ise panel veri analiz yöntemi ile test edilmiştir. Zaman serisi analizinde; Augmented Dickey Fuller (ADF) testi, Engle-Granger eşbütünleşme testi, hata düzeltme testi, etki tepki testi, varyans ayrıştırma testi ve Granger nedensellik testi uygulanmıştır. Granger nedensellik testi sonucuna göre, ekonomik karmaşıklık değişkeninden kişi başına düşen gelire doğru bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Türkiye ekonomisi için, yirmi sekiz yıllık süreçte sekiz yıl göz ardı edildiğinde, ekonomik karmaşıklık değerlerinin büyümeyi etkilediği görülmüştür. Çalışmanın BRICS-T örneklemi panel veri analizinde; Breusch-Pagan (1980) LM testi, Pesaran Yamagata (2008) delta testi, Pesaran (2007) CADF ve CIPS testi, Gengenbach-Urbain-Westerlund (2016) eşbütünleşme testi, CCE (Ortak İlişkili Etkiler Modeli) testi ve panel VECM (Vektör Hata Düzeltme Modeli) testi uygulanmıştır. Panel veri analizi sonucuna göre, değişkenler arasında kısa ve uzun dönemde nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, BRICS-T ülke karşılaştırmasında kısa dönemde, ekonomik karmaşıklıktan kişi başına düşen gelire doğru tek taraflı; uzun dönemde ise kişi başına düşen gelirden ekonomik karmaşıklık düzeyine doğru tek taraflı nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Bu bulgu, Türkiye'nin BRICS üyesi olduğu takdirde karmaşıklık düzeyi yüksek, bilgi ve teknolojiye dayalı ürün üreten ve ihraç eden ülke konumuna yükselebileceğini göstermektedir. Dolayısıyla, BRICS ülkeleri Türkiye'yi üye olarak kabul ettiğinde, karmaşıklık düzeyi yüksek ürünlere kolay erişebileceklerdir. Türkiye ile BRICS ülkeleri, ihracat sepetlerini kompleks ve katma değeri yüksek ürünlerle çeşitlendirerek, teknoloji yoğun sektörlere yatırım teşviklerini artırarak sürdürülebilir büyüme hedeflerine ulaşabilirler.
Özet (Çeviri)
The 'economic complexity index', which affects knowledge and technology intensive production developed with the concepts of 'diversity' and 'ubiquity', has an important place in the growth and development literature in recent years. The aim of this study is to examine the relationship between economic complexity and growth with the economic complexity index (ECI) and per capita income (GDP) values for the years 1995-2022 in the comparison of Turkey and BRICS-T countries. In the study, the case of Türkiye was tested using time series analysis, while the BRICS-T sample was tested with panel data analysis method. In the time series analysis; Augmented Dickey Fuller (ADF) test, Engle-Granger cointegration test, error correction test, impulse response test, variance decomposition test and Granger causality test were applied. According to the results of the Granger causality test, a causality relationship was determined from the economic complexity variable to per capita income. For the Türkiye economy, when eight years are ignored in a twenty eight year period, it has been seen that economic complexity values affect growth. In the BRICS-T sample panel data analysis of the study; Breusch-Pagan (1980) LM test, Pesaran Yamagata (2008) delta test, Pesaran (2007) CADF and CIPS test, Gengenbach-Urbain-Westerlund (2016) cointegration test, CCE (Common Correlated Effects Model) test and panel VECM (Vector Error Correction Model) test were applied. According to the results of panel data analysis, it was observed that there is a causal relationship between the variables in the short and long term. As a result, in the comparison of BRICS-T country, a one-way causality relationship has been identified from economic complexity to per capita income in the short term; a one-way causality relationship from per capita income to the level of economic complexity in the long term. This finding shows that if Türkiye becomes a member of BRICS, it can rise to the position of a country that produces and exports products based on information and technology with a high level of complexity. Therefore, when the BRICS countries accept Türkiye as a member, they will have easy access to products with a high level of complexity. Türkiye and the BRICS countries can achieve their sustainable growth targets by diversifying their export baskets with complex and high value-added products, by increasing investment incentives in technology intensive sectors.
Benzer Tezler
- Linking green complexity to financial development: Cross country, regional and firm level analyses
Yeşil karmaşıklık ve finansal gelişme arasındaki ilişki: Ülke, bölge ve firma düzeyinde analiz
PINAR YAŞAR
- Orta gelir tuzağı ve ekonomik karmaşıklık düzeyi ilişkisi: Türkiye üzerine bir inceleme
The relationship between middle-income trap and economic complexity level: An ivestigation on Turkey
NEJLA KARADAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiErzincan Binali Yıldırım Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEMANUR SOYYİĞİT
- Çevresel Kuznets Eğrisi hipotezi geçerliliğinin ekonomik karmaşıklık endeksi ve teknolojik inovasyon ile sınanması
Testing the validity of the Environmental Kuznets Curve hypothesis with the economic complexity index and technological innovation
BÜŞRA CEYHUNLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonometriSakarya ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜCAHİT AYDIN
- COVID-19'un ekonomiye etkileri: Merkez bankası politikaları ve önlemleri
Effects of COVID-19 on the economy: Central bank policies and measures
MUSTAFA OKAN ERGİN
Doktora
Türkçe
2024
EkonomiErzurum Teknik Üniversitesiİktisat Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERAP BEDİR KARA
- Küreselleşen dünyada ekonomik karmaşıklık ve ekolojik ayak izi ilişkisi: Kırılgan Beşli ülkeleri üzerine bir inceleme
The relationship between economic complexity and ecological footprint in a globalising world: A study on the Fragile Five countries
BİLAL GÜNER
Doktora
Türkçe
2023
EkonometriAtatürk Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZİYA ÇAĞLAR YURTTANÇIKMAZ
