Algılanan ebeveyn tutumları ve bağlanma stillerinin 15-18 yaş aralığındaki ergenlerin baş etme becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi
An investigation of the effect of perceived parental attitudes and attachment styles on the coping skills of adolescents aged 15–18
- Tez No: 963502
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLDALI AYBAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Bağlanma stilleri, ebeveyn tutumları, baş etme becerileri, ergenlik dönemi, Attachment styles, parental attitudes, coping skills, adolescence
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Bu araştırmanın amacı, 15-18 yaş aralığındaki ergenlerin algıladıkları ebeveyn tutumları ve bağlanma stillerinin baş etme becerileri üzerindeki etkilerini incelemektir. Nicel araştırma yöntemlerinden betimsel desende ilişkisel tarama modeliyle yürütülen bu çalışmada, İstanbul il merkezinde ikamet eden 15-18 yaş aralığındaki 757 ergen örnekleme dahil edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, Anne Baba Tutum Ölçeği, Üç Boyutlu Bağlanma Stilleri Ölçeği ve Çocuk ve Ergenler İçin Baş Etme Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, ergenlerin %51,4'ü olumsuz bağlanma stillerine (kaygılı ve kaçınan) sahipken %48,6'sı olumlu bağlanma stillerine sahiptir. Anne baba tutumu ölçeğinde kabul/ilgi ve psikolojik özerklik düzeylerinin orta, denetleme düzeyinin ise yüksek olduğu belirlenmiştir. Baş etme becerilerine ilişkin olarak öğrencilerin yardım arama, problem çözme ve bilişsel kaçınma düzeylerinin genellikle orta seviyede olduğu bulunmuştur. Yapılan çoklu regresyon analizleri sonucunda; algılanan ebeveyn tutumlarının (özellikle kabul/ilgi, psikolojik özerklik ve denetleme boyutlarının), güvenli bağlanma ve bazı baş etme becerileri üzerinde anlamlı yordayıcılar olduğu görülmüştür. Güvenli bağlanma düzeyi arttıkça yardım arama davranışında artış gözlenirken, kaygılı bağlanma düzeyindeki artış yardım arama eğilimini azaltmıştır. Kaçınan ve kaygılı bağlanma düzeyleri ise bilişsel kaçınma stratejileriyle pozitif yönde ilişkili bulunmuştur. Bu sonuç, bağlanma stillerinin bireyin stres karşısında başvurduğu baş etme stratejileri üzerinde belirleyici olduğunu gösteren literatürle uyumlu olup, özellikle anksiyete ve kaçınma stratejileri arasındaki ilişkiye dikkat çeken araştırmaları da desteklemektedir. Ayrıca cinsiyet, yaş, kardeş sayısı ve doğum sırası gibi bazı demografik değişkenlerin de belirli baş etme stratejilerinde anlamlı etkileri olduğu saptanmıştır. Araştırma sonuçları, ergenlik döneminde sağlıklı ebeveyn tutumlarının ve güvenli bağlanma stillerinin gelişiminin, ergenlerin stresle baş etme becerileri üzerinde doğrudan ve dolaylı etkiler yarattığını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, ebeveyn tutumlarının farkındalıkla düzenlenmesi ve bağlanma ilişkilerinin desteklenmesi, ergenlerin psikolojik dayanıklılıklarını artırmak açısından önemli görülmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the effects of perceived parental attitudes and attachment styles on the coping skills of adolescents aged between 15 and 18. The research was conducted using a quantitative method, within the framework of a descriptive design and relational screening model. The sample consisted of 757 adolescents living in the central districts of Istanbul. In line with the purpose of the research, data were collected using the“Demographic Information Form,”the“Parental Attitude Scale,”the“Three-Dimensional Attachment Styles Scale,”and the“Coping Inventory for Children and Adolescents.”According to the findings, 51.4% of adolescents exhibit insecure attachment styles (anxious and avoidant), while 48.6% demonstrate secure attachment styles. In the parental attitude scale, the levels of acceptance/involvement and psychological autonomy were found to be moderate, whereas the level of parental control was high. Regarding coping skills, students' levels of help-seeking, problem-solving, and cognitive avoidance were generally found to be at a moderate level. As a result of the multiple regression analyses, it was found that perceived parental attitudes—particularly the dimensions of acceptance/involvement, psychological autonomy, and control—were significant predictors of secure attachment and certain coping skills. As the level of secure attachment increased, there was a corresponding increase in help-seeking behavior, whereas higher levels of anxious attachment were associated with a decrease in help-seeking tendency. Both avoidant and anxious attachment styles were found to be positively related to cognitive avoidance strategies. These findings align with the literature suggesting that attachment styles are key determinants of the coping strategies individuals use in the face of stress, and further support studies highlighting the link between anxiety and avoidance strategies. Additionally, certain demographic variables—such as gender, age, number of siblings, and birth order—were found to have significant effects on specific coping strategies. The findings of this study reveal that the development of healthy parental attitudes and secure attachment styles during adolescence has both direct and indirect effects on adolescents' ability to cope with stress. In this context, raising awareness about parenting practices and supporting secure attachment relationships are considered crucial for enhancing adolescents' psychological resilience.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri, stresle başa çıkma tutumları ve stresi algılama düzeyinin incelenmesi
Examining attachment styles, coping styles with stress and perceived stress level among university students
GİZEM ALTUNDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GAYE SALTUKOĞLU
- Sosyal fobi belirtileri ile yetişkin bağlanma stilleri ve anne baba tutumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi
The relation between social fobia indications, adult attachment styles and parental attitudes in adults
ÖZGÜR KÖROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ATİLLA TEKİN
- Algılanan ebeveyn tutumları ve bağlanma stillerinin yeme tutumu üzerindeki yordayıcı rolü
The predictive role of perceived parental attitudes and attachment styles on eating attitudes
BERFİN ÇIPLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİŞAN BURAK YAŞAR
- Çocukluk çağı olumsuz yaşantılarının anksiyete ile ilişkisinde ebeveyn tutumları ve bağlanma stillerinin aracı rolü
The mediating role of parental attitudes and attachment styles in the relationship between childhood adverse experiences and anxiety
GAMZE GÜNDOĞMUŞ KILINÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNEM ZEYNEP METİN
- The mediator role of self-construal and adult attachment style on the relationship between perceived parental attitudes in childhood and the attitudes towards psychological violence in dating
Benlik kurgusu ve yetişkin bağlanma stillerinin çocuklukta algılanan ebeveyn tutumları ve flörtte psikolojik şiddete tutum arasındaki ilişkide aracı rolü
ELİF NUR ÇELİK
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİĞDEM KOŞE DEMİRAY