Emperyalizmin gölgesinde Türkiye -Ermenistan ilişkileri
Türkiye- Armenia relation in the shadow of imperialism
- Tez No: 963524
- Danışmanlar: PROF. DR. HAVVA KÖK ARSLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Türkiye-Ermenistan İlişkileri, Emperyalizm, Güney Kafkasya, Diaspora, Normalleşme, Jeopolitik, Enerji Koridorları, Turkey-Armenia Relations, Imperialism, South Caucasus, Diaspora, Normalization, Geopolitics, Energy Corridors
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 170
Özet
Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra yaşanan gelişmelerle birlikte neredeyse yüz yıldır Türkiye-Ermenistan ilişkileri, yalnızca iki ülke arasındaki tarihsel anlaşmazlıklar ve diplomatik sorunlarla sınırlı kalmayıp, aynı zamanda Güney Kafkasya'nın jeopolitik önemi nedeniyle bölgesel ve küresel güçlerin stratejik çıkarlarının etkisiyle biçimlenen çok katmanlı ve dinamik bir nitelik taşımaktadır. Bu ilişkilerde yaşanan kırılmalar ve normalleşme girişimleri, büyük ölçüde emperyal güçlerin müdahaleleri, enerji hatları üzerindeki rekabet ve diaspora faaliyetleri gibi dışsal faktörlerle derinleşmekte ve karmaşıklaşmaktadır. Bu tez çalışmasının temel amacı, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde emperyalizmin etkilerini disiplinler arası bir yaklaşımla incelemek ve mevcut diplomatik açmazların ardında yatan yapısal faktörleri ortaya koymaktır. Bu çerçevede emperyalizmin klasik ve çağdaş biçimleri analiz edilmiş; yumuşak güç, jeoekonomik araçlar ve kültürel hegemonya gibi modern yöntemlerin, bölgesel istikrarsızlıkları nasıl beslediği değerlendirilmiştir. Bu çalışmada emperyalizm, yalnızca askeri işgal ve doğrudan sömürgecilik olarak değil, ekonomik bağımlılık, diaspora etkisi, tarih anlatılarının siyasallaştırılması ve enerji hatlarının yönlendirilmesi gibi araçlarla işleyen çok boyutlu bir mekanizma olarak ele alınmıştır. Özellikle ABD, Rusya, AB ve Çin gibi küresel aktörlerin Güney Kafkasya'daki hegemonik mücadeleleri bağlamında, Türkiye ve Ermenistan'ın dış politika kapasiteleri önemli ölçüde sınırlandırılmaktadır. Ermeni diasporasının uluslararası lobicilik faaliyetleri ve 1915 Olaylarına ilişkin söylemlerin uluslararası hukuk ve siyaset alanında araçsallaştırılması, normalleşme süreçlerini sekteye uğratan başlıca etmenler olarak değerlendirilmiştir. Bu tez çalışması, üç temel yapısal faktöre odaklanmaktadır: SSCB'nin dağılmasından sonra Ermenistan'ın yayılmacı devlet politikaları ve Karabağ işgali, Ermeni diasporasının uzlaşmaz tutumu ve Erivan üzerindeki etkisi; küresel emperyal güçlerin bu çatışmayı kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmesi. Çalışma, emperyalizmin sadece devletler arası bir rekabet değil, aynı zamanda tarihsel hafıza, medya, hukuk ve kültür alanlarını kapsayan çok katmanlı bir nüfuz stratejisi olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırma, nitel yöntemlerle ve tarihsel-kuramsal analiz tekniğiyle gerçekleştirilmiş, emperyalizm kuramı doğrultusunda Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin çeşitli boyutları detaylı olarak incelenmiştir. Sonuç olarak, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde kalıcı bir barışın sağlanabilmesi için yalnızca ikili girişimler değil, aynı zamanda emperyal müdahalelere karşı bağımsız ve çok boyutlu bir diplomatik strateji geliştirilmesinin gerekliliği vurgulanmaktadır.
Özet (Çeviri)
Since the developments that followed World War I, relations between Turkey and Armenia have been shaped not only by historical disagreements and diplomatic issues between the two countries, but also by the strategic interests of regional and global powers due to the geopolitical importance of the South Caucasus. These relations have thus taken on a multi-layered and dynamic character over the past century. The ruptures and normalization efforts in these relations are largely deepened and complicated by external factors such as imperial interventions, competition over energy routes, and diaspora activities. The primary aim of this thesis is to examine the impact of imperialism on Turkey-Armenia relations through an interdisciplinary approach and to uncover the structural factors underlying the current diplomatic deadlocks. Within this framework, both classical and contemporary forms of imperialism are analyzed, with a particular focus on how modern tools such as soft power, geoeconomic instruments, and cultural hegemony contribute to regional instability. In this study, imperialism is conceptualized not merely as military occupation or direct colonialism, but as a multidimensional mechanism operating through economic dependency, diaspora influence, the politicization of historical narratives, and the strategic control of energy corridors. Particularly in the context of hegemonic competition in the South Caucasus, the foreign policy capacities of both Turkey and Armenia have been significantly constrained by global actors such as the United States, Russia, the European Union, and China. The lobbying activities of the Armenian diaspora and the instrumentalization of the 1915 events in international legal and political spheres are identified as key obstacles to the normalization process. The thesis focuses on three interrelated structural factors: Armenia's expansionist state policies and occupation of Karabakh after the collapse of the USSR; the uncompromising stance of the Armenian diaspora and its influence over Yerevan; and the manipulation of the conflict by global imperial powers in line with their strategic agendas. The study demonstrates that imperialism should not be viewed solely as interstate rivalry but rather as a complex strategy of influence encompassing historical memory, media, law, and culture. The research employs qualitative methods and a historical-theoretical analysis to explore the various dimensions of Turkey-Armenia relations within the framework of imperialism theory. The findings suggest that achieving sustainable peace between Turkey and Armenia requires not only bilateral diplomatic initiatives but also the development of an independent and multidimensional strategy capable of countering imperial interventions.
Benzer Tezler
- Dünya Ekonomik Buhranın'dan İkinci Dünya Savaşı'na Türkiye'de iktidarın iktisada bakışı
The governments approach to economy In Turkey: From the great depression to the Second World War
AÇALYA TEMEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
EkonomiEge ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN BERBER
- Gemi söküm endüstrisinde çalışma şartları ve çalışma ilişkileri: Aliağa gemi söküm bölgesinde bir araştırma
Working conditions and labour relations at ship dismantling industry: A research in Aliağa ship dismantling area
ERTUĞRUL BİLİR
Doktora
Türkçe
2019
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriMarmara ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ PARLAK
- Çin dış politikasında şanghay işbirliği örgütü etkisi ve Türkiye'ye etkileri
Çin diş politikasinda Şanghay işbirliği örgütü etkisi ve Türkiye'ye etkileri
FATMA ÇAĞLAYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
EkonomiHarp Akademileri KomutanlığıStrateji Bilimi Bölümü
PROF. DR. MESUT HAKKI CAŞIN
- XIX. yüzyıl Rus oryantalizminde Orta Doğu
XIX. the Middle East in century Russian orientalism
ARİF AKBAŞ
Doktora
Türkçe
2023
SosyolojiMarmara ÜniversitesiOrtadoğu Sosyolojisi ve Antropolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKAN YEŞİLOT
- A critical evaluation of the socialist journal 'Aydınlık' within a Marxian theoretical framework
'Aydınlık' Sosyalist derginin Marks'ın kuramsal çerçevesinde değerlendirilmesi
ERCAN GÜNDOĞAN
Doktora
İngilizce
2005
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET OKYAYUZ