Kişiler arası iletişimde kabul olgusu: Akran zorbalığı örneği
The phenomenon of acceptance in interpersonal communication: The case of peer bullying
- Tez No: 963727
- Danışmanlar: PROF. DR. EMEL POYRAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: akran zorbalığı, öz kabul, akran kabulü, ebeveyn kabulü, kişiler arası iletişimi, kişi içi iletişim, peer bullying, self-acceptance, peer acceptance, parental acceptance, interpersonal communication, intrapersonal communication
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halkla İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kişilerarası İletişim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 228
Özet
Bu araştırma, kabul olgusunun kişiler arası iletişim süreçleri içindeki yerini akran zorbalığı örneği üzerinden incelemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda önce mevcut akran zorbalığı paradigması tartışmaya açılmış ve hâkim paradigmanın, zorbalığı anlamanın ve onunla mücadelenin önündeki başlıca engellerden biri hâline geldiği görülmüştür. Zorba yerine kurbanı, eylemler yerine eylemlerin sonuçlarını merkeze alan yeni bir bakış açısı önerilmiş ve hem akran zorbalığı hem de kurban profili için yeni tanımlar geliştirilerek alan yazınına yeni bir bakış açısı kazandırılmaya çalışılmıştır. Yöntem bölümünde ise İstanbul'da 581 lise öğrencinin katılımıyla yürütülen çalışmada, katılımcıların zorbalık yapma ve kurban olma düzeyleri Zorbalık Biçimleri Ölçeği (ZBÖ), öz kabul düzeyleri Kendini Kabul Ölçeği, Akran kabulü düzeyleri araştırmacı tarafından geliştirilen Algılanan Akran Kabulü/Reddi Ölçeği (AAKRÖ), ebeveyn kabulü ise Ebeveyn Kabul-Ret Ölçeği (EKRÖ) Kısa Formu ile değerlendirilmiştir. Veriler, ilk aşamada korelasyon analizleri ile değerlendirilmiş; ardından tekli ve hiyerarşik regresyon modelleri kurulmuş, en son da kabul değişkenleri arasında aracılık analizleri gerçekleştirilmiştir. Regresyon analizlerine göre kurban olmanın en güçlü yordayıcıları akran kabulü ve öz kabulken, zorbalık yapmayı en çok ebeveyn kabulü ve cinsiyet (erkek) yordamıştır. Bu ilişkiler, diğer tüm değişkenler kontrol edildiğinde de anlamlılığını ve etki gücünü korumuştur. Ayrıca kabul değişkenlerinin kendi aralarında güçlü yordayıcılık ve kısmi aracılık örüntüleri bulunduğu görülmüştür. Bulgular, kişi içi iletişim ile kişiler arası iletişimin ayrılmaz bir bütün olduğuna işaret etmektedir. Araştırmacının“bütüncül iletişim”adını verdiği bu yapı;“kişi içi”ve“kişi dışı”iletişim arasında kesintisiz bir şekilde anlamların üretildiği, paylaşıldığı ve karşılıklı olarak yapılandırıldığı bir ilişkiler döngüsü olarak işlemekte; bireyin doğumundan ölümüne tüm hayatını sürekli şekillendiren bir mekanizma görevi görmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the role of acceptance within interpersonal communication processes through the case of peer bullying. To this end, the existing paradigm of peer bullying was critically discussed, and it was observed that the dominant paradigm has become one of the main obstacles to understanding and addressing bullying. A new perspective centering on the victim rather than the bully, and on the consequences rather than the acts themselves, was proposed. New definitions were offered for both peer bullying and the victim profile, seeking to contribute a fresh viewpoint to the literature. The study was conducted with 581 high school students in Istanbul. Participants' levels of bullying and victimization were measured using the Forms of Bullying Scale (FBS). Self-acceptance was assessed via Self-Acceptance Subscale of Ryff's Psychological Well-Being Scales, peer acceptance with the Perceived Peer Acceptance/Rejection Scale developed by the researcher, and parental acceptance with the short form of the Parental Acceptance-Rejection Questionnaire (PARQ). The data were first analyzed using correlation analyses, followed by simple and hierarchical regression models, and finally mediation analyses among the acceptance variables. Peer and self-acceptance emerged as the strongest predictors of victimization, while parental acceptance and gender (male) were the primary predictors of bullying. These relationships remained significant even when all other variables were controlled. Strong predictive and partial mediation patterns were also observed among the acceptance variables. Findings indicate that intrapersonal and interpersonal communication form an inseparable whole. The researcher refers to this structure as“holistic communication,”a cycle in which meanings are continuously produced, shared, and co-constructed between inner and outer communication, shaping the individual's entire life from birth to death.
Benzer Tezler
- 36-72 aylık çocuklar için erken çocukluk dönemi sosyal beceri değerlendirme aracının Türkçeye uyarlanması
The early childhood social skills assessment tool for 36-72 month-old children, which was obtained through the scale adaptation process
HAYRUNNİSA FATMA ERTEKİNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimHasan Kalyoncu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LATİFE ÖZAYDIN
- Psychosoziale und psychosomatische folgen der migration am beispiel Türkischer frauen in der bundesrepublik Deutschland
Federal Almanya Cumhuriyeti'ndeki Türk kadınları örneğinde göçün psikososyal ve psikosomatik etkileri
LEYLA ERCAN
Yüksek Lisans
Almanca
1990
PsikolojiUniversität Gesamthochschule EssenEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERNHARD SCHLAG
- Akademisyenlerin beden dili kullanma farkındalığı: Kafkas Üniversitesi örneği
Academicians' awareness of using body language: The case of Kafkas University
EMRAH ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Radyo-TelevizyonAtatürk ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜLHAK ÇİMEN
- Gençlerin tüketim davranışlarını etkileyen sosyo-kültürel faktörler: Sakarya Üniversitesi ve Kırgızistan - Türkiye Manas Üniversitesi örneği
Socio-cultural factors influencing youth consumption behaviours: The case study at Sakarya University and Kyrgyzstan-Turkey Manas University
ALİ SAYGILI
Doktora
Türkçe
2011
SosyolojiSakarya ÜniversitesiSosyoloji Bölümü
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ÖZKUL
DOÇ. DR. HAYATİ BEŞİRLİ
- Bilgi iletimine etki eden faktörler ve iletimin sayısallaştırılması
The Factors affecting information transfer and quantifying the transfer
ÖZLEM GÖÇMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET FAHRİ ÖZOK