Hasanpaşa Gazhanesinden Müze Gazhaneye: Endüstriyel mirasın kamusal alan olarak yeniden inşası
From Hasanpaşa Gasworks to Museum Gasworks: The reconstruction of industrial heritage as a public space
- Tez No: 963853
- Danışmanlar: PROF. DR. ARTUN AVCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, İletişim Bilimleri, Sociology, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İletişim Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Bu çalışma, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan ve 19. yüzyıldan 1993 yılına kadar faaliyet gösteren Hasanpaşa Gazhanesinin,“Müze Gazhane”adıyla bir kültür-sanat merkezi olarak yeniden kamusal yaşama kazandırılma sürecini incelemektedir. Araştırmanın problemi, endüstriyel miras alanlarının yeniden işlevlendirilme süreçlerinde yerel topluluklar ve sivil inisiyatiflerin rolünün, karar alma mekanizmalarında yeterince görünür olmamasıdır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, söz konusu dönüşümün gönüllüler ve mahalle sakinleri açısından yarattığı sosyal, mekânsal ve kültürel etkileri ortaya koymaktır. Araştırma, nitel yöntemlerle yürütülmüş olup 2025 yılı Mayıs-Temmuz ayları içerisinde sekiz Gazhane Çevre Gönüllüsü ile ve 2024 Aralık-2025 Temmuz ayları içerisinde ise on Hasanpaşa sakini ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca dönüşüm sürecinin farklı dönemlerinde basılı ve dijital mecralarda yer alan gönüllü söylemleri, söylem analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Bulgular, gönüllülerin Müze Gazhaneyi uzun yıllara yayılan bir kamusal mücadele pratiğinin sonucu olarak gördüklerini; mahalle sakinlerinin ise alanı sosyokültürel etkileşim ve kamusal yaşam açısından önemli bir kazanım olarak değerlendirdiklerini göstermektedir. Ancak işlevsel yetersizlikler, yönetim modeline katılım sınırlılıkları ve alanın tarihsel hafızasını yeterince yansıtmayan sergi eksiklikleri öne çıkan sorunlar olmuştur. Sonuç olarak, çalışmada endüstriyel miras alanlarının yeniden işlevlendirilme süreçlerinde katılımcı yönetim modellerinin önemine vurgu yapılmakta; benzer projelerde yerel toplulukların karar alma süreçlerine etkin biçimde dahil edilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study examines the process of reintegrating the Hasanpaşa Gasworks, located in the Kadıköy district of Istanbul and active from the 19th century until 1993, into public life as a cultural and arts center under the name“Museum Gasworks.”The problem addressed in this research is the insufficient visibility of local communities and civil initiatives in decision-making mechanisms during the re-functionalization processes of industrial heritage sites. In this context, the aim of this study is to reveal the social, spatial, and cultural impacts of this transformation from the perspectives of volunteers and neighborhood residents. The research was conducted using qualitative methods and involved semi-structured interviews with eight Gazhane Çevre Gönüllüsü (Gazhane Environment Volunteers) between May and July 2025 and ten Hasanpaşa residents between December 2024 and July 2025. In addition, volunteer statements published in print and digital media during different periods of the transformation process were evaluated using discourse analysis. The findings reveal that volunteers perceive the Gazhane Museum as the result of a long-standing public struggle, while neighborhood residents view the area as an important gain in terms of sociocultural interaction and public life. However, functional inadequacies, limited participation in the management model, and exhibition deficiencies that fail to adequately reflect the area's historical memory emerged as prominent issues. In conclusion, the study emphasizes the importance of participatory management models in the revitalization processes of industrial heritage sites and recommends that local communities be effectively involved in decision-making processes in similar projects.
Benzer Tezler
- Kültürel mirasın korunmasında yeniden işlevlendirmenin önemi ve Müze Gazhane örneğinde değerlendirmesi
The importance of renovation in conservation of cultural heritage and evaluation in the example of the Museum Gazhane
AYŞEGÜL YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Arel ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLFERAH ÇORAPÇIOĞLU
- Impact of intermediate and informal adaptations on the reuse of post-industrial sites: From Hasanpaşa Gasworks to Müze Gazhane
Post-endüstriyel alanların yeniden kullanımında ara ve enformel adaptasyonların etkisi: Hasanpaşa Gazhanesi'nden Müze Gazhane'ye
ELİF LEBLEBİCİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mimarlıkİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GIORGIO GASCO
DR. SEGAH SAK
- Yerel yönetimlerin yeniden işlevlendirmede kamuya katkıları müze Gazhane örneği
The contributions of the local authorities to the public in re-functionalization the case of Gazhane museum
BİLAL OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İç Mimari ve DekorasyonFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİH SALBACAK
- Bağlamı çokluk olarak düşünmek: Hasanpaşa gazhanesinde bağlamsallaşma anlatısı
Thinking context as multiplicity: a contextualization narrative on Hasanpaşa gasworks
ÖMÜR KARARMAZ
Doktora
Türkçe
2025
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM POLATOĞLU
- Endüstri mirasının korunması kapsamında atıl mekanlar olarak Gazhane yapılarının dönüşümünün incelenmesi
Investigation of the transformation of gasometer buildings as installed places within the conservation of industrial heritage
SEMA NUR ALBAYRAK TAŞTEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR FERAH