Yetişkin bireylerde çocukluk çağı travmatik yaşantıları, erken dönem uyumsuz şemalar ve tecavüz mitleri kabulü arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between childhood traumas, early maladaptive schemas and rape myths acceptance in adults
- Tez No: 963867
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI YEŞİL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Çocukluk çağı travmaları yaşam boyu iz bırakan yıkıcı deneyimlerdir. Bu izler kişinin kendisini, çevresini ve dünyayı algılayıp yorumlamasında aktif rol oynayan bilişsel şemalarında da görülebilmektedir. Bu bağlamda mevcut tez çalışmasının konusu çocukluk çağı travmatik yaşantıları, erken dönem uyumsuz şemalar ve tecavüz mitleri kabulü arasındaki doğrudan ve dolaylı ilişkilerin incelenmesidir. Bu amaçla araştırma verileri online ve kağıt-kalem yöntemleri kullanılarak Bilgilendirilmiş Onam Formu, Demografik Bilgi Formu (DBF), Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (CTQ-33), Young Sema Ölçeği – Kısa Form (YSÖ-KF), Illionis Tecavüz Mitleri Kabul Ölçeği (ITMKÖ) Illionis Tecavüz Mitleri Kabul Ölçeği – Örtük Versiyon (ITMKÖ-ÖV) ölçüm araçlarıyla toplanmıştır. Araştırma kapsamında ITMKÖ-ÖV'nin Türkçe uyarlama çalışması da yapılmıştır. Ölçeğin istatiksel olarak güvenli ve geçerli olduğu bulgulanmış, katılımcıların tecavüz mitleri kabul puanları için bu ölçekle elde edilen veriler kullanılmıştır. Analizlere geçilmeden önce araştırmaya katılan katılımcılar arasından ölçek bataryasını eksik doldurmuş olan, dikkat sorularına yanlış cevap vermiş olan ve uç değer gösteren katılımcılar örneklemden çıkarılmıştır. Nihai olarak araştırma örneklemi 243'ü kadın 82'si erkek 329 kişiden oluşmaktadır. Katılımcıların yaş ortalaması ise 30.05'tir. Verilerin istatiksel analizleri SPSS 27 ve AMOS 22 paket programı ile yapılmıştır. Araştırma bulguları çocukluk çağı travmaları ile erken dönem uyumsuz şemalar arasında, başta kopukluk ve zedelenmiş otonomi şema alanları arasında, anlamlı pozitif ilişkiler göstermektedir. Çocukluk çağı travmaları ile tecavüz mitleri arasında istatiksel olarak anlamlı ilişkilere rastlanmamıştır. Fakat zedelenmiş otonomi şema alanı hariç olmak üzere, erken dönem uyumsuz şemalar ile tecavüz mitleri kabulü arasında pozitif anlamlı ilişkilere ulaşılmıştır. Yapılan yol analizleri sonucunda zedelenmiş otonomi şema alanı hariç her bir erken dönem uyumsuz şema alanının çocukluk çağı travmaları ile tecavüz mitleri arasında doğrudan etkisi olduğu bulgulanmıştır. Üç değişken arasında çizilen model varyansını en güçlü açıklayan iki şema alanı kopukluk ve zedelenmiş sınırlardır. Elde edilen bulgular alanyazın ışığında tartışılmıştır. Araştırma sonuçları erken dönem travmatik yaşantılarının bireyin şema örüntülerini şekillendirdiği, bu örüntülerin de tecavüz mitlerinin daha fazla kabul edilmesinde rol oynadığı yönündedir.
Özet (Çeviri)
Childhood traumas are devastating experiences that leave lasting marks throughout life. These marks can also be observed in the cognitive schemas that actively shape how an individual perceives and interprets themselves, their surroundings, and the world. In this context, the present thesis investigates the direct and indirect relationships between childhood traumatic experiences, early maladaptive schemas, and rape myth acceptance. For this purpose, data were collected using both online and paper-pencil methods through the Informed Consent Form, Demographic Information Form (DBF), Childhood Trauma Questionnaire (CTQ-33), Young Schema Questionnaire – Short Form (YSQ-SF), Illinois Rape Myth Acceptance Scale (IRMAS), and Illinois Rape Myth Acceptance Scale – Implicit Version (IRMAS-I). The IRMAS-I was also adapted into Turkish within the scope of this study. The scale was found to be statistically valid and reliable, and the scores derived from this version were used in the analyses. Before proceeding with the analyses, participants who had incomplete responses to the scale battery, who answered attention-check questions incorrectly, or who were identified as outliers were excluded from the sample. The final research sample consisted of 329 participants, including 243 women and 82 men. The average age of participants was 30.05. Statistical analyses were conducted using SPSS 27 and AMOS 22 software. The findings revealed significant positive relationships between childhood traumas and early maladaptive schemas, especially within the domains of disconnection and impaired autonomy. No statistically significant relationship was found between childhood traumas and rape myth acceptance. Except for the impaired autonomy schema domain, significant positive relationships were observed between early maladaptive schemas and rape myth acceptance. Path analyses showed that, with the exception of the impaired autonomy domain, each early maladaptive schema domain had a direct effect between childhood traumas and rape myth acceptance. The two schema domains that most strongly explained the variance in the model among the three variables were disconnection and impaired limits. The findings were discussed in light of the relevant literature. The results suggest that early traumatic experiences shape individuals' schema patterns, which in turn play a role in the greater acceptance of rape myths.
Benzer Tezler
- Genç yetişkinlerde cinsel suçlara yönelik bilişsel çarpıtmalar: Erken dönem uyum bozucu şemaların aracı rolü
Cognitive distortions regarding sexual crimes in young-adults: The mediating role of early maladaptive schemas
İSMAİL ALTAN TÜLÜ
Doktora
Türkçe
2020
PsikolojiAnkara ÜniversitesiDisiplinlerarası Adli Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE GÜLSEN ERDEN
- Çocukluk çağı travmalarının yaşam doyumu üzerindeki etkisinde duygu düzenleme becerilerinin aracı rolü
The mediation of emotion regulation skills in the effect of childhood traumas on life satisfaction
REYHANA SEYİDOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiBeykent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN EBADİ
- Yetişkin bireylerde narsisizm, çocukluk çağı ruhsal travmaları ve ilişki doyumu ile cinsel tutum ve davranışların incelenmesi
Investigation of narcissism, childhood mental trauma and relationship satisfaction wi̇th sexual behaviour and attitudes in adult individuals
BERHU ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. MUZAFFER ŞAHİN
- Romantik ilişki yaşayan yetişkinlerde bedensel yakınmaların, çocukluk travmaları ve algılanan partner duyarlılığı ile ilişkisinin incelenmesi
The examination of the associations among somatic complaints, childhood traumas and perceived partner responsiveness among adults having a romantic relationship
KÜBRA ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK BAHTİYAR
- 18-25 yaş aralığındaki genç yetişkinler ve annelerinin erken dönem uyum bozucu şemaları ve çocukluk çağı travmaları arasındaki ilişki
The relationship between young adults' aged 18-25 and their mothers' early maladaptive schemas and childhood traumas
BEGÜM ECE ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAHRAMAN GÜLER