Dilsiz çoban kavalının tarihsel süreçte gelişimi ve çalım tekniklerinin incelenmesi
An exami̇nati̇on of the hi̇stori̇cal development and performance techni̇ques on he tongueless shepherd's kaval
- Tez No: 964396
- Danışmanlar: PROF. MUTLU DEMİR TORUN
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Dilsiz Çoban Kavalı, Türk Halk Müziği, Nefesli Çalgılar, Dilsiz Çoban Kavalı, Turkish Folk Music, Wind Instruments
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Musikisi Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 203
Özet
Bu çalışma, Türk Halk Müziğinde önemli yere sahip olan dilsiz çoban kavalı çalgısının tarihsel süreç içindeki gelişimi ve icra tekniklerini kapsamlı bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır. İnsanlık tarihinin en eski çalgısı olarak kabul edilen kaval, Anadolu coğrafyasının özelikle kırsal bölgelerinde çoban çalgısı kimliği ile uzun yıllar varlığını göstermiştir. Ancak Cumhuriyet dönemi ile başlayan müzik eğitiminde, akademik müfredata geç dahil olmuş, bilimsel anlamda yeterince araştırılamamıştır. Bu çalışma kaval çalgısının geleneksel kullanım biçimlerinden günümüzdeki akademik ve sahne icralarına kadar olan serüvenini hem yapım hem de icra boyutlarıyla ele almayı amaçlamıştır. Araştırma, nitel yöntem yaklaşımı çerçevesinde yapılandırılmış; literatür taraması, tarihsel araştırma ve yarı yapılandırılmış görüşme teknikleri yoluyla veriler toplanmıştır. İstanbul'da yaşayan icracılar ve yapımcılar ile görüşmeler gerçekleştirilmiş; bu görüşmelerden elde edilen kayıtlar dikte edilerek notaya alınmış ve analiz edilmiştir. Araştırmanın örneklem grubunu iki kaval yapımcısı, üç icracı ve bir akademisyen oluşturmaktadır. Görüşmelerden elde edilen veriler belge analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma, karma araştırma modeli yöntemiyle yapılmıştır. Tez kapsamında, kavalın etimolojik kökeni, tarihsel evrimi ve özellikle Cumhuriyet dönemindeki dönüşümü ayrıntılı biçimde ele alınmıştır. Arif Sağ'ın 1980'li yıllarda dilsiz kavalı profesyonel müzik camiasına tanıtması, bu çalgının seyrinde önemli bir dönüm noktası olarak değerlendirilmiştir. Kavalın eğitim kurumlarına entegrasyon süreci gerek metodolojik gerekse pedagojik açıdan yetersizliklerle şekillenmiş; bireysel ustalık ve deneyimlere dayalı bir gelişim seyri izlemiştir. Bu bağlamda Sinan Çelik'in hem yapım hem icra teknikleri üzerine geliştirdiği yaklaşımlar, kavalın standardizasyon çabalarında belirleyici olmuştur. Çalışmada ayrıca Celal Ağaç ve Muharrem Gül gibi yapımcıların kullandığı malzemeler, teknikler ve ölçüm kriterleri karşılaştırmalı olarak sunulmuş; farklı yapım tercihlerinin icraya etkileri değerlendirilmiştir. Sinan Çelik, Murat Toraman ve Serkan Yıldırım gibi önde gelen icracıların eserleri ve çalım teknikleri analiz edilerek, vibrato, horlatma, tril, legato ve vurgu gibi çeşitli tekniklerin nasıl uygulandığına dair ayrıntılı açıklamalar sunulmuştur. Araştırma sonuçları, dilsiz kavalın akademik müzik eğitimi içerisindeki yerinin henüz yeterince kurumsallaşmadığını ortaya koymaktadır. Kaval, hâlen büyük ölçüde usta-çırak ilişkisiyle öğrenilen ve icra edilen bir çalgı olma niteliğini korumaktadır. Bu durum, kaval metodolojisinin sahaya dayalı, uygulamalı ve işbirlikçi biçimde geliştirilmesi gerekliliğini göstermektedir. Ayrıca, yapım sürecinin teknik temellere oturtulması ve çalgının pedagojik süreçlerle desteklenmesi hem icracı kalitesinin artmasını hem de çalgının ulusal ve uluslararası müzik sahnelerinde daha görünür hale gelmesini sağlayacaktır. Sonuç olarak bu çalışma, dilsiz çoban kavalının Türk müzik kültüründeki yerini ve potansiyelini görünür kılmayı amaçlamış hem geleneksel bilgi birikimini hem de çağdaş icra yaklaşımlarını bir araya getirerek, ileride yapılacak akademik ve uygulamalı çalışmalara kaynak teşkil etmesi hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aims to provide a comprehensive examination of the historical development and performance techniques of the tongueless shepherd's kaval, an instrument of significant importance in Turkish folk music. Recognized as the oldest instruments in human history, the kaval has long been present in the rural regions of Anatolia, primarily serving as a shepherd's instrument. However, with the advent of the Republican era and the institutionalization of music education, the kaval was incorporated into academic curricula relatively late and has remained insufficiently explored from a scholarly perspective. This research aims to investigate the kaval's journey from traditional forms of usage to its modern presence in academic and stage performances, addressing both its construction and performance aspects. The study was designed within the framework of a qualitative research approach, and data were collected through a literature review, historical analysis, and semi-structured interviews. Interviews were conducted with performers and makers based in Istanbul. They were then transcribed, notated, and subjected to analytical review. The sample group comprises two kaval makers, three performers, and one academician. The data obtained from the interviews were analyzed using document analysis methodology, and the study employed a mixed-methods approach. Within the scope of the thesis, the etymological origins and historical evolution of the kaval are examined in detail, with particular emphasis on its transformation during the Republican era. The introduction of the tongueless kaval into the professional music scene by Arif Sağ in the 1980s is regarded as a pivotal turning point in the instrument's development. The integration of the kaval into educational institutions has been shaped by methodological and pedagogical insufficiencies, resulting in a developmental path heavily reliant on individual mastery and experiential knowledge. In this context, Sinan Çelik's innovative approaches to both construction and performance techniques have played a significant role in the standardization efforts surrounding the instrument. The study also presents a comparative analysis of the materials, techniques, and measurement criteria employed by makers such as Celal Ağaç and Muharrem Gül, evaluating how different construction choices influence performance. The works and playing techniques of prominent performers such as Sinan Çelik, Murat Toraman, and Serkan Yıldırım have been analyzed, providing detailed explanations on how various techniques including vibrato, horlatma, trill, legato, and accentuation are applied. The findings indicate that the tongueless kaval has not yet been fully institutionalized within academic music education. It remains an instrument that is predominantly learned and performed through master-apprentice relationships. This underscores the necessity of developing kaval methodology through practice-based, field-oriented, and collaborative approaches. Furthermore, grounding the construction process in technical principles and supporting it with pedagogical frameworks would enhance both performer proficiency and the instrument's visibility on national and international music scenes. In conclusion, this study aims to highlight the cultural significance and potential of the tongueless shepherd's kaval within Turkish musical heritage. By integrating traditional knowledge with contemporary performance practices, the study aims to serve as a foundational resource for future academic and practical research in the field.
Benzer Tezler
- Dört yıllık müzik eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında ve konservatuvarlarda dilsiz çoban kavalı çalma teknikleri ve eğitim müfredatı
Training curriculum and playing techniques of 'dilsiz çoban kavali' in conservatories and institues of higher education giving 4 years of musical education
KEMAL AKDEMİR
- Silifke yöresi'nde klarnet ile icra edilen beş halk oyunu ezgisinin dilsiz kavala uyarlanması
Adaptation of five folk dance melodies of Silifke region performed with clarinet to tongue-less kaval
TEVFİK VEDAT YEŞİLCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Müzikİstanbul Okan ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. HATİCE DOĞAN SEVİNÇ
- Bir performans aracı olarak kaval ve teknik gelişimi
The kaval and it's tecnical development as a performence instrument
CİHAN YURTÇU
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2006
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CİHAT AŞKIN
- Ordu türkülerinde analiz çalışması
Başlık çevirisi yok
ÇETİN AKDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. AFŞİN EMİROĞLU
- Batı uygarlığının kültürel temeli olarak Yunanlılık: Atina polis değerleri ve festivaller
Greece as A cultural essence of western civilisation: Athens' police values and festivals
ZEKİ ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
FelsefeSakarya ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MUSTAFA KEMAL ŞAN