Birikimli travmatik olayların travma sonrası stresbozukluğu belirtileri ve psikolojik esneklik ile ilişkisi
An examination of the relationship between cumulative traumati̇c events, post-traumati̇c stress di̇sorder symptoms, and psychological flexibility
- Tez No: 964447
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN ÖZCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Bu araştırmanın amacı, birikimli travmatik olayların travma sonrası stres bozukluğu belirtileri ve psikolojik esneklik ile ilişkisini incelenmek ve bu değişkenlerin demografik özellikler temelinde farklılaşıp farklılaşmadığını değerlendirmektir. Travmatik yaşantıların bireylerin ruh sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri literatürde sıklıkla vurgulanmaktadır. Ancak, bireylerin travmalara karşı dayanıklılığını etkileyen psikolojik faktörlerin belirlenmesi, önleyici ve müdahaleci psikolojik destek uygulamaları açısından büyük önem taşımaktadır. Araştırma nicel bir çalışma olarak tasarlanmış olup ilişkisel tarama modeline dayalı olarak yürütülmüştür. Veriler, çevrim içi anket yöntemiyle toplanmış olup, analizler IBM SPSS Statistics 27 programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir Çalışma grubunu, çevrim içi anket yöntemiyle ulaşılan 18-60 yaş aralığında yer alan 275'i kadın ve 146'sı erkek olmak üzere toplam 421 katılımcı oluşturmaktadır. Veri toplama araçları olarak Birikimli Travma Ölçeği Kısa Formu, DSM-5 için Travma Sonrası Stres Bozukluğu Kontrol Listesi Psikolojik Esneklik Ölçeği ve Sosyodemografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler bağımsız örneklem t-tesi, ANOVA, Kruskal- Wallis H testi, çoklu doğrusal regresyon ve Pearson korelasyon analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Demografik değişkenlere göre yapılan analizler sonucunda, kadınların ve çalışmayan bireylerin TSSB düzeylerinin daha yüksek, psikolojik esneklik düzeylerinin daha düşük olduğu görülmüştür. Ayrıca, psikiyatrik tanıya sahip bireylerde TSSB düzeyi ve travma geçmişi daha yoğun iken psikolojik esneklik düzeyi belirgin biçimde daha düşük olduğu bulunmuştur. Analiz bulgularına göre birikimli travma değişkeni, TSSB belirtileriyle pozitif yönde anlamlı ilişki gösterirken psikolojik esneklik ile negatif yönde anlamlı ilişki gösterdiği bulunmuştur. Psikolojik esneklik ile TSSB'nin tüm alt boyutları arasında negatif ilişkili bulunmuştur. Psikolojik esneklik değişkeni travma sonrası stres bozukluğu düzeyini negatif yönde ve anlamlı düzeyde yordamaktadır. Araştırmanın bulguları, psikolojik esnekliğin travma sonrası stres belirtilerini azaltmada önemli bir koruyucu faktör olduğunu göstermektedir. Birikimli travma düzeyinin TSSB'yi artırıcı etkisi doğrulanırken, psikolojik esnekliğin bu olumsuz etkiyi hafiflettiği görülmüştür. Psikolojik esnekliği yüksek bireyler, aynı düzeyde travmatik yaşantıya rağmen daha az TSSB belirtisi göstermektedir. Bu durum, esnekliğin bir tampon görevi gördüğünü desteklemektedir. Bu sonuçlar, özellikle risk altındaki gruplara (kadınlar, işsizler, psikiyatrik geçmişe sahip bireyler) yönelik psikolojik sağlamlık artırıcı müdahalelerin önemine işaret etmektedir. Gelecekte yapılacak çalışmalarda psikolojik esnekliğe odaklanan önleyici programların geliştirilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the relationship between cumulative traumatic events, post-traumatic stress disorder (PTSD) symptoms, and psychological flexibility, as well as to assess whether these variables differ based on demographic characteristics. The negative impact of traumatic experiences on individuals' mental health is frequently emphasized in the literature. However, identifying psychological factors that influence individuals' resilience to trauma is of great importance in terms of preventive and interventional psychological support practices. This research was designed as a quantitative study and conducted using a correlational survey model. Data were collected through an online questionnaire and analyzed using IBM SPSS Statistics 27. The study group consisted of 421 participants (275 women and 146 men) between the ages of 18 and 60, reached via online survey. The data collection tools included the Brief Cumulative Trauma Scale, the PTSD Checklist for DSM-5, the Psychological Flexibility Scale, and a sociodemographic information form. The data were analyzed using independent samples t-test, ANOVA, Kruskal-Wallis H test, multiple linear regression, and Pearson correlation analysis. According to analyses based on demographic variables, women and unemployed individuals showed higher levels of PTSD symptoms and lower levels of psychological flexibility. Additionally, individuals with a psychiatric diagnosis exhibited significantly higher levels of PTSD symptoms and trauma history, and markedly lower psychological flexibility. Findings indicated that the cumulative trauma variable was positively and significantly correlated with PTSD symptoms, while it was negatively and significantly correlated with psychological flexibility. Psychological flexibility was negatively associated with all subdimensions of PTSD. Moreover, psychological flexibility significantly and negatively predicted PTSD levels. These findings demonstrate that psychological flexibility is an important protective factor in reducing post-traumatic stress symptoms. While cumulative trauma was confirmed to increase PTSD symptoms, psychological flexibility was found to buffer this adverse effect. Individuals with high psychological flexibility exhibited fewer PTSD symptoms despite experiencing the same level of trauma, supporting the role of flexibility as a buffer. These results highlight the importance of resilience-enhancing interventions for at-risk groups (e.g., women, unemployed individuals, those with a psychiatric history). Future research is recommended to develop preventive programs focusing on psychological flexibility.
Benzer Tezler
- Personal and vicarious traumatization and trauma-related symptoms: Exploring the moderating role of mentalization
Doğrudan ve dolaylı travmatizasyon ve travmaya bağlı belirtiler: Zihinselleştirmenin düzenleyici rolünün araştırılması
MEHTAP ÖZKANCA
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
PsikolojiYeditepe ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZHAN ZAHMACIOĞLU
- Sıçanlarda montelukast ve metilprednisolon'un spinal travma hasarı üzerine etkilerinin incelenmesi
Effects of montelukast and methylprednisolone in rats with spinal trauma injury
GÖKHAN ÇAVUŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2012
NöroşirürjiMustafa Kemal ÜniversitesiBeyin ve Sinir Cerrahisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT ALTAŞ
- Toplumsal bellek açısından enkaz altındaki bir kültürün belgesel filmler aracılığıyla aktarımı(deprem sonrasında NTV'nin Hatay belgeselleri üzerine bir inceleme)
The transmission of a culture burried under the rubble through documentary films in the context of collective memory (an analysis of NTV's documentaries on Hatay after the earthquake)
AHMET ŞEFİK YEŞİLTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İletişim Bilimleriİstanbul Aydın ÜniversitesiTelevizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ENGİN BAŞCI
- Edirne'de bir maziperest: Tosyavizâde Doktor Rıfat Osman
An antiquarian in Edirne: Tosyavizâde Doctor Rıfat Osman
BERİL SARISAKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VESİLE GÜL CEPHANECİGİL
- From womb to self: Exploring the association of intrauterine and birth-related experiences with separation-individuation issues in adulthood
Rahimden benliğe: Rahim-içi yaşamla ve doğumla ilgili deneyimlerin yetişkinlikte ayrışma-bireyleşme sorunlarıyla ilişkisinin keşfi
ASYA KABADAYI
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALEV ÇAVDAR SİDERİS