İsmâil Hakkı Bursevî'nin Rûhu'l-Beyân adlı tefsirinde kaynağı bulunamayan rivayetler (Fâtiha ve Bakara Sûresi)
Analysis of fabricated hadiths in the commentary of al-Fâtiha and al-Baqara by Bursevî
- Tez No: 964485
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUHAMMED AKDOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Kutsal Kitabımız Kur'ân-ı Kerim'in doğru anlaşılması için yazılan tefsirlerde bazı müfessirler, hadislerden ve ayetlerden yararlanarak sûreleri tefsir etme yoluna gitmişler ve rivâyet ekolü metodunu kullanmışlardır. Öte yandan bazı müfessirler sadece rivâyetle yetinmeyip akıl ile birlikte Arapça gramer kurallarına dayanarak ve yeni görüşler ekleyerek eserlerinde dirayet ekolünü esas almışlardır. Tefsirlerinde her iki ekolün yanısıra işârî metodu kullanan müfessirler de olmuştur. İşte bunlardan birisi de İsmail Hakkı Bursevi'dir. O, Rûhu'l-beyân fî tefsîri'l-Kur'ân adlı eserinde tasavvufî bilgilerden çok istifade etmiştir. Ayetlerin izahında ederken pek çok hadisten yararlanmış, ancak bunları senedsiz ve kaynaksız olarak zikretmiştir. Bu metinler, hadis kriterleri yönünden incelendiğinde bir kısmının mevzû/uydurma olduğu görülmektedir. Bundan dolayı çalışmamız, Rûhu'l-beyân tefsirinde Fatiha ve Bakara sûresindeki mevzû hadisleri tespit etmeyi esas almıştır. Bursevî, hadisleri ayetleri açıklarken kendi görüşlerini destekler nitelikte kullanmıştır. Onun Fatiha ve Bakara surelerinde kullandığı hadis sayısı toplamı 372 olup sahih hadisler 171, mevzû olanlar tekrarları hariç 201 kadardır. Bu rakam bize Bursevî'nin ayetleri izah ederken her ayet için en az bir veya bir kaç hadis naklettiğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
In order to ensure a correct understanding of the Holy Book, the Qur'an, many exegetes (mufassirs) have employed hadiths and other Qur'anic verses in their commentaries, thus following the methodology known as the riwāyah school of tafsīr. On the other hand, some scholars did not content themselves with transmitted reports alone; instead, they also relied on reason, Arabic grammatical rules, and introduced new interpretations, thereby adopting the dirāyah school of exegesis. Alongside these two approaches, there have also been exegetes who employed the ishârî method in their commentaries. One such scholar is Ismâʿîl Haqqî al-Bursawî. In his work titled Rûh al-Bayān fī Tafsīr al-Qurʾān, he frequently makes use of Sufi concepts and knowledge. In explaining the verses, he draws upon numerous hadiths; however, he often cites them without chains of transmission (isnâd) or references to their sources. When these narrations are examined according to the standards of hadith criticism, a significant portion of them is found to be fabricated (mawdûʿ). Therefore, the focus of this study is to identify the fabricated hadiths used by Bursawī in his tafsīr of the Fātiḥa and Baqara chapters. Bursawī often uses hadiths in a way that supports his personal interpretations while explaining the Qur'anic verses. In his commentary on the Fātiḥa and Baqara chapters alone, he employs a total of 372 hadiths. Of these, 171 are classified as authentic (sahîh), while 201 are fabricated (mawdûʿ), excluding repeated reports. These figures indicate that Bursawî quoted at least one or more hadiths for almost every verse during his exegetical discussions.
Benzer Tezler
- İsmail Hakkı Bursevî'nin Ruhu'l Beyân adlı tefsîrinde tasavvufî ahlâk anlayışı
İsmail Hakkı Bursevî's understanding of Sufi Morality in Her interpretation of Ruhu'l Beyân
EMİN CAN KANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSA ÇELİK
- Bursevi ve Ruhu'l-Beyan adlı eserinde hak kavramı
Başlık çevirisi yok
MUZAFFER İNNECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DURAN ALİ YILDIRIM
- İsmâil Hakkı Bursevî'nin Rûhu'l-beyân adlı tefsirinde Ahkâmu'l-Kur'ân
Ahkamu'l-Quran in İsmail Hakkı Bursevi's commentary of Ruhu'l-beyan
AHMET GÖKHAN ÖZTÜRK
- İsmail Hakkı Bursevî'nin Rûhu'l-Beyân adlı tefsirinde kevni ayetlere yaklaşımları
Ismail Hakki Bursevi's approaches to kevni verses in his commentary on Rûh al-Bayân
ÖMER KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinBayburt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDUSSAMET VARLI
- İsmail Hakkı Bursevî'nin Rûhu'l-Beyân Tefsirinde cin ve şeytan
Dschinn und teufel in İsmail Hakki Bursevîs Tafsīr des Rūhu'l-Beyān
NURAN GÖKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKırıkkale ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURDANE GÜLER