Beyin, irade ve ceza: Hukukun sinir bilimle dönüşen kavramları
Brain, free will, and punishment: The transformation of legal concepts through neuroscience
- Tez No: 964860
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ESRA ALAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medipol Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sağlık Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Hukuk sistemlerinde genel olarak cezalandırılmanın dayanağı olan kusur sorumluluğu, bilme ve isteme unsurlarının varlığına dayanır. Klasik ceza hukuku anlayışına göre kişi, bir fiilin hukuka aykırı olduğunu biliyor ve bu sonucu isteyerek hareket ediyorsa cezalandırılır. Bu anlayışta insan, rasyonel, irade sahibi, seçimlerini bilinçle yapan bir özne olarak kabul edilir. Ancak modern tıp ve özellikle sinir bilimindeki gelişmeler, insan davranışlarının yalnızca rasyonel kararlarla açıklanamayacağını ortaya koymaktadır. İşte bu bağlamda gelişen nöro hukuk, sinir biliminin ceza hukuku başta olmak üzere hukukun çeşitli alanlarıyla kurduğu etkileşim sonucu doğan disiplinler arası bir alandır. Nöro hukuk; ceza hukuku açısından bireyin davranışlarının ardındaki bilişsel süreçleri anlamaya çalışır; kast taksir, irade ve kusur gibi kavramların somut olaylarda daha isabetli bir şekilde tespit edilmesine ve yargılama sürecinde nöro bilimsel raporlar ile delil toplama-değerlendirme sürecine katkı sağlar. Ayrıca cezalandırmanın klasik amaçlarından biri olan ıslah kavramı da nöro bilimsel gelişmeler ışığında değerlendirilmiş; failin nörolojik yapısının suç işleme üzerindeki etkisi irdelenerek bireyselleştirilmiş ceza ve tedavi yaklaşımlarının önemi vurgulanmıştır. Bu çalışmada; nöro hukukun teorik temellerini, ceza hukuku ile etkileşim alanlarını ve delil değerlendirme sürecindeki yerini incelemektedir. Kast ve taksir ayrımı, irade serbestisi, ceza ehliyeti, cezalandırmanın amaçları, suçluların ıslahı gibi klasik ceza hukuku kurumları, sinir bilimi ışığında yeniden ele alınarak; bilimsel verilerin yargılama süreçlerine nasıl entegre olabileceği, ne gibi riskler ve katkılar içerdiği disiplinler arası bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
In legal systems, criminal liability is primarily based on the concept of culpability, which requires the existence of the elements of knowledge and intent. According to the classical understanding of criminal law, a person is deemed punishable if they are aware that an act is unlawful and perform it with intent. Within this framework, the individual is perceived as a rational, autonomous agent capable of making conscious choices. However, advancements in modern medicine—and particularly in neuroscience—have revealed that human behavior cannot be fully explained by rational decision-making alone.In this context, neurolaw has emerged as an interdisciplinary field that explores the interaction between neuroscience and various branches of law, especially criminal law. Neurolaw seeks to understand the cognitive processes underlying human behavior, aiming to more accurately assess legal concepts such as intent, negligence, free will, and culpability in concrete cases. It also contributes to the collection and evaluation of evidence in legal proceedings through neuroscientific reports.Moreover, one of the classical aims of punishment—rehabilitation—has been revisited in light of neuroscientific insights. The influence of an offender's neurological makeup on criminal behavior has highlighted the importance of individualized sentencing and treatment approaches. This study examines the theoretical foundations of neurolaw, its intersections with criminal law, and its role in evidence assessment. Traditional legal concepts such as the distinction between intent and negligence, freedom of will, criminal responsibility, the purposes of punishment, and the rehabilitation of offenders are re-evaluated through the lens of neuroscience, and the integration of scientific data into judicial processes is discussed from an interdisciplinary perspective, along with its potential benefits and risks.
Benzer Tezler
- Türk Hukukunda ayrımcılık suçu: TCK 122. madde
Discrimination crime in Turkish Law: Article 122 of TPC
BUHARİ ÇETİNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMİT KOCASAKAL
- Hakaret suçu bağlamında eleştiri hakkı
Right to criticise in the context of libel
ELİF GÜL YILMAZLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
HukukDokuz Eylül ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KORAY DOĞAN
- Ceza Muhakemesinde hukuka aykırı delillerin ispat değeri
Probative value of illegally obtained evidence in Criminal Procedure
YEŞİM YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMİT KOCASAKAL
- Medeni Usul Hukukunda alternatif uyuşmazlık çözümü ve arabuluculuk
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA S. ÖZBEK
Doktora
Türkçe
2003
HukukAnkara ÜniversitesiÖzel Hukuk (Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EJDER YILMAZ