Yansıtıcı düşünme becerisi bağlamında yerli çocuk romanlarının incelenmesi
Analysis of Turkish children's novels in the context of reflective thinking skill
- Tez No: 964939
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA AÇIK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Yansıtıcı düşünme, üst düzey düşünme becerileri içerisinde değerlendirilmektedir. Sosyal ve akademik hayatta, bireyin sürekli kullandığı bir düşünme becerisi olmasına rağmen bu konuda yapılan çalışmaların yeterli düzeyde olmaması öneminin fark edilmesi sürecini yavaşlatmaktadır. Oysa çağımız sorgulayan, güçlü ve zayıf yönlerinin farkında olan, deneyimlerini değerlendirip bilgilerini yapılandırabilen, problem çözmeye yönelik düşünüp uygulayabilen başka bir deyişle yansıtıcı düşünen bireylerin başarıya ulaşabildiği bir çağdır. Bu araştırmanın temelinde yansıtıcı düşünme becerisi nasıl kazandırılabilir sorusundan yola çıkılarak üst düzey düşünme becerileri içerisinden yansıtıcı düşünme becerisi bağlamında yerli çocuk romanlarının incelenmesi yatmaktadır. Bu analiz sonucunda elde edilen bulgulardan faydalanılarak Türkçe öğretmenlerinin, derslerde ve ders dışında okuma faaliyeti için öğrencilere tavsiye edebilecekleri yansıtıcı düşünmeyi kazandırmaya ve geliştirmeye yönelik materyaller, örnekleriyle sunularak artırılmak istenmektedir. Araştırmada, 2022 yılında çok satan ve MEB'de görev yapan Türkçe öğretmenlerinin okuma listelerinde yer alan 40 yerli çocuk romanı yansıtıcı düşünmenin alt kategorilerine göre incelenmiştir. Araştırmada, temel nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Çalışmadaki kategoriler, araştırmacı tarafından uzman görüşleriyle desteklenerek oluşturulmuştur. Görüş alınan uzmanların tümünün doktora tezlerinde yansıtıcı düşünme hususunda çalışmış olmalarına özellikle dikkat edilmiştir. Aynı zamanda, çocuk edebiyatı metinleri üzerinde çalışan uzmanların görüşlerinden de faydalanılmıştır. Araştırmacı tarafından oluşturulan çözümleme kategorileri, literatür taramasının ardından konuyla ilgili teorik çalışmaların okunması, geliştirilen ölçeklerin incelenmesi, kategori havuzunun oluşturulması ve araştırmanın amacına uygun olarak seçilmeleri sonucu ortaya konmuştur. Çalışmada verilerin analiz edilmesinde tümdengelimci içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, yansıtıcı düşünmenin alt kategorilerinin en yoğun bulunduğu roman, Rüzgâra Fısıldayan Kadınlar'dır. Bahsi geçen romanda, 343 veriye ulaşılmıştır. Yansıtıcı düşünmenin alt kategorilerini en az sayıda barındıran roman ise Yankılı Kayalar olmuştur. Yankılı Kayalar'da sadece 53 bulgu tespit edilmiştir. Yansıtıcı düşünmenin alt kategorileri bağlamında çalışmanın sonuçlarına bakıldığında ise sorgulama kategorisine toplamda 1626 defa rastlanıldığı görülmektedir. Sorgulama, net bir şekilde diğer tüm kategorilerin önünde yer almaktadır. Araştırmada incelenen 40 romanda, planlı hareket kategorisi ile 1041 defa karşılaşılmıştır. Çalışmada en az rastlanan kategori ise günlük tutma olmuştur. Günlük tutmaya dair 6 romanda toplamda 7 bulgu tespit edilmiştir. Sonuçlar, Türk çocuk romanlarının yansıtıcı düşünme becerisini kazandırma bağlamında kullanılabileceğine ilişkin veriler sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Reflective thinking is considered one of the higher-order thinking skills. Although it is a thinking skill that individuals constantly use in social and academic life, the lack of sufficient studies on this topic slows down the process of realizing its importance. However, in the current age, there is an increasing need for individuals who question, are aware of their strengths and weaknesses, can evaluate their experiences and structure their knowledge, and are capable of thinking and applying problem-solving strategies—in other words, reflective thinkers. Therefore, this research is based on the question of how reflective thinking skill can be developed, and in this context, it aims to analyze local children's novels to foster reflective thinking as part of higher-order thinking skills. Based on the findings obtained from this analysis, materials and examples that can help Turkish language teachers recommend ways to develop and enhance reflective thinking through reading activities both inside and outside the classroom will be presented. In the study, 40 popular local children's novels from 2022 that were included in the reading lists of Turkish language teachers working at the Ministry of National Education (MEB) were analyzed according to the subcategories of reflective thinking. A basic qualitative research design was employed. The categories in the study were developed with the support of expert opinions. Special attention was paid to the fact that all the experts consulted had worked on reflective thinking in their doctoral theses. Additionally, the views of experts who work on children's literature texts were also utilized. The analysis categories created by the researcher emerged after an extensive literature review, reading theoretical studies related to the subject, examining developed scales, and selecting categories according to the research's goals. Deductive content analysis was used to analyze the data in the study. According to the findings obtained from the study, the novel Rüzgara Fısıldayan Kadınlar contained the most subcategories of reflective thinking, with a total of 343 findings. The novel Yankılı Kayalar contained the least, with only 53 findings. In terms of the subcategories of reflective thinking, the“questioning”category was encountered a total of 1626 times, clearly ranking higher than all other categories. The“planned action”category appeared 1041 times in the 40 novels analyzed. The least encountered category was“keeping a diary,”with a total of 7 findings across 6 novels. The results suggest that Turkish children's novels can be used in the context of gaining reflective thinking skills.
Benzer Tezler
- Aytül Akal'ın öykülerinin çocuklara eleştirel düşünme becerisi kazandırması bağlamında incelenmesi
Analysing Aytül Akal's stories in terms of acquiring critical thinking skill to children
EMİNE KEMANECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ORHAN ÖZDEMİR
- Bir ortaokul matematik öğretmeninin fark etme becerisi bağlamında mesleki gelişimi
Professional development of a secondary school mathematics teacher in the context of noticing
DEMET YEŞİL
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiMatematik Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLÜFER YAVUZSOY KÖSE
- Tülin Kozikoğlu'nun kitaplarının erken çocuklukta yaratıcı düşünme becerilerini desteklemesi bağlamında incelenmesi
An analysis of Tülin Kozikoğlu's books in context of supporting creative thinking skills in early childhood
SEDA ÇAĞRICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZÜHAL GİZİR
- Senaryolaştırılmış kavram karikatürlerinin 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin ölçüsel tahmin ve yansıtıcı düşünme becerilerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effects of scripted concept cartoons on 5th and 6th grade students' measurement estimation and reflective thinking skills
ELMAS BETÜL BUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SARE ŞENGÜL
- Eğitsel kaçış oyunlarının fen bilimleri dersine yönelik motivasyona, akademik başarıya ve problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerilerine etkisi
The effect of educational escape games on science class motivation, academic achievement and reflective thinking skills for problem solving
EBRU KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENOL BEŞOLUK