Kendi kaderini tayin hakkı bağlamında sosyal hizmet kurumlarında vesayet
Guardianship in social service organizations in the context of right to self-determination
- Tez No: 964960
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ RIZA ABAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmet, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
Engelli bireylere yönelik artan bakım hizmetleri ihtiyacı, engelliliğe yönelik yaklaşımların tarihsel dönüşümü ve bu doğrultuda şekillenen uluslararası sözleşmeler, özerklik ve toplumsal yaşamda olma gibi kavramların önemini artırmıştır. İnsan hakları mesleği olarak sosyal hizmet engelli bireylerin kendi kaderini tayin hakkını ve toplumsal yaşama katılımlarını konu edinir. Engellilere yönelik kurumsal bakım ve vesayet uygulamaları hem katılım hem de bireylerin kendi kararlarını almaları konusunda kısıtlayıcı bir rol üstlenebilir. Bu araştırma, engelli bireylere kurumsal bakım hizmeti sunan sosyal hizmet kuruluşlarında karşılaşılan vesayet uygulamaları ve bireylerin kendi kaderini tayin hakkı arasındaki ilişkisinin incelenmesini amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında İstanbul'daki resmi bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde görev yapan, meslek elemanları ve vasi olarak görev yapan diğer çalışanlardan oluşan 28 katılımcı ile görüşmeler yapılmıştır. Katılımcıların belirlenmesinde, mesleki çeşitlilik ve bakım hizmeti alan engellilerin engel/yaş grubu farklılıkları gözetilerek maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Araştırmada nitel yöntem benimsenmiş ve MAXQDA veri analizi programından faydalanılmıştır. Yapılan analiz doğrultusunda ana kategoriler“kısıtlı ve vasi arasındaki ilişki”,“kuruluş çalışanlarının sorumluluk algısı”,“engelli bireyin karar almasını etkileyen faktörler”,“kurumsal bakımda karar alma süreci”ve“en uygun karar alma sistemi”şeklinde oluşmuştur. Ana kategoriler altında yer alan toplam 20 alt kategori bağlamında kurumsal bakım organizasyonu ve vesayet arasındaki ilişki güncel literatür bağlamında tartışılmış ve çözüm önerileri sunulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; kurumsal bakım organizasyonunun kendi kuralları, kuruluşun ve çalışanlarının yasal sorumlulukları bireylerin karar almasını engelleyici bir yapıya sahip olabilmektedir. Araştırma bulgularında belirtilen çalışanların algıları, engelli bireyin yaş/engel grubu özellikleri ve vasinin engelli yakını ya da çalışan olması faktörlerinin, kurumsal bakım ortamının etkisiyle seçenekler arasından engelli birey adına kısıtlayıcı olan seçeneklerin tercih edilmesine neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu doğrultuda dünyadaki gelişmeler ve geçmişteki uygulamalar dikkate alınarak Türkiye'deki vesayet sistemine ilişkin değişiklikler yapılması gerektiği ve politika/mevzuat geliştirme sürecine engellilik alanında çalışan mesleklerin dahil edilmesinin önemli olduğu söylenebilir.
Özet (Çeviri)
The increasing need for care services for persons with disabilities, the historical transformation of approaches to disability, and the international conventions shaped in this direction have heightened the importance of concepts like autonomy and participation in social life. As a human rights profession, social work addresses the right to self-determination and social participation of persons with disabilities. Institutional care and guardianship practices for persons with disabilities can play a restrictive role in both participation and persons' ability to make their own decisions. This research aims to examine the relationship between guardianship practices encountered in social service organizations providing institutional care services to persons with disabilities and their right to self-determination. The study involved interviews with 28 participants, consisting of professionals and other employees serving as guardians in care and rehabilitation institutions in Istanbul. Maximum variation sampling was used in selecting participants, considering professional diversity and differences in disability/age groups of persons receiving care services. A qualitative method was adopted for the research, and the MAXQDA data analysis program was utilized. In line with the analysis, the main categories formed were:“relationship between ward and guardian”,“perception of responsibility of institutional employees”,“factors affecting decision-making by persons with disabilities”,“decision-making process in institutional care”and“the most appropriate decision-making system”. Within the context of a total of 20 subcategories under these main categories, the relationship between institutional care organization and guardianship was discussed in the context of current literature, and solution suggestions were presented. According to the research results, the institutional care organizations' own rules and the legal responsibilities of the institution and its employees can create a structure that hinders individuals' decision-making. The research findings indicate that employees' perceptions, the age/disability group characteristics of the persons with disabilities, and whether the guardian is a relative or an employee lead to the selection of restrictive options on behalf of the persons with disabilities from among the available choices, influenced by the institutional care environment. Accordingly, considering global developments and past practices, it can be stated that changes need to be made to the guardianship system in Turkey, and it is crucial to involve professions working in the field of disability in the policy/legislation development process.
Benzer Tezler
- Ireland's attitude towards Israeli-Palestinian conflict after 7 October
İrlanda'nın 7 Ekim sonrası İsrail-Filistin çatışmasına yaklaşımı
CHALILA RAIHAN NABILAZKA
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Uluslararası İlişkilerİstanbul Medeniyet ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA SARIASLAN
- Demokratik sistemde baskı grupları (Türkiye örneği)
Oppression groups in democratic system
HALİL GÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiSosyoloji ve Antropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜMNİ SEZEN
- Uluslararası Hukukta kendi kaderini tayin ilkesi ve Kırım'ın İlhakı'nın bu çerçevede değerlendirmesi
Self-determi̇nati̇on in international law and the annextati̇on of cri̇mea in the context of International Law
EMRAH ZENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Hukukİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ÖZTÜRK
- Devlet ve insan hakları bağlamında kendi kaderini tayin hakkı
The right to self-determination within the context of state and human rights
SELİM MİSAFİR
- Uluslararası hukukta Afrika bağlamında 'halk' kavramı
African peoples and international law
VALERIE MUGUOH CHİATOH