İttihat ve terakki yanlısı ve muhalif gazetelerin dönemin siyasi gelişmelerine yaklaşımları (1908-1914)
Unionist and anti-unionist newspapers' approaches to the period's political developments (1908–1914)
- Tez No: 965012
- Danışmanlar: PROF. DR. MEMET YETİŞGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gazetecilik, Tarih, Journalism, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 363
Özet
II. Meşrutiyet'in ilanı, Osmanlı siyasal yaşamının yanı sıra basın hayatı açısından da önemli dönüm noktalarındandır. Eleştirel gazeteciliğin 30 yıllık suskunluğu, 23 Temmuz 1908 Devrimi ile son bulmuş, 24 Temmuz'da sansür kaldırılmıştır. Osmanlı Devleti'nin başkenti İstanbul'da hali hazırda yayımlanmakta olan Tercüman-ı Hakikat, İkdam, Sabah ve Servet-i Fûnun gibi gazetelere, kamuoyu oluşum süreçlerini etkileyen Tanin, Volkan, Serbesti, Hukuk-ı Umûmiye, Mizan ve Sada-i Millet gibi yayın organları eklenmiştir. Jön Türkler, yıllarca yürüttükleri meşrutiyet mücadelesinde, gazeteleri etkin olarak kullanmayı bilmişlerdi. Ahmet Rıza Bey Meşveret, Prens Sabahattin ise Terakki gibi yayın organları ile fikirlerini yaymışlardı. Ancak iki grup arasında 1902 ve 1907 Jön Türk Kongrelerinde başlayan fikir ayrılıkları, II. Meşrutiyet döneminde çok daha keskinleşti. İttihat ve Terakki Cemiyeti Selanik grubu ve merkeziyetçiliği benimseyen Ahmet Rıza Bey bir tarafta, adem-i merkeziyetçi Prens Sabahattin ve dönemin önde gelen devlet adamlarından Sadrazam Kâmil Paşa diğer tarafta konumlandılar. İttihatçı ve İtilafçı olarak adlandırabileceğimiz bu kutuplaşma, doğal olarak basın üzerinde de etkisini gösterdi. Tanin ve Şûrâ-yı Ümmet – ilerleyen süreçte Tercüman-ı Hakikat – İttihatçıların, bu yayınların haricinde kalan birçok gazete ise İtilafçıların propagandasına yönelik yayınlar yaptı. II. Meşrutiyetin daha ilk günlerinden itibaren gazeteler üzerinden başlayan tartışmalar; gerginliklere, gazeteci cinayetlerine ve 31 Mart Vak'ası gibi elim hadiselere neden oldu.“Abdülhamit karşıtlığı ve Meşrutiyetçi”olmaları dışında hemen hemen tüm konularda ayrı fikirlerin savunulduğu gazetelerde, toplumsal birlikteliğin sağlanması gereken savaş durumunda dahi suçlayıcı ve iç çekişmelere yönelik yayınlara rastlandı. Bu çalışma, Osmanlı Devleti'nde 1908-1914 yılları arasındaki iç ve dış politikada yaşanan gelişmeleri incelemektedir. Araştırmanın temel amacı, söz konusu dönemde yayımlanan gazeteleri kronolojik olarak tespit etmeyi, transkripsiyonlarını gerçekleştirmeyi ve içeriklerini karşılaştırmalı olarak analiz etmeyi hedeflemektedir. Gazetelerin, yayımlandıkları zaman dilimine ait önemli veriler sunan tarihsel birer kaynak oldukları dikkate alındığında, elde edilen bulgular; yaşanan politik mücadelelerin, savaşlar, barışlar, isyan hareketleri, hükûmet darbeleri ve siyasi cinayetlerin daha kapsamlı ve derinlikli bir biçimde anlaşılmasına katkı sunacaktır.
Özet (Çeviri)
The proclamation of the Second Constitutional Era marked a major turning point not only in Ottoman political life but also in press history. The thirty-year silence of critical journalism ended with the Revolution of 23 July 1908, and censorship was lifted on 24 July 1908. New papers such as Tanin, Volkan, Serbesti, Hukuk-ı Umûmiye, Mizan, and Sada-i Millet, which helped shape public opinion, joined established Istanbul titles—the imperial capital—including Tercüman-ı Hakikat, İkdam, Sabah, and Servet-i Fûnun. The Young Turks had skilfully used newspapers throughout their years-long struggle for constitutionalism. Ahmet Rıza Bey disseminated his ideas through publications such as Meşveret, while Prince Sabahattin did so through Terakki. However, ideological differences that surfaced at the Young Turk Congresses of 1902 and 1907 became far more pronounced during the Second Constitutional Era. On one side stood the Thessaloniki group of the Committee of Union and Progress together with Ahmet Rıza Bey, who favoured centralism; on the other were the decentralist Prince Sabahattin and Grand Vizier Kâmil Pasha, a leading statesman of the period. This polarisation—between Unionists and Anti-Unionists—naturally shaped the press. Tanin and Şûrâ-yı Ümmet (later Tercüman-ı Hakikat) were Unionist publications, while many other papers promoted Anti-Unionist views. From the very first days of the era, press debates fuelled tensions, the murders of journalists, and tragic events such as the 31 March Incident. Across newspapers—divided on nearly every issue except their common opposition to Abdülhamid and support for constitutional monarchy—incitements to internal strife appeared even during wartime, when social unity was essential. This study examines developments in Ottoman domestic and foreign policy between 1908 and 1914. Its primary aim is to identify, transcribe, and comparatively analyse the newspapers published in this period in chronological order. Given that newspapers are key historical sources for the contexts in which they appeared, the findings will contribute to a more comprehensive understanding of the political struggles, wars, peace treaties, rebellions, coups (coups d'état), and political assassinations of the time.
Benzer Tezler
- 1908-1918 yılları arası Osmanlı Devleti ve Arap aşiretleri
Ottoman State and Arab tribes between 1908-1918
MUSTAFA YAŞAR ÖZOYLUMLU
- II. Meşrutiyet Türkiye'sinde siyaset - yönetim ilişkisi (1908-1914)
Politics - administration relationship in the Turkish Second Constitutional era (1908-1914)
MUHAMMED ZAHİD ÇIĞMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Kamu Yönetimiİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADALET ALADA
- Ali Kemal'in Mütareke Dönemi yazıları: Meclisin açılmasından Mudanya Mütarekesi'ne kadar
Articles of Ali Kemal's armistice term: From the opening of the assembly to the Mudanya Armistice
SİNEM MERT