İS 1. Yüzyılda Baetica Bölgesi'nde balık sosu ve tuzlu balık üretimi
Production of fish sauce and salted fish in the Baetica Region during the 1st century AD
- Tez No: 965571
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET KAAN ŞENOL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sualtı Arkeolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 241
Özet
Roma İmparatorluğu'nun İS 1. yüzyılında Hispania'daki en verimli eyaletlerinden biri olan Baetica'da, balık sosu (garum) ve tuzlu balık (salsamenta) üretimi; coğrafi konum, doğal kaynaklar, kıyı kentleri ve ticaret ağlarının sağladığı avantajlarla büyük ölçekli, kurumsallaşmış bir endüstri haline gelmiştir. Başlıca liman kentleri olan Gades, Baelo Claudia, Carteia, Iulia Traducta ve Malaga'da tespit edilen cetariae olarak adlandırılan balık işleme atölyeleri; balıkçılık ve balık sosu üretimine dair değerli veriler sunmaktadır. Buna ek olarak, Baetica bölgesinin zengin tuz bataklıkları ve amphora üretimindeki gelişmişliği, işlenmiş balık üretimini desteklemiştir. Buna bağlı olarak İS 1. yüzyılda Dressel 7-11, 12, 14 ve Beltran IIA-IIB tipi amphoraların balık sosu ticaretinde yoğun olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu amphoralar; Roma, Britanya, Galya ve Cermanya iç bölgeleri, Batı Akdeniz ve Doğu Akdeniz kıyılarına ulaşmıştır. Bu sayede Baetica üretiminin, imparatorluğun ordu ve şehirlerini beslemeyi hedefleyen büyük bir endüstri oluşturduğu görülmektedir. İÖ 8. yüzyıla tarihlenen Fenike yerleşimlerinden itibaren şekillenen bu üretim kültürü, Kartaca etkisiyle gelişmiş ve Roma egemenliğiyle birlikte endüstriyel bir boyuta ulaşmıştır. Baetica'daki örneklerin yanı sıra, Mauretania Tingitana, Africa Proconsularis, Doğu Akdeniz ve Karadeniz kıyılarında da balık işleme sürecine dair atölyeler tespit edilmiştir. Bu yapıların büyük bir kısmının İS 1. yüzyılda kurulması veya genişlemesi, bu ürünlere artan talebi göstermektedir. Antik yazarların aktarımları, balık ürünlerinin üretimi, tüketimi ve yaygınlığı konusunda arkeolojik bulguları destekler niteliktedir. Bu bağlamda, işlenmiş balık üretiminin, İS 1. yüzyılda, Roma İmparatorluğu'nun diğer önemli gıda ürünleri olan zeytinyağı, şarap ve tahılda olduğu gibi geniş çaplı bir endüstriyel sektör haline geldiği ifade edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In the 1st century AD, the province of Baetica, one of the most fertile regions of Hispania within the Roman Empire, developed fish sauce (garum) and salted fish (salsamenta) production into a large-scale, institutionalized industry, supported by its geographical position, natural resources, coastal cities, and trade networks. The presence of cetariae, likewise fish processing workshops, in major port cities such as Gades, Baelo Claudia, Carteia, Iulia Traducta, and Malaga provides valuable data on fishing and fish sauce production. Additionally, Baetica's rich in salinas, purpura production and its advancement of amphora production played a key role in supporting processed fish production. Accordingly, amphora types such as Dressel 7–11, 12, 14, and Beltran IIA-IIB were widely used in the 1st century AD for the transport of fish sauce; reaching destinations including Rome, Gaul, North Africa, and the Eastern Mediterranean coasts. Finds in Britain further document the existence of Atlantic trade routes. These factors indicate that Baetica's production formed a broad-scale industry aimed at supplying food to the Empire's cities and military forces. Originating from Phoenician settlements dating back to the 8th century BC, this production culture evolved under Carthaginian influence and reached an industrial scale under Roman rule. In addition to Baetica, fish processing workshops have been identified in Mauretania Tingitana, Africa Proconsularis, the Eastern Mediterranean, and along the Black Sea coasts. The fact that many of these structures were either established or expanded during the 1st century AD reflects the growing demand for such products. Last but not least, Ancient authors' accounts support archaeological evidence concerning the production, consumption, and distribution of fish-based products. Within this context, processed fish products were determined to be part of a large-scale industrial sector in the 1st century AD, alongside other essential food commodities of the Roman Empire such as olive oil, wine, and grain.
Benzer Tezler
- Zeugma pişmiş toprak ve metal aydınlatma gereçleri
Zeugma terracotta and metal lighting equipment
UMUT ALAGÖZ
- XIX. yüzyılda Denizli merkez kazasının sosyo-ekonomik durumu (Temettuat Defterleri'ne göre)
The Social and economic situation of Denizli district in 19th century (according to the books of temettuat)
NUMAN TURAN
- The evaluation of innovative insulation materials for energy efficiency in civil engineering
İnşaat mühendisliğinde inovatif yalıtım malzemelerinin enerji verimliliği açısından incelenmesi
NEZİH SERDAR YASDIMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
İnşaat Mühendisliğiİzmir Katip Çelebi Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LÜTFULLAH GÜNDÜZ
- GLİ açık ocak işletmelerinde delici makine performansını etkileyen parametrelerin incelenmesi
Investigation of parameters affecting on drilling machine performance in GLI open pit mine
SELMA ÜNLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMÜR ACAROĞLU ERGÜN
- Nüfus ve temettuat defterlerine göre XIX. yüzyıl ortalarında Yenişar kazasının sosyo-ekonomik yapısı
The socio-economic structure of Yenişar district in the mid-19th century according to population and temettuat registers
ZEYNEP PARLAR POLAT