Orta anadolu bölgesinde, arpa ve aegılops spp. bitkilerinde kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalık etmenlerinin tespiti, yaygınlığı ve patojenisitesi
The determination, prevalence, and pathogenicity of root and crown rot disease agents in barley and aegilops spp. in the central anatolia region
- Tez No: 965633
- Danışmanlar: PROF. DR. BERNA TUNALI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Arpa insan ve hayvansal besinin temel kaynakları arasında yer alan en önemli kışlık tahıl bitkilerinden biridir. Orta Anadolu bölgesi, Türkiye'nin buğday ve arpa üretiminin en yaygın olarak yapıldığı alanlardan olup, sadece Ankara, Konya, Eskişehir ve Afyonkarahisar toplam arpa ekilişinde ilk 5 sıradaki illeri oluşturmaktadır. Orta Anadolu buğday ve arpa ekim alanları ile ekim alanlarının yakınındaki doğal florada yer alan Aegilops türlerinden örneklemeler yapılarak, kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalıklarının oluşumundan sorumlu önemli fungal etmenlerin tespit ve teşhisinin yapılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada 4 ili temsilen 46 farklı tarladan arpa ve 26 farklı alandan Aegilops cyclindrica ve Ae. triuncialis türlerine ait bitki örnekleri toplanmıştır. Bitkilerin rhizosfer ve kök boğazı bölgelerinden yapılan izolasyonlarda 46 arpa tarlasından toplamda 23 farklı fungal cinse ait 389, 26 yabani buğdaygil örneğinden ise 26 fungal cinse ait 178 izolat elde edilmiştir. Fungal bulaşıklık oranı arpa örneklerinde ortalama %80.2 olurken, %87.5 ile Ankara en fazla ve %72.7 ile Konya en düşük fungal bulaşıklığın tespit edildiği iller olmuştur. Aegilops örneklerinde bu oran ortalama %58.1 olarak tespit edilirken, Afyonkarahisar %73.8 ile en yüksek, Eskişehir %37.5 ile en düşük oranlı iller olmuştur. Fusarium her iki bitki örneğinde de en yaygın birinci ve ikinci fungal cins olurken, F. culmorum ve F. pseudograminearum kök ve kök boğazı çürüklük etmeni türler olarak sadece arpa örneklerinde tespit edilmiştir. Bipolaris sorokiniana, ve Gaeomonomyces graminis-tritici fungal izolatların cv. Novasadsky arpa çeşidi üzerinde yüksek ve orta düzeyli patojenik etki gösterdiği, Trichoderma, Pythium ve Alternaria cinslerine ait izolatların ise hastalık oluşturmamakla birlikte, bitki gelişimi üzerinde pozitif etki gösterdiği belirlenmiştir. Yabani buğdaygil bitkilerinin kök ve kök boğazı çürüklük hastalığı etmenleri bakımından konukçuluk potansiyelinin zayıf olduğu, kök mikrobiyomunda bazı biyolojik mücadele etmenlerinin varlığının arpa bitkilerine göre yoğun olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Barley is one of the most important winter cereal crops among the basic sources of human and animal food. The Central Anatolia region is one of the most widespread wheat and barley production areas in Turkey, and only Ankara, Konya, Eskişehir and Afyonkarahisar constitute the top 5 provinces in total barley cultivation. The aim of this study was to identify and diagnose the important fungal agents responsible for the occurrence of root and crown rot diseases by sampling Aegilops species in the natural flora near to these areas and wheat and barley cultivation areas of Central Anatolian. Another main proposed that comparison of the distribution and prevalence of the fungal isolates obtained at the genus and species level and the variation between cultivated plants and their wild relatives reveal the host status of these species. As a result, forty-six barley and twenty-six Aegilops cylindirica and Ae. triuncialis plant samples from different locations of four provinces were collected. Totally, three hundred eighty-nine isolates in twenty-three fungal genera from barley samples and one hundred seventy-eight isolates in twenty-six genera from wild plants, were obtained with isolation of rhizosphere and crown parts of these plants. While the fungal density was 80.2% on average in barley samples, Ankara had the highest fungal density rate with 87.5% and Konya had the lowest rate with 72.7%. While this rate was determined as 58.1% on average in Aegilops samples, Afyonkarahisar had the highest rate with 73.8% and Eskişehir had the lowest rate with 37.5%. Fusarium was founded as the first and second highest fungal genera in barley and wild samples, while Fusarium culmorum and F. pseudograminearum were isolated from only barley samples as causal agents of root and crown rot diseases. It was determined that Bipolaris sorokiniana, and Gaeomonomyces gramini-tritici fungal isolates showed high and moderate pathogenic effects on cv. Novasadsky barley variety, while species belonging to the genus Trichoderma, Pythium and Alternaria did not cause disease but had a positive effect on plant development. It has been determined that wild grasses have low host potential in terms of root and crown rot disease agents, and that the presence of certain biological control agents in the root microbiome is more intense than in barley plants.
Benzer Tezler
- Orta anadolu ve Gap bölgelerinde yetiştirilen değişik arpa ve buğday genotiplerinin bor beslenme statüsünün belirlenmesi
Başlık çevirisi yok
AYFER ALKAN
- Kımıl (aelia rostrata boh. (heteroptera, pentatomidae))in bazı arpa ve buğday çeşitlerinde gelişimi üzerinde araştırmalar
Investigation on development of cereal bug (aelia rostrata boh. (heteroptera, pentatomidae)) on some wheat and barley varieties
NUMAN ERTUĞRUL BABAROĞLU
- Türkiye'de Rhynchosporium commune'nin patotiplerinin belirlenmesi ve bazı yerel arpa çeşitlerine ve yabani arpa (Hordeum spontaneum) populasyonlarına karşı tepkilerinin değerlendirilmesi
Determination of the pathotypes of rhynchosporium commune in Turkey and assessment of the reactions of some barley landraces and wild barley (Hordeum spontaneum) populations to scald
MOHAMMAD REZA AZAMPARSA
- Orta Anadolu bölgesinde yetiştirilen arpalarda görülen yaprak lekesi (Rhynchosporium secalis Oudem J. J. Davis) hastalık etmeninin ırklarının belirlenmesi
Determination of the races of barley scald pathogen (Rhynchosporium secalis Oudem J. J. Davis) occurring on barleys grown in Central Anatolia region
AYDAN ARAZ
