Sürdürülebilir kentler için biyofilik planlama ve tasarım: Köyceğiz-Dalyan özel çevre koruma bölgesi alan çalışması
Biophilic planning and design for sustainable cities: Koycegiz-Dalyan special environmental protection zone field study
- Tez No: 965634
- Danışmanlar: PROF. DR. BURAK BEYHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 309
Özet
Bu araştırmada, insanların doğuştan gelen, doğayla bağ kurma ve doğal çevreyi sevme eğilimi anlamına gelen biyofili kavramını temel alarak geliştirilen biyofilik tasarım yaklaşımının şehircilik boyutu ele alınmıştır. Çalışmada amaç doğal ortamların şehirlere geri kazandırılması ve insanların doğayla tekrar buluşturulmasını sağlamaktır. İnsanlar doğası gereği, fiziksel ve zihinsel sağlıkları, verimli çalışabilmeleri ve refahları için doğa ile bir arada olmaya ve temasa geçmeye ihtiyaç duymaktadır. Ancak günümüzde insanların zamanlarının büyük çoğunluğunu geçirdikleri yaşam alanları, büyük çevresel tahribatın yaşandığı, doğadan kopuşun ve yabancılaşmanın olduğu doğayı gözarde ederek üretilen kentsel yapılı çevrelerdir. Bu nedenle doğa ile biyolojik temas ihtiyacı, yüksek yapılı ve kentleşen toplumlarda giderek büyük önem kazanmaktadır. Diğer yandan şehirler, giderek artan nüfus için ekonomik fırsatları ve adil bir yaşam kalitesini sürdürmenin yanı sıra değişen iklim koşullarına uyum sağlamanın zorluklarıyla da karşı karşıya kalmaktadır. Bu zorluklara yanıt olarak da doğa temelli çözümlere yönelmek ve kentlerde doğanın rolünün anlaşılması, günümüz plancıları için giderek daha önemli hale gelmektedir. Bu noktada bol doğa içeren ve doğal süreçler barındıran ortamlarda daha iyi hissedildiği gerçeği esas alınarak şekillendirilen biyofilik şehircilik anlayışı plancılara gerekli bilinç ve yöntemleri sunmaktadır. Biyofilik şehir, doğadan ders alan, doğal sistemlere uyum sağlayan, doğal form ve görüntüleri içselleştiren, tasarım ve planların doğa ile birlikte gerçekleştiği bir mekândır. Doğal unsurları korumakta, örnek almakta, şehirleşme sürecinde kaybolmuş veya zarar görmüş değerleri tamir etmekte ve iyileştirmektedir. Plancılara doğayı günlük yaşamla orantılı ölçeklerde entegre etme fırsatı sunmaktadır. Türkiye 'de biyofilik şehircilik kavramı bilinmemektedir ve planlara entegrasyonu sağlanamamaktadır. Mevcut plan uygulamalarında bazı biyofilik kavramların doğrudan veya dolaylı, bilinçli ya da bilinçsiz olarak kullanıldığı gözlenmektedir. Ancak başarılı bir biyofilik şehir tasarlamak için biyofilik tasarım temel bir yaklaşım olarak görülmeli, biyofilik planlamanın öğeleri kapsamlı bir şekilde planlarda yer almalı ve bu yaklaşım genel bir planlama çerçevesi olarak hizmet etmelidir. Bu bağlamda da çalışmada biyofilik şehirleri gerçekleştirmek için neler yapılabileceğini belirlemek ve biyofilik şehircilik yaklaşımının planlara entegre edilmesiyle kentsel sorunların çözümüne katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, biyofilik şehircilik ilkeleri kapsamında Muğla ilinde yer alan Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi değerlendirilmiştir. Değerlendirme yapılırken birçok kaynak ve örnek araştırılarak geliştirilen biyofilik şehir göstergeleri ve bu göstergelerin tespiti için yapılan analizler kullanılmıştır. CBS kullanılarak yapılan analizler, biyofilik tasarım uygulamalarının yetersiz kaldığı alanların tespit edilmesine olanak sağlamıştır. Çalışma sonuçları, sürdürülebilir şehircilik politikalarının geliştirilmesi ve biyofilik şehircilik uygulamalarının yaygınlaştırılması için stratejik öneriler sunmaktadır. ÖÇK bölgesi sağladığı %43'lük başarı yüzdesi ile biyofilik şehircilik için uluslararası örneklere kıyasla başarılı bulunmasa da sağladığı pek çok gösterge olması nedeniyle Türkiye'de yapılacak uygulamalara yol gösterici olarak kabul edilebileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
This study examines the urban dimension of the biophilic design approach, which has been developed upon the concept of biophilia, defined as the innate human inclination to connect with and value the natural environment. The aim of the study is to restore natural environments to cities and to reconnect people with nature. By their very nature, humans need to be in contact with and surrounded by nature for their physical and mental well-being, productivity, and overall welfare. However, the urban built environments in which people spend the majority of their time today are often characterized by severe environmental degradation, alienation from nature, and a disregard for natural elements. Therefore, the need for biological contact with nature is becoming increasingly important in densely built and urbanized societies. On the other hand, cities are also facing the challenges of maintaining economic opportunities, providing equitable quality of life for growing populations, and adapting to changing climate conditions. In response to these challenges, turning to nature-based solutions and understanding the role of nature in cities is becoming increasingly significant for today's planners. At this point, the concept of biophilic urbanism, shaped by the idea that people feel better in environments rich in nature and natural processes, provides planners with the necessary awareness and methods. A biophilic city is one that learns from nature, adapts to natural systems, internalizes natural forms and images, and integrates planning and design with nature. It aims to protect and take inspiration from natural elements, restore and improve values lost or damaged in the urbanization process, and offers planners the opportunity to integrate nature into daily life on proportional scales. In Turkey, the concept of biophilic urbanism is largely unknown and has not yet been integrated into planning practices. Some biophilic concepts are observed to be used—either directly or indirectly, consciously or unconsciously—in current planning implementations. However, in order to successfully design a biophilic city, biophilic design should be adopted as a core approach, the elements of biophilic planning should be thoroughly incorporated into plans, and this approach should serve as a comprehensive planning framework. Within this context, the study aims to determine what can be done to realize biophilic cities and to contribute to solving urban problems by integrating the biophilic urbanism approach into planning. In line with this aim, the Köyceğiz-Dalyan Special Environmental Protection Area, located in Muğla province, was evaluated within the scope of biophilic urbanism principles. During the evaluation, biophilic urban indicators—developed through extensive research of various sources and examples—and the analyses conducted to identify these indicators were used. GIS-based analyses allowed for the identification of areas where biophilic design implementations are lacking. The study presents strategic recommendations for developing sustainable urban policies and expanding biophilic urbanism practices. Although the Special Environmental Protection Area achieved a 43% success rate and is not considered highly successful compared to international examples, it includes many valuable indicators and is therefore thought to serve as a guide for future biophilic implementations in Turkey.
Benzer Tezler
- Sürdürülebilir kentsel mekân tasarımında yenilikçi yaklaşımların değerlendirilmesi; suf@ kent mobilyası örneği
Evaluation of innovative approaches in sustainable urban design; example of suf@ urban furniture
GONCA AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Şehircilik ve Bölge PlanlamaErciyes ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEŞE YILMAZ BAKIR
- Biyofilik tasarım kriterlerinin sürdürülebilir kalkınma hedefleri bağlamında sınıflandırılması ve analizi: yeşil bina sertifika sistemlerine entegrasyonu için bir öneri
Classification and analysis of biophilic design criteria in the context of sustainable development goals: a proposal for integration into green building certification systems
BUHARİ KAĞAN KALABALIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. NAZİRE PAPATYA SEÇKİN TAHTALIOĞLU
- Sürdürülebilir kentler için kent parklarının rolü: Ankara Göksu parkı örneği
The role of urban parks for sustainable cities: Ankara Göksu park example
YASEMİN AKKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Peyzaj MimarlığıSüleyman Demirel ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. MURAT AKTEN
- The spectral decay parameter K (KAPPA) for sustainable cities in Turkey
Türkiye'de sürdürülebilir kentler için spektral sönüm parametresi K (KAPPA)
YEŞİM BİRO
Doktora
İngilizce
2022
Deprem MühendisliğiGebze Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT AKBAŞ
- An analysis of system designs for sustainable urban agriculture: Recommendations for İstanbul bostans
Sürdürülebilir kentsel tarım için sistem tasarımlarının analizi: İstanbul bostanları için öneriler
DİLEK YÜRÜK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
MimarlıkMEF ÜNİVERSİTESİMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE HİLAL UĞURLU
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYDAR OZAN AVCI