Geri Dön

Uzaktan öğretim öğrencilerinin öğrenmeye yönelik üretken yapay zeka okuryazarlığının öğrenci bağlılığındaki rolünün incelenmesi

Investigating the role of generative artificial intelligence literacy for learning in student engagement among distance education students

PDF İndir

  1. Tez No: 965968
  2. Yazar: MUHAMMED MURAT GÜMÜŞ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET KARA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Amasya Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 151

Özet

Bu çalışma kapsamında, uzaktan öğretim öğrencilerinin öğrenmeye yönelik üretken yapay zeka okuryazarlığının öğrenci bağlılığındaki rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın amacı temel alınarak karma yöntem araştırma modeliyle yapılan çalışma, üç ana aşamada yürütülmüştür: (1) nitel araştırma yöntemiyle öğrenmeye yönelik üretken yapay zeka okuryazarlığı çerçevesinin ortaya konulması, (2) bu çerçeveye dayalı toplanan nicel verilerle bir ölçme aracının geliştirilmesi ve (3) eğitim seviyesi ve cinsiyet moderatörlüğü ile dijital okuryazarlık, üretken yapay zeka okuryazarlığı ve öğrenci bağlılığı arasındaki yapısal ilişkilerin bir model aracılığıyla test edilmesi. İlk aşamada, gömülü teori yaklaşımıyla, öğrenmeye yönelik üretken yapay zeka okuryazarlığının dört temel boyutu (İhtiyaç Analizi, Prompt ve Dil Becerileri, Özerk Öğrenme, Eleştirel Düşünme) tanımlanmış; hazırbulunuşluk faktörleri, potansiyel sonuçları ve potansiyel zorluk ve olumsuz etkileri ortaya konmuştur. İkinci aşamada, dört faktörden ve 29 maddeden oluşan“Öğrenmeye Yönelik Üretken Yapay Zeka Okuryazarlığı Ölçeği”geliştirilmiş ve geçerlik ve güvenirlik analizleri ile ölçeğin doğrulama işlemi yapılmıştır. Üçüncü aşamada, Türkiye'deki üç üniversiteden 337 uzaktan öğretim öğrencisiyle toplanan verilerle, dijital okuryazarlığın öğrenmeye yönelik üretken yapay zeka okuryazarlığı üzerindeki anlamlı etkisi, öğrenmeye yönelik üretken yapay zeka okuryazarlığının öğrenci bağlılığı üzerindeki anlamlı etkisi ve dijital okuryazarlığın öğrenci bağlılığı üzerindeki doğrudan anlamlı etkisi ortaya konmuştur. Ayrıca, öğrenmeye yönelik üretken yapay zeka okuryazarlığının dijital okuryazarlık ve öğrenci bağlılığı ilişkisine anlamlı şekilde aracılık ettiği belirlenmiştir. Bu kapsamda eğitim seviyesi, öğrenmeye yönelik üretken yapay zeka okuryazarlığı ile öğrenci bağlılığı arasındaki ilişkide anlamlı bir moderatör etkisi gösterirken, cinsiyetin moderatör etkisi anlamlı bulunmamıştır. Bulgular, öğrenmeye yönelik üretken yapay zeka okuryazarlığının uzaktan öğretimde öğrenci bağlılığını desteklediğini, ancak ön lisans düzeyinde etkisinin lisans düzeyine göre arttığını göstermektedir. Bu çalışma, literatüre öğrenmeye yönelik üretken yapay zeka okuryazarlığı için kavramsal bir çerçeve, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı ve uzaktan öğretimde öğrenci bağlılığını güçlendiren ilişkisel bir model kazandırarak, gelecekteki araştırma ve uygulamalar için öneriler sunmaktadır.

Özet (Çeviri)

Within the scope of this study, the aim was to examine the role of generative artificial intelligence (AI) literacy for learning in student engagement among distance education students. Based on the purpose of the research, the study was conducted using a mixed-methods research design and carried out in three main stages: (1) identifying a framework for generative AI literacy for learning through a qualitative research method, (2) developing a measurement tool based on the quantitative data collected in line with this framework, and (3) testing structural relationships among digital literacy, generative AI literacy for learning, and student engagement through a model with educational level and gender as moderators. In the first stage, using the grounded theory approach, four key dimensions of generative AI literacy for learning were identified: Needs Analysis, Prompting and Language Skills, Autonomous Learning, and Critical Thinking. In addition, readiness factors, potential outcomes, and potential challenges and negative effects were revealed. In the second stage, the“Generative AI Literacy for Learning Scale”, consisting of four factors and 29 items, was developed and validated through reliability and validity analyses. In the third stage, using data collected from 337 distance education students from three universities in Turkey, it was found that digital literacy has a significant effect on generative AI literacy for learning, generative AI literacy for learning has a significant effect on student engagement, and digital literacy has a direct and significant effect on student engagement. Furthermore, generative AI literacy for learning was found to significantly mediate the relationship between digital literacy and student engagement. In this context, educational level was found to have a significant moderating effect on the relationship between generative AI literacy for learning and student engagement, whereas gender did not have a significant moderating effect. The findings indicate that generative AI literacy for learning supports student engagement in distance education; however, its effect is greater at the associate degree level compared to the undergraduate level. This study contributes to the literature by providing a conceptual framework for generative AI literacy for learning, a valid and reliable measurement tool, and a relational model that enhances student engagement in distance education, offering suggestions for future research and practical implementations.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    958618

    İngilizce yazma becerilerinin geliştirilmesinde üretken yapay zekanın kullanılabilirliği

    The effectiveness of generative artificial intelligence in supporting English academic writing

    İREM SAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesi

    Uzaktan Eğitim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BUKET KİP KAYABAŞ

  2. Tez No

    837296

    Uzaktan eğitim deneyimi kazanmış öğrencilerin fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeylerinin ve motivasyon-çevrimiçi eğitim ile ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi

    Evaluation of students with distance education experience on the level of motivation on science learning and their opinions on motivation-online education

    FATMA KATIRCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimKastamonu Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZEKERİYA YERLİKAYA

  3. Tez No

    159391

    E-eğitim ve Gazi Üniversitesi öğrencilerinin e-eğitim konusunda düşüncelerini saptamaya yönelik bir araştırma

    E-education and a research aiming to determine the approach of the students of Gazi University against to the e-education

    BARIŞ GÖKALP BAYBURTLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Büro Yönetimi Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. SEZER KORKMAZ

  4. Tez No

    468273

    Açık öğretim lisesi öğrenci ve mezunlarının katılım örüntüleri (Ankara ili Çankaya ilçesi örneği)

    The participation patterns of the students and the graduated open high school (Ankara city Çankaya province case)

    BEDİHA ŞAHİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Yaşam Boyu Öğrenme ve Yetişkin Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MERAL UYSAL

  5. Tez No

    719546

    Yükseköğretimde yurttaşlık eğitimi bağlamında eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir eylem araştırması

    An action research on developing critical thinking skills in the context of citizenship education in higher education

    ARZU SALDIRAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimÇukurova Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET DOĞANAY

Geri Dön