İnşaat projelerinde risk olgunluğu, proje başarısı sözleşme hükümleri arasındaki ilişki
The relationship between risk maturity, project success, and contract provisions in construction projects
- Tez No: 966089
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE ZEYNEP SÖZEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, İnşaat Mühendisliği, Law, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medipol Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Yönetimi ve Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Son yıllarda küresel salgın, ekonomik daralmalar, döviz kurlarındaki oynaklık, jeopolitik belirsizlikler ve Türkiye'de yaşanan büyük depremler gibi çeşitli krizler, inşaat sektöründe öngörülebilirliği ciddi biçimde azaltmıştır. Bu kriz ortamı sektöre özgü risk unsurlarını arttırırken, proje başarısını sürdürülebilir kılmak firmalar için her zamankinden daha karmaşık bir hale gelmiştir. Aynı zamanda iklim kriziyle uluslararası düzeyde yürütülen mücadele kapsamında dijitalleşme, yeşil dönüşüm ve sürdürülebilirlik gibi küresel eğilimler, sektörün yapısal dönüşümünü zorunlu kılmaktadır. Bu çok boyutlu dönüşüm süreci içinde, firmaların yalnızca teknik yeterlilikle değil, kurumsal risk yönetimi kapasiteleriyle de rekabet etmesi gerekmektedir. Bu bağlamda,“risk yönetimi olgunluğu”kavramı, firmaların krizlere karşı dayanıklılığını, proje süreçlerindeki istikrarını ve uzun vadeli başarı stratejilerini şekillendiren kritik bir unsur haline gelmiştir. Bu çalışma tam olarak bu ihtiyaçtan hareketle, inşaat sektöründe faaliyet gösteren firmaların risk yönetimi olgunluk düzeylerinin proje başarısı üzerindeki etkisini ve sözleşme hükümlerinin bu ilişkideki rolünü analiz etmeyi amaçlamaktadır. Literatür incelemesi sonucunda, inşaat sektörüne özgü geliştirilen risk yönetimi olgunluk modeline dayalı bir anket ile 32 firmadan veri toplanmıştır. Risk yönetimi olgunluğu; organizasyon kültürü, süreçler, kaynaklar ve uygulamalar boyutlarıyla; proje başarısı ise verimlilik, organizasyonel katkı, müşteri etkisi ve geleceğe hazırlık olmak üzere dört boyutta değerlendirilmiştir. Analizler sonucunda, firmaların genel olarak Seviye 3 düzeyinde bir risk olgunluğuna sahip olduğu belirlenmiştir. Korelasyon ve regresyon analizleri, risk yönetimi olgunluğu ile proje başarısı arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğunu ortaya koymuş; sözleşme hükümleriyle birlikte bu iki değişkenin proje performansındaki toplam varyansın %54'ünü açıkladığı görülmüştür. Araştırma sonuçları, inşaat yüklenici firmalarının başarılı projeler gerçekleştirebilmesi için sadece teknik yetkinlik değil; yönetsel ve yapısal yetkinliklerini geliştirmelerine ek olarak açık, adil ve işlevsel sözleşme yapıları oluşturmaları gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda çalışma, Türk inşaat sektörüne özgü olarak tasarlanan Risk Yönetimi Olgunluk Anketi ile firmaların mevcut durumlarını değerlendirmelerine ve stratejik iyileştirme alanlarını belirlemelerine katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In recent years, various crises such as the global pandemic, economic contractions, exchange rate volatility, geopolitical uncertainties, and major earthquakes in Turkey have significantly reduced predictability in the construction sector. While this crisis environment has increased sector-specific risk factors, sustaining project success has become more complex for firms than ever before. At the same time, global trends such as digitalization, green transformation, and sustainability—driven by the international fight against the climate crisis—have made structural transformation of the sector inevitable. Within this multidimensional transformation process, firms must compete not only with technical competencies but also with their corporate risk management capabilities. In this context, the concept of“risk management maturity”has become a critical factor shaping firms' resilience against crises, stability in project processes, and long-term success strategies. This study addresses this exact need by aiming to analyze the effect of risk management maturity levels of construction firms on project success and the role of contract provisions in this relationship. Based on a literature review, data were collected from 32 firms through a survey developed according to a construction sector-specific risk management maturity model. Risk management maturity was evaluated across organizational culture, processes, resources, and practices dimensions; project success was assessed in four dimensions: efficiency, organizational contribution, client impact, and future preparedness. The analyses showed that firms generally possess a Level 3 risk maturity. Correlation and regression analyses revealed a significant and positive relationship between risk management maturity and project success; together with contract provisions, these two variables explained 54% of the total variance in project performance. The research findings indicate that construction firms need to develop not only technical competencies but also managerial and structural capabilities and establish clear, fair, and functional contract frameworks to achieve successful projects. In this regard, the study contributes by providing the Risk Management Maturity Survey, specially designed for the Turkish construction sector, enabling firms to assess their current status and identify strategic areas for improvement.
Benzer Tezler
- PMI methodology utilization in shipbuilding project management
Gemi inşaati proje yönetiminde PMI metodolojisi kullanimi
ÜMRAN BİLEN DOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Gemi Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL HAKKI HELVACIOĞLU
PROF. DR. MUSTAFA İNSEL
- The impact of primavera risk analysis tool on aluminium joinery project duration and cost
Primavera risk analizi aracının alüminyum doğrama proje süresi ve maliyeti üzerindeki etkisi
ENVER CAN NALBANT
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜRKAN EMRE GÜRCANLI
- Türkiye İnşaat Sektöründe Risk Yönetimi Olgunluğu Üzerine Değerlendirme
Risk management maturity assessment on the construction sectory in turkey
DİLEK EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ATİLLA DİKBAŞ
- Proje yönetiminin gemi inşaat sanayisinde üretim maliyetlerine etkisi
Project management's effect on production costs in shipbuilding industry
ERCAN AKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Denizcilikİstanbul ÜniversitesiDeniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜLER ALKAN
- Yüklenici firmaların iş güvenliği ve işçi sağlığı birimleri için başarım tabanlı bir bütünleşik ölçme – değerlendirme modeli
An integrated performance-based assessment model for the construction safety and labor health departments of contractor firms
BARIŞ ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALAATTİN KANOĞLU