Başur Höyük verileri kapsamında Yukarı Dicle Havzasında Geç Kalkolitik 1-3 dönemleri
Evaluation of Late Chalcolithic Phases 1-3 in the Upper Tigris Basin based on data from Başur Höyük
- Tez No: 966118
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ OZAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Pamukkale Üniversitesi
- Enstitü: Arkeoloji Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 529
Özet
Kuzey Mezopotamya'da MÖ 3.binyıla kadar sürdüğü kabul edilen Kalkolitik Dönem'de toplumsal ve ekonomik yapıların karmaşıklaştığı, yerleşim düzeni ve maddi kültürde önemli dönüşümlerin yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemde estetik açıdan özenli çanak çömleklerin yerini daha işlevsel ve seri üretime uygun çanak çömlekler almıştır. Bu değişim, dönemin yeni toplumsal ve ekonomik düzeniyle ilişkilendirilir. MÖ 5. binyılın ikinci yarısından itibaren bu tür çanak çömlekler hem küçük hem de merkezi nitelikteki yerleşimlerde görülmekte; merkezi yerleşimlerle küçük topluluklar arasında gelişen sosyal ve ticari ağlar kentleşme sürecinin temelini oluşturmaktadır. Yukarı Dicle Havzası, Kuzey Mezopotamya Geç Kalkolitik 1-3 dönemleri açısından az bilinen bir bölgedir. Ancak havza, bu dönemler için oldukça verimli alanlara sahip olmasının yanı sıra stratejik konumuyla da önemli geçiş ve iletişim yollarını barındırmaktadır. Bu tez çalışması havzada yer alan Başur Höyük'te Geç Kalkolitik 1-3 dönemlerine tarihlenen tabakaların yer aldığı derin açmadan elden edilen verilere odaklanmaktadır. En yoğun buluntu grubu olan çanak çömlekler dönemin genel eğilimine paralel olarak zamanla sadeleşme göstermekte ve Coba tipi çanaklar ve Sprig Ware gibi bezemeli örnekleri ile Başur Höyük'ün bölgesel etkileşimlere açık olduğunu ve kültürel aktarım süreçlerine dahil olduğunu ortaya koymaktadır. Yukarı Dicle Havzası'ndaki Geç Kalkolitik Dönem yerleşimleri genellikle küçük ölçekli, hücre planlı yapılarla tanımlanmakta olup hiyerarşik yapılardan ziyade daha eşitlikçi bir toplumsal düzen izlenimi vermektedir. Başur Höyük Geç Kalkolitik 1-3 dönemlerinde yerleşim düzeni ve mekânsal ilişkiler açısından kısmen belirsiz olsa da havzadaki düzenle benzer görünmektedir. Bununla birlikte Başur Höyük Geç Kalkolitik 1-3 dönemleri yerleşimin sonraki evrelerinde görülen düzene geçişi de gösterir niteliktedir.
Özet (Çeviri)
The Chalcolithic Period, which is thought to have lasted until the 3rd millennium B.C. in northern Mesopotamia, is a time when social and economic structures became more complex and significant changes occurred in settlement organization and material culture. During this period, aesthetically elaborate pottery was replaced by more functional and mass-produced pottery. This change is associated with the new social and economic order of the time. From the second half of the 5th millennium BC, this type of pottery is found in both small and central settlements, and the social and commercial networks developed between central settlements and small communities form the basis of the urbanization process. The Upper Tigris Basin is a little-known region for the Late Chalcolithic 1-3 periods of northern Mesopotamia. However, the basin not only contains highly fertile areas for these periods, but also provides important transit and communication routes due to its strategic location. This dissertation focuses on the data obtained from the deep trench at Başur Höyük, in the basin where the Late Chalcolithic 1-3 levels are located. The pottery, which is the densest group of finds, shows a simplification over time in parallel with the general trend of the period, and the decorated examples such as Coba-type bowls and sprig ware show that Başur Höyük was open to regional interactions and involved in cultural transmission processes. Late Chalcolithic settlements in the Upper Tigris Basin are generally characterized by small-scale, cell-planned structures, giving the impression of a more egalitarian social order than hierarchical structures. Although the settlement organization and spatial arrangements in the Late Chalcolithic 1-3 periods at Başur Höyük are somewhat ambiguous, they appear to be similar to the organization in the basin. However, the Late Chalcolithic 1-3 periods of Başur Höyük also show the transition to the organization of the later phases of settlement.
Benzer Tezler
- Dicle Havzası'nda Uruk kültürü: Başur Höyük verileri bağlamında sosyo-ekonomik ve kültürel açıdan bir değerlendirme
Uruk culture in the Tigris Basin: A Socio-economic and cultural assessment in the Context of Başur Höyük
İNAN AYDOĞAN
- Başur Höyük Erken Tunç Çağı I mezar verilerine göre Botan Vadisi'nde sosyo-ekonomik ve kültürel yapılanma
Socio-economic and cultural construction in Botan Valley according to data from the Early Bronze Age I Cemetery in Başur Höyük
METİN BATIHAN
- Müslümantepe kazıları ışığında Hurri Subari bölgesinde kentleşme süreci
In the light of Müslümantepe excavations the urbanisation structure in the land of Hurrian Subarion country
TURGAY AYSÖNDÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ArkeolojiGaziantep ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EYYÜP AY
- Başur Höyük, Daskyleion ve Syedra antik kentlerine ait arkeolojik tekstillerin koruma ve onarımına yönelik arkeometrik analizler
Archaeometric analyses for the conservation and restoration of archaeological textiles from the Başur Höyük, ancient cities of Daskyleion and Syedra
EKMEL NUR DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeometriAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiKültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ AKIN AKYOL
- Arkeolojik veriler ışığında Botan Vadisi'ndeki M.Ö. II. binyıl kültürleri
2nd millennium B:C: cultures in the Bothan Valley in the light of the archaeological data
ELİF BAŞTÜRK