Erken dönem uyumsuz şemalar ve ilişki doyumu arasındaki ilişkide mizahın aracı rolü
The mediating role of humor in the relationship between early maladaptive schemas and relationship satisfaction
- Tez No: 966190
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BURAK EMRE GÜRSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, Mizah, Mizah Tarzları, Romantik İlişki, İlişki Doyumu, Early Maladaptive Schemas, Humor, Humor Styles, Romantic Relationship, Relationship Satisfaction
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Altınbaş Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 91
Özet
Bu araştırma, bireylerin erken dönem uyumsuz şemaları ve romantik ilişkilerinden aldıkları doyum arasındaki ilişkide mizah tarzlarının aracı rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Erken dönem uyumsuz şemalar, bireylerin çocukluk ve ergenlik döneminde yaşanan olumsuz deneyimler sonucu gelişen ve yaşam boyunca daha ayrıntılı hale gelen, duygusal ve bilişsel örüntülerdir. Bireylerin erken dönem uyumsuz şemalarının kullandıkları mizah tarzlarını şekillendirebildiği, mizah tarzlarının ise romantik ilişkilerde kullanım amacına göre ilişki doyumunu azalttığı ve arttırdığı gözlemlenmiştir. Araştırmaya romantik ilişkisi olan 313 birey katılmıştır. Veri toplama sürecinde Young Şema Ölçeği Kısa Form-3, Mizah Tarzları Ölçeği ve İlişki İstikrarı Ölçeğinin alt boyutu olan İlişki Doyumu Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi için PROCESS Makro Model 4 kullanılmıştır. Çoklu regresyon analizleri sonucunda yalnızca kopukluk şema alanının ilişki doyumunu azalttığı gözlemlenmiştir. Diğer yandan, kopukluk şema alanının katılımcı, kendini geliştirici ve kendini yıkıcı mizah tarzlarını negatif yönde; saldırgan mizah tarzını ise pozitif yönde yordadığı bulgulanmıştır. Zedelenmiş otonomi şema alanının katılımcı ve kendini geliştirici mizah tarzlarını negatif, kendini yıkıcı mizah tarzını ise pozitif yönde yordadığı bulgulanmıştır. Yüksek standartlar şema alanının, katılımcı ve saldırgan mizah tarzını pozitif yönde yordadığı bulgulanmıştır. Zedelenmiş sınırlar şema alanının ise kendini geliştirici mizah tarzını pozitif yönde yordadığı bulgulanmıştır. Diğeri yönelimlilik şema alanının katılımcı, kendini geliştirici ve kendini yıkıcı mizah tarzlarını pozitif; saldırgan mizah tarzını negatif yönde yordadığı bulgulanmıştır. Ayrıca katılımcı ve kendini geliştirici mizah tarzının ilişki doyumunu arttırdığı; saldırgan ve kendini yıkıcı mizahın ise ilişki doyumu azalttığı gözlemlenmiştir. Aracılık analizleri, kopukluk şema alanı ile ilişki doyumu arasındaki ilişkide kendini geliştirici ve kendini yıkıcı mizah tarzlarının anlamlı birer aracı rol oynadığını göstermiştir. Kopukluk şema alanının kendini geliştirici mizah tarzını negatif yönde yordadığı; kendini geliştirici mizah tarzı aracılığıyla da ilişki doyumunu dolaylı olarak olumsuz yönde etkilediği bulgulanmıştır. Diğer yandan, kopukluk şema alanının kendini yıkıcı mizah tarzını pozitif yönde yordadığı; kendini yıkıcı mizah tarzı aracılığıyla da ilişki doyumunu dolaylı olarak olumsuz yönde etkilediği bulgulanmıştır. Bu bulgular, literatür çerçevesinde tartışılmış, araştırmanın sınırlılıkları ve gelecekteki çalışmalar için önerilerle birlikte sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the mediating role of humor styles in the relationship between early maladaptive schemas and relationship satisfaction in romantic relationships. Early maladaptive schemas are defined as emotional and cognitive patterns that develop as a result of negative experiences during childhood and adolescence and become more elaborate throughout life. Early maladaptive schemas can shape individuals' humor styles, and these humor styles can either increase or decrease relationship satisfaction depending on how they are used in romantic relationships. The study included 313 participants who were in romantic relationships. Data were collected using the Young Schema Questionnaire – Short Form 3 (YSQ-SF3), the Humor Styles Questionnaire (HSQ), and Relationship Satisfaction subscale of Relationship Stability Scale. Data analysis was conducted using PROCESS Macro Model 4. According to the results of multiple regression analyses, only the disconnection schema domain was found to significantly decrease relationship satisfaction. Furthermore, the disconnection schema domain negatively predicted affiliative, self-enhancing, and self-defeating humor styles, while positively predicting aggressive humor. The impaired autonomy schema domain negatively predicted affiliative and self-enhancing humor styles, and positively predicted self-defeating humor. The unrelenting standards schema domain positively predicted affiliative and aggressive humor styles. The impaired limits schema domain positively predicted self-enhancing humor style. The other-directedness schema domain positively predicted affiliative, self-enhancing, and self-defeating humor styles, while negatively predicting aggressive humor. Additionally, affiliative and self-enhancing humor styles were found to increase relationship satisfaction, whereas aggressive and self-defeating humor styles were associated with lower satisfaction. Mediation analyses revealed that self-enhancing and self-defeating humor styles played a significant mediating role in the relationship between the disconnection schema domain and relationship satisfaction. Specifically, the disconnection schema domain negatively predicted self-enhancing humor, which in turn mediated a decrease in relationship satisfaction. Likewise, the disconnection schema domain positively predicted self-defeating humor, which also mediated a negative impact on relationship satisfaction. These findings were discussed in light of the existing literature, along with the study's limitations and implications for future research.
Benzer Tezler
- The mediating role of narcissistic personality characteristics in the relation between early maladaptive schemas and relationship satisfaction
Narsistik kişilik özelliklerinin erken dönem uyumsuz şemalar ve ilişki doyumu ilişkisindeki aracı rolü
EMEL VATANSEVER
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK TÜRKÜLER AKA
- Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar ile romantik ilişkilerde obsesif kompulsif belirtiler ve ilişki doyumu arasındaki ilişki
Relationship between early maladaptive schemas and romantic relationship obsessive compulsive symptoms and relationship satisfaction in university students
CANSU BATMAN KAVAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ P. SEVDA BIKMAZ
- Romantik ilişkisi olan kadınlarda erken dönem uyumsuz şemalar ve cinsel doyum arasındaki ilişkide şema modlarının aracılık rolünün incelenmesi
Examining the mediating role of schema modes in the relationship between early maladaptive schemas and sexual satisfaction among women in romantic relationships
ABDULLAH KAHRAMAN
- Beliren yetişkinliklerde erken dönem uyumsuz şemalar ve yaşam doyumları arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin aracı rolü
The mediating role of cognitive flexibility in the relationship between early maladaptive schemas and life satisfaction in emerging adults
ETKİN AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERNA GÜLOĞLU
- Ergenlerin algıladıkları ebeveyn psikolojik kontrolü, erken dönem uyumsuz şemalar ve uyum sorunları ilişkisinin incelenmesi
An examination of the relationship between adolescenst's perceived parental psychological control, early maladaptive schemas and adjustment problems
BAŞAK SİMGE BİTANE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiAile Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERCAN KOCAYÖRÜK