Sağlık kurumlarında yalın yönetim ve zaman israfı üzerine bir meta-analiz çalışması
A meta-analysis study on lean management and time waste in healthcare institutions
- Tez No: 966203
- Danışmanlar: PROF. DR. YASEMİN AKBULUT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sağlık Yönetimi, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 243
Özet
Bu çalışma, sağlık kurumlarında sıklıkla karşılaşılan zaman israfı sorununu ele alarak, yalın yönetim tekniklerinin bu sorunu azaltmadaki etkisini sistematik bir biçimde değerlendirmektedir. Ulusal literatürde yalın yönetimin sağlık alanındaki etkilerini inceleyen çok sayıda bireysel çalışma bulunmasına rağmen, sağlık kurumlarında zaman israfını azaltmadaki etkisini bütüncül biçimde ele alan kapsamlı bir meta-analiz çalışmasına rastlanılmamıştır. Yalın yönetimin zaman israfını azaltıcı etkisini beş temel sağlık hizmeti sürecinde test eden hipotezler oluşturulmuştur. Bunlar; acil servis kalış süresi, klinik kalış süresi, ameliyat öncesi klinik kalış süresi, cerrahi operasyon süresi ve doktorun ilk değerlendirme süresidir. Araştırmaya, PICOS çerçevesi doğrultusunda tanımlanmış, yalın yönetim tekniklerinin zaman israfına etkisini nicel verilerle raporlayan, öncesi-sonrası araştırma desenine sahip çalışmalar dahil edilmiştir. Analiz kapsamına, uluslararası veri tabanlarında 2024 yılına kadar yayımlanan, tam metnine erişilebilen ve gerekli nicel verileri içeren İngilizce makaleler alınmıştır. Buna göre toplam 30 çalışma seçilmiş, çalışmaların bazılarında birden fazla veri seti bulunması nedeni ile analiz birimi sayısı 42'ye ulaşmıştır. Kodlama süreci iki bağımsız araştırmacı tarafından yürütülmüş, kodlayıcılar arası uyum Cohen'in Kappa katsayısı ve sınıf içi korelasyon katsayısı ile test edilerek yüksek düzeyde güvenilirlik sağlanmıştır. Analize dahil edilen çalışmaların kalitesi“Quality Assessment Tool for Before-After (Pre-Post) Studies With No Control Group”aracı ile değerlendirilmiştir. Çalışmalardan 29'u yüksek kalite, 1'i ise orta kalite düzeyinde sınıflandırılmıştır. Verilerin analizinde Jamovi yazılımı kullanılmış, tüm süreçlerde yalın yönetim uygulamalarının zaman israfı üzerindeki etkileri standartlaştırılmış ortalama farklar yöntemi ile analiz edilmiştir. Hesaplamalarda Hedges'in g katsayısı kullanılmış, gözlemlenen heterojenlik durumlarında DerSimonian ve Laird'in rastgele etkiler modeli tercih edilmiştir. Heterojenlik düzeyi I², Cochran Q ve Tau² istatistikleri ile değerlendirilmiş, yayın yanlılığı olasılığı Egger's testi, Begg ve Mazumdar sıra korelasyon testi, Trim and Fill yöntemi, Fail-safe N yöntemi ve huni grafikleri ile kapsamlı şekilde incelenmiştir. Çalışmada duyarlılık analizi uygulanarak, meta-analiz bulgularının sağlamlığı test edilmiştir. Bulgularına göre, klinik kalış süresi ve ameliyat öncesi klinik kalış süresi hipotezleri duyarlılık analizi öncesinde ve sonrasında istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş ve kabul edilmiştir. Bunun yanında acil servis kalış süresi, cerrahi operasyon süresi ve doktor ilk değerlendirme süresi hipotezleri, duyarlılık analizi sonrasında istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş ve kabul edilmiştir. Bu durum, bazı çalışmalarda gözlemlenen aykırı değerlerin genel etki büyüklüğünü etkilediğini, bu değerlerin analiz dışı bırakılmasıyla yalın yönetimin süreçlerdeki etkisinin daha açık biçimde ortaya konulduğunu göstermektedir. Meta-regresyon analizleri ile“etki büyüklüğü”üzerinde etkili olan faktörler değerlendirilmiştir. Yayın yılı, ülke, kullanılan yalın araç sayısı, sağlık kurumu departmanı, uygulama süresi ve müdahale öncesi-sonrası toplam çalışma süresi değişkenlerinin etki büyüklüğü üzerindeki rolü saptanmıştır. Buna göre, bağlamsal farklılıkların sonuçlara etkisini açıklamada önemli kanıtlar sunmuştur. Özellikle klinik kalış süreleri üzerinde yalın yönetim araç çeşitliliği ve uygulamanın yapıldığı departman yapısının“etki büyüklüğü”üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Yapılan analizlerde moderatör değişkelerin heterojenliği anlamlı biçimde açıklayamadığı bulunmuştur. Çalışma sonucunda, yalın yönetimin sağlık hizmeti süreçlerinde zaman yönetimi ve verimlilik açısından önemli katkılar sağlanmakta; sağlık yöneticilerine, politika yapıcılara ve uygulayıcılara yönelik somut öneriler sunulmaktadır. Yalın yönetim tekniklerinin sağlık sistemlerinde yaygınlaştırılması, uygulama süreçlerinin departmanlara özgü planlanması, yalın araç çeşitliliğinin artırılması ve çalışan eğitimiyle desteklenmesi önerilmektedir. Çalışma, bireysel çalışmalardan elde edilen bulgularla yürütülecek gelecekteki araştırmalar için metodolojik ve uygulamaya dönük referans kaynağı olma özelliği taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
This study systematically evaluates the impact of lean management techniques on reducing the issue of time waste, a problem frequently encountered in healthcare institutions. Although there are numerous individual studies in the national literature examining the effects of lean management in the healthcare field, no comprehensive meta-analysis has been found that holistically addresses its effectiveness in reducing time waste in healthcare settings. Hypotheses were developed to test the impact of lean management on five core healthcare service processes. These are: emergency department length of stay, clinical length of stay, preoperative clinical length of stay, surgical operation time, and time to initial physician assessment. The study included before-after research designs defined within the PICOS framework, reporting the impact of lean management techniques on time waste using quantitative data. English-language articles published in international databases up to 2024, accessible in full text and containing the necessary quantitative data, were included in the analysis. Accordingly, 30 studies were selected. Due to the presence of multiple datasets in some studies, the total number of analysis units reached 42. The coding process was carried out by two independent researchers. Inter-coder agreement was tested using Cohen's Kappa coefficient and the intra-class correlation coefficient, achieving a high level of reliability. The quality of the included studies was assessed using the“Quality Assessment Tool for Before-After (Pre-Post) Studies With No Control Group.”Among the studies evaluated, 29 were classified as high quality, and one as medium quality. Jamovi software was used for data analysis. The effects of lean management practices on time waste across all processes were analysed using the standardised mean difference method. Hedges' g coefficient was used in the calculations. In cases of observed heterogeneity, the DerSimonian and Laird random effects model was preferred. The level of heterogeneity was assessed using I², Cochran's Q, and Tau² statistics. The possibility of publication bias was comprehensively examined using Egger's test, Begg and Mazumdar's rank correlation test, the Trim and Fill method, the Fail-safe N method, and funnel plots. A sensitivity analysis was applied in the study to test the robustness of the meta-analysis findings. According to the results, the hypotheses regarding clinical length of stay and preoperative clinical length of stay were found to be statistically significant and accepted both before and after the sensitivity analysis. Additionally, the hypotheses related to emergency department length of stay, surgical operation time, and time to initial physician assessment became statistically significant and were accepted after the sensitivity analysis. This indicates that outliers observed in some studies influenced the overall effect size, and excluding these values made the effect of lean management on processes more apparent. Meta-regression analyses were conducted to evaluate the factors influencing the“effect size.”Variables such as publication year, country, number of lean tools used, department of the healthcare institution, duration of implementation, and total study duration before and after the intervention were identified as having a role in the effect size. These findings provided significant evidence to explain the influence of contextual differences on results. In particular, the diversity of lean tools and the structure of the department where the implementation took place were found to have a significant impact on the effect size, especially regarding clinical length of stay. However, the analyses showed that moderator variables did not significantly explain heterogeneity. As a result of the study, lean management was found to provide significant contributions to time management and efficiency in healthcare service processes. Concrete recommendations are offered for healthcare managers, policymakers, and practitioners. It is recommended to expand the implementation of lean management techniques in healthcare systems, plan implementation processes according to the specific characteristics of departments, increase the variety of lean tools used, and support implementation with staff training. The study serves as both a methodological and practical reference for future research that will be conducted based on findings obtained from individual studies.
Benzer Tezler
- Sağlık kurumlarında yalın yönetim: Fırat Üniversitesi Hastanesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı örneği
Lean management in health institutions: Example of Firat University Hospital General Surgery Department
İREM TANYILDIZI
- Sağlık kurumlarında yalın yönetim: Bursa ilinde bir uygulama örneği
Lean management in health institutions: An implementation example in Bursa province
BUSE FİDAN TÜRKÖN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sağlık Kurumları YönetimiSüleyman Demirel ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYNUR TORAMAN
- Yalın yönetim felsefesinin sağlık yöneticilerinin karar verme süreçlerine etkisi
The effect of lean management philosophy on the desicion making processes of healthcare managers
PELİN KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sağlık YönetimiMarmara ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMAZAN ÖZGÜR ÇATAR
- Yükseköğretimde öğrenme ve öğretme amaçlı sosyal medya kullanımına ilişkin akademik yönetici ve öğretim elemanı görüşleri
The views of academic administrators and faculty members with the use of social media for teaching and learning in higher education
YÜSRA KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAksaray ÜniversitesiYönetim Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALEV ELÇİ
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU