Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile etkili okul arasındaki ilişkide öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının aracı rolü: Bir yapısal eşitlik modellemesi
The mediating role of teachers' organizational citizenship behaviors in the relationship between school principals' leadership styles and effective schools: A structural equation modeling
- Tez No: 966398
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET DUMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 259
Özet
Bu araştırmada okul yöneticilerinin liderlik stilleriyle okul etkililiği arasındaki ilişkide öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının aracı rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın evrenini, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Muğla ili Menteşe İlçesine bağlı tüm resmi ilkokul, ortaokul, birleştirilmiş okul ve liselerde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında 495 öğretmenden, Akan ve diğerleri (2014) tarafından geliştirilen“Okul Müdürleri Liderlik Stilleri Ölçeği”, Abdurrezzak ve Uğurlu (2019) tarafından geliştirilmiş“Etkili Okul Ölçeği”ve Taştan ve Yılmaz (2008) tarafından uyarlanana“Örgütsel Vatandaşlık Ölçeği”aracılığıyla veriler toplanmıştır. Araştırma sonuçları liderlik stili ile etkili okul arasında pozitif yönlü ve yüksek düzeyde anlamlı ve liderlik stili ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasında pozitif yönlü ve orta düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca ortaya konan aracılık modeli Bootstrap ve Baron ve Kenny yöntemiyle sınanmış olup, liderlik stili ile etkili okul arasındaki ilişkide örgütsel vatandaşlık davranışı değişkeninin aracılık etkisinin olduğu saptanmıştır. Araştırmanın bulguları doğrultusunda Türk Eğitim Sistemi, dönüşümcü liderlik anlayışını destekleyen politikalar geliştirmesi, öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarını teşvik edecek uygulamaları hayata geçirilmesi ve etkili okul anlayışını sistemin merkezine yerleştirmesi önerilebilir. Bu unsurlar, yalnızca mevcut sistemin iyileştirilmesine değil, aynı zamanda Türkiye'nin gelecekteki eğitim vizyonunun şekillenmesine de katkı sunabilir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the mediating role of teachers' organizational citizenship behavior in the relationship between school administrators' leadership styles and school effectiveness. The study, conducted using a correlational survey model, involves teachers working in all public primary schools, middle schools, combined schools, and high schools in Menteşe district of Muğla province during the 2022-2023 academic year. Data were collected from 495 teachers using the“Leadership Styles of School Principals Scale”developed by Akan, et al., (2014), the“Effective School Scale”developed by Abdurrezzak and Uğurlu (2019), and the“Organizational Citizenship Scale”adapted by Taştan and Yılmaz (2008).The results reveal a positive and highly significant relationship between leadership style and school effectiveness, as well as a positive and moderately significant relationship between leadership style and organizational citizenship behavior. Additionally, the proposed mediation model was tested using both the Bootstrap method and the Baron and Kenny method, confirming that organizational citizenship behavior has a mediating effect on the relationship between leadership style and school effectiveness.Based on the findings, it is recommended that the Turkish education system develop policies that support a transformational leadership approach, implement practices that encourage teachers' organizational citizenship behaviors, and place the concept of effective schools at the core of the system. These elements could contribute not only to the improvement of the current system but also to shaping Turkey's future educational vision.
Benzer Tezler
- Okul yöneticilerinin liderlik stilleri, okul etkililiği ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin öğretmen görüşleriyle incelenmesi: Sakarya ili örneği
An investigation of the relationship between school administrators' leadership styles, school effectiveness, and organizational commitment based on teachers' opinions: The case of Sakarya province
CANSU BARBAROS ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN POLAT
- Öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stillerinin okul kültürü ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between the leadership styles of school principles and school culture according to the perceptions of teachers
GAMZE AÇIKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimYozgat Bozok ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKÇE SANCAK AYDIN
- Öğretmenlerin negativizmi ile okul müdürlerinin değişime direnişi giderme yaklaşımları arasındaki ilişkide liderlik stillerinin düzenleyici etkisi
Moderating effect of leadership styles on the relationship between teachers' negativism and school principals' approaches to relieving resistance to change
FATMA GÜLLÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN BACANLI
- Okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ve yenilik yönetimi yeterliliği ilişkisinde pozitif psikolojik sermayenin aracı rolü
Mediator role of positive psychological capital in the relationship between school leaders' transformational leadership characteristics and innovation management competence
ŞULE KANİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMİHA ŞAHİN
- Öğretmen algılarına göre liderlik stilleri, etkili okul ve okulda şeffaflık arasındaki ilişkinin incelenmesi: Zonguldak ili örneği
Investigation of the relationship between leadership styles, effective school and transparency in school according to the teacher percepitons: Sample of Zonguldak province
FATİH ELEKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiEğitim Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEYİTHAN DEMİRDAĞ