İnsanlarda hastalık yapan/yaşayan ektoparazitler ile ilgili Türkiye'de yapılmış araştırmalar üzerine bir meta-sentez çalışması
A meta-synthesis study on research conducted in Türkiye regarding ectoparasites that cause or live in humans
- Tez No: 966474
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVİL ÖZCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Sağlığı, Parazitoloji, Public Health, Parasitology
- Anahtar Kelimeler: Demodex, Ektoparazit, Enfestasyon, Bit, Kene, Demodex, Ectoparasite, Infestation, Pediculus, Tick
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Amaç: Bu çalışma, Türkiye'de insanlarda hastalık yapan/yaşayan ektoparazit türlerine ilişkin yapılmış nitel, nicel ve karma desenli bilimsel yayınları sistematik olarak analiz etmeyi; bu analiz sonucunda ortaya çıkan eğilimleri, ortak temaları ve bilgi boşluklarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntem: Araştırma, Ekim–Aralık 2023 tarihleri arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi, Google Akademik, DergiPark, Web of Science ve PubMed veri tabanlarında gerçekleştirilen kapsamlı bir literatür taramasına dayanmaktadır. Tarama sonucunda belirlenen 132 çalışma (106 makale, 26 tez) meta-sentez yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışmalar; belirlenen dahil etme ölçütlerine göre seçilmiş, Joanna Briggs Institute (JBI) kalite değerlendirme kontrol listeleri ile metodolojik olarak değerlendirilmiştir. Daha sonra araştırmaya dahil edilen çalışmalar, MaxQDA 2024 Pro programı kullanılarak nitel içerik analizi metodolojisi doğrultusunda analiz edilmiştir. Bu analitik süreçte, her bir çalışmanın detaylı bir şekilde okunmasıyla, araştırma bulguları, sonuçları ve anahtar kelimeleri dikkatle ayrıştırılmıştır. Bulgular: Analiz edilen çalışmaların büyük çoğunluğu kesitsel desenle gerçekleştirilmiş olup, Pediculus (bit), Demodex ve Sarcoptes (uyuz etkeni) türlerine yoğunlaşmıştır. İncelenen çalışmalarda, enfestasyonların yaygınlık oranlarıyla birlikte yaş, cinsiyet, sosyoekonomik düzey ve hijyen alışkanlıklarının etkili faktörler olduğu belirlenmiştir. Bu kapsam, demografik özelliklerin ektoparazit enfestasyonlarına yatkınlıkta kritik bir rol oynadığına işaret etmektedir. Bireysel alışkanlıklar ve hijyen konuları da sıkça incelenmiş, saç ve cilt temizliğine dikkat etmeme ile banyo sıklığının düşük olması gibi faktörlere vurgu yapılmıştır. Sosyo-ekonomik faktörler ve yaşam alanları/ortam da önemli çalışma alanları x olarak yer alırken, mesleki risk grupları ve hayvan teması/vektör kaynakları gibi konulara görece daha az sayıda çalışmada değinilmesi, bu alanlarda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu düşündürmektedir Sonuç: Türkiye'de insanlarda görülen ektoparaziter enfestasyonları, halk sağlığı açısından önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Bu çalışma, mevcut literatürü sistematik biçimde değerlendirerek, alandaki bilgi birikimini özetlemekte ve ileride yapılacak çalışmalar için referans niteliği taşımaktadır. Elde edilen bulgular, ektoparazitlerin kontrolüne yönelik sağlık politikalarının geliştirilmesi ve toplum temelli önleme stratejilerinin uygulanması açısından da önemlidir.
Özet (Çeviri)
Objective: This study aims to systematically analyze scientific publications-qualitative, quantitative, and mixed-method—that address ectoparasitic species causing or residing in humans in Türkiye. It seeks to identify research trends, common themes, and knowledge gaps within the current body of literature. Materials and Methods: The research is based on a comprehensive literature review conducted between October and December 2023 using databases such as the National Thesis Center (YÖK), Google Scholar, DergiPark, Web of Science, and PubMed. A total of 132 studies (106 articles and 26 theses) were selected and analyzed through the metasynthesis method based on predetermined inclusion criteria. Methodological quality was assessed using the Joanna Briggs Institute (JBI) critical appraisal checklists. Subsequently, the included studies were evaluated using qualitative content analysis with the MaxQDA 2024 Pro software. In this analytical process, each study was examined in detail to extract findings, conclusions, and keywords systematically. Results: The majority of the analyzed studies employed a cross-sectional design and predominantly focused on Pediculus (lice), Demodex, and Sarcoptes (scabies) species. Findings revealed that infestation prevalence is significantly influenced by factors such as age, gender, socioeconomic status, and hygiene practices. Demographic characteristics were found to play a critical role in susceptibility to ectoparasitic infestations. Studies also frequently highlighted personal hygiene habits, noting factors such as infrequent bathing and poor scalp or skin hygiene. While socioeconomic conditions and living environments were commonly addressed, topics such as occupational risk groups and contact with animals xii or vectors were less frequently investigated, indicating the need for further research in these areas. Conclusion: Ectoparasitic infestations in humans remain a significant public health concern in Türkiye. This study synthesizes the current literature systematically, offering a valuable reference for future research. The findings also emphasize the importance of developing targeted health policies and implementing community-based prevention strategies to control ectoparasitic diseases.
Benzer Tezler
- Ankara ili tatlı su yumuşakça (gastropoda)cinslerinin belirlenmesi, bu türlerde trematod larval dönemlerinin, insan ve sığırlarda fasciola hepatica varlığının araştırılması
Determination of freshwater mollusc genus in ankara province, investigation of trematode larval stages in these genus, existence of fasciola hepatica in humans and cattle
FATİH AKYILDIZ
Doktora
Türkçe
2023
ParazitolojiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiParazitoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL DEĞERLİ
- Investigation of the misfolding pathway of different prion variants via molecular dynamics simulations
Farklı prıon proteini varyantlarının yanlış katlanma mekanizmalarının moleküler dinamik simülasyonları ile araştırılması
FULYA ECEM KESKİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Biyoteknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMoleküler Biyoloji-Genetik ve Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BÜLENT BALTA
- Mersin ili atmosferik spor ve polen dağılımının araştırılması ve allerjik çocuklarda klinik parametrelerle ilişkilendirilmesi
Investigating atmospheric distribution of pollen and spores in Mersin region and associating with allergenic children clinical parameters
EZGİ ÇAĞLAR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıMersin ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMANUR KUYUCU
- Ortaokul öğretmenlerinin pandemide hastalanma kaygı düzeylerinin ve pandemi sürecinde çevrimiçi ve yüz yüze eğitime yönelik görüşlerinin incelenmesi
The opinions of secondary school teachers on the levels of illness anxiety in the pandemic and on online and face-to-face education in the pandemic process
ALİ ALPER EKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEDİHA SARI
- Türkiye'de misyonerlerin hedef kitleleri ve faaliyetleri
The target society and the activities of the missionaries in Turkey
TUBA KOZAN