Türkçe genel sözvarlığı ile Türkçe ders kitaplarındaki sözvarlığının derlem temelli karşılaştırılması
A corpus-based comparison of general vocabulary of Turkish and vocabulary in Turkish textbooks
- Tez No: 966629
- Danışmanlar: PROF. DR. KAMİL İŞERİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Dilbilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Ders kitapları hazırlanırken sözvarlığının seçiminde ve sınıf seviyelerine göre derecelendirilmesinde bir ölçütün bulunmadığı gözlemlenmektedir. Nesnel yollarla hazırlanacak bir ders kitabı için derlem verileri ve sıklığa başvurulabilir. Sıklık temelli derlem çalışmaları, ana dil becerilerinin geliştirilmesinde nesnel ve ölçülebilir bir başvuru kaynağıdır. Çalışmanın amacı, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen ortaokul Türkçe ders kitaplarının sözvarlığıyla Türkçenin genel sözvarlığını karşılaştırmaktır. Bu doğrultuda öncelikle alan yazınındaki çalışmalar; derlem dilbilim, derlem ve dil eğitimi ilişkisi, Türkçe eğitimindeki sözvarlığı çalışmaları gibi konu başlıkları altında tanıtılmıştır. Ardından, Türkçe ders kitapları AntConc 4.3.1. yazılımıyla çözümlenmiş, her kitap için en sık üç yüz sözcük listelenmiştir. Ayrıca, hedef sözvarlığı etkinliklerinde verilen tüm sözcükler hem 2019 Türkçe Öğretim Programı'na hem Türkiye Yüzyılı Maarif Modeline (TYMM) göre incelenmiştir. Sınıf seviyelerine göre sözvarlığının sıklık özellikleri Türkçenin Sıklık Sözlüğü'nde ve Türkçe Ulusal Derlem'de denetlenmiştir. Araştırma sorularımız doğrultusunda sözcük sıklık ortalaması ve sıklık standart sapma oranlarına göre sıralama 6.sınıf > 5.sınıf > 7.sınıf > 8.sınıf biçiminde bulgulanmıştır. Hedef sözcük sayısı sınıf seviyelerine göre 8.sınıf > 5.sınıf > 6.sınıf > 7.sınıf > 5.sınıf (TYMM); hedef sözcük sıklık ortalaması 5.sınıf > 7.sınıf > 5.sınıf (TYMM) > 6.sınıf > 8.sınıf; hedef sözcük sıklığı standart sapma oranlarına göre 5.sınıf > 7.sınıf > 5.sınıf (TYMM) > 8.sınıf > 6.sınıf biçimindedir. Bulgulardan hareketle sözcük seçimlerinin nesnel bir ölçütle yapılmadığı, kitaplarda yer alan sözcüklerin sıklık görünümlerinin geniş bir yayılım gösterdiği ve sınıf düzeylerine göre düzenlenmediği görülmüştür. Ders kitaplarında derlem dilbilim verilerinden yararlanılarak seviyelendirilmiş ve ölçülebilir sözvarlığı unsurlarına yer verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
When preparing textbooks, it has been observed that there is no criterion for selecting vocabulary and grading it according to class levels. For a textbook prepared using objective methods, corpus data and frequency can be used. Frequency-based corpus studies serve as objective and measurable references in developing mother tongue skills. The purpose of this study is to compare the vocabulary of secondary school Turkish textbooks, as determined by the Ministry of National Education, with the general vocabulary used in Turkish. In this direction, firstly, the studies in the literature were introduced under the titles such as corpus linguistics, corpus and language education relationship, vocabulary studies in Turkish education. Then, Turkish textbooks were analyzed with AntConc 4.3.1. software and the most frequent three hundred words were listed for each book. Additionally, all the words provided in the target vocabulary activities were analyzed according to the 2019 Turkish Teaching Program and the Turkish Century Education Model (TYMM). The frequency features of vocabulary according to grade levels were checked in the Turkish Frequency Dictionary and the Turkish National Corpus. According to our research questions, the order based on word frequency mean and frequency standard deviation ratios was found to be 6th grade > 5th grade > 7th grade > 8th grade. According to grade levels, the number of target words is as follows: 8th grade > 5th grade > 6th grade > 7th grade > 5th grade (TYMM); mean target word frequency is as follows: 5th grade > 7th grade > 5th grade (TYMM) > 6th grade > 8th grade; and standard deviation ratios of target word frequency are as follows: 5th grade > 7th grade > 5th grade (TYMM) > 8th grade > 6th grade. It is observed that word choices are not made based on objective criteria. The frequency patterns of the words in the textbooks are widely varied and not leveled according to grade levels. It was concluded that leveled and measurable vocabulary elements should be included in textbooks by utilizing corpus linguistics data.
Benzer Tezler
- Yabancı dil olarak Türkçe A1 sözvarlığı öğretimi için görev temelli ihtiyaç analizi
Task-based needs analysis for teaching A1 level Turkish vocabulary as a foreign language
İPEK GÜRÇAĞLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimAnkara ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLSÜN LEYLA UZUN
- İlköğretim Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığının ilköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin yazılı anlatımlarına aktarımı
The transference of the vocabulary in Turkish course books in primary education into the primary education fourth grade students? written speech
NİGAR İPEK EĞİLMEZ
Doktora
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimUludağ Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE ŞAHİN
- Dördüncü sınıf Türkçe dersinin söz varlığı öğretimi açısından değerlendirilmesi
Evaluation of the fourth grade Turkish lesson in terms of vocabulary teaching
YASEMİN BOYACI ALTINAY
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYATİ AKYOL
- Eğitim boyutuyla Türk edebiyatında fantastik ve masalsı öğeler
Fantastic and fairy-tale elements in Turkish literature through educational dimension
GÖKMEN BOZTİLKİ
Doktora
Türkçe
2012
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIZ KOCASAVAŞ
- İlköğretim II. kademe Türkçe ders kitaplarında sözvarlığı incelemesi
The researchment of the vocabulary on the Turkish lesson books in the second level of the primary school
ERTUĞRUL KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURETTİN ÖZTÜRK