Türkiye'de firma düzeyinde finansman tercihleri: ticari ve banka kredisi kullanımı arasındaki ilişkide finansal kırılganlık, sektörel dinamikler ve firma özellikleri
Firm-level financing preferences in Turkey: the relationship between trade credit and bank credit usage considering financial fragility, sectoral dynamics, and firm characteristics
- Tez No: 966628
- Danışmanlar: PROF. DR. YALÇIN KARATEPE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Bu tez, Türkiye'de faaliyet gösteren firmaların banka ve ticari kredi kullanım tercihlerinin firma içi karakteristiklere göre nasıl şekillendiğini analiz etmektedir. Çalışmanın temel amacı, bu iki finansman türü arasında ikame mi yoksa tamamlayıcılık ilişkisi mi bulunduğunu ortaya koymaktır. Analizler, 2009–2022 dönemine ait TÜİK mikro verileri kullanılarak üç aşamalı en küçük kareler (3SLS) yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Ampirik bulgular, Türkiye'de banka ve ticari kredi arasında genel olarak güçlü bir ikame ilişkisi bulunduğunu ortaya koymakta; ancak bu ilişkinin firma ölçeği, finansal kırılganlık düzeyi, ihracat durumu ve sektörel farklılıklara göre anlamlı biçimde değiştiğini göstermektedir. KOBİ'lerin kredi kullanımında farklı stratejiler benimsediği gözlemlenmiştir. İki finansman kaynağını ikame edecek şekilde kullanan KOBİ'ler, ticari krediye eriştiklerinde banka kredisine olan taleplerini azaltmakta; ancak banka kredisi kullandıklarında, ticari krediye duyulan ihtiyaç daha belirgin biçimde azalmaktadır. Büyük firmalarda ise bu iki kaynak daha tutarlı biçimde ikame edilmektedir. Benzer şekilde, ihracatçı firmalarda banka kredisi daha baskın finansman aracı olurken, ticari krediye yönelim daha sınırlı kalmaktadır. Sektörel düzeyde yapılan analizler, düşük teknoloji ve bilgi yoğunluğu olan sektörlerde ikame ilişkisinin daha güçlü olduğunu göstermektedir. Ayrıca, firmaların finansal kırılganlık düzeyine göre yapılan analizler, kırılgan firmaların her iki kredi türünü birlikte kullandığını (tamamlayıcılık), sağlam mali yapıya sahip firmaların ise bu kaynakları alternatif biçimde değerlendirdiğini (ikame) ortaya koymuştur. Bu çalışma, Türkiye'de banka ve ticari kredi ilişkisini doğrudan test eden ilk mikro düzey analizlerden biri olup, firma içi farklılıkların bu ilişkiyi nasıl şekillendirdiğini ortaya koyarak hem literatüre hem de politika yapıcılara değerli katkılar sunmaktadır. Elde edilen bulgular, finansmana erişim politikalarının firma ölçeği, sektör yapısı ve kırılganlık düzeyi gibi belirleyici unsurlar dikkate alınarak farklılaştırılması gerektiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis analyzes how the preferences of firms operating in Turkey regarding the use of bank and trade credit are shaped by firm-level characteristics. The primary objective of the study is to determine whether these two financing sources exhibit a relationship of substitution or complementarity. The empirical analysis is conducted using firm-level micro data from TurkStat covering the period 2009–2022, applying the three-stage least squares (3SLS) estimation method. The findings reveal a generally strong substitution relationship between bank and trade credit in Turkey. However, this relationship significantly varies based on firm size, financial vulnerability, export status, and sectoral characteristics. It has been observed that SMEs adopt different strategies in their use of credit. Utilizing the two financing sources as substitutes, SMEs reduce their demand for bank loans when they have access to trade credit; however, when they use bank credit, the need for trade credit decreases more significantly. In contrast, large firms use both sources in a more symmetric and substitutive manner. Exporting firms primarily rely on bank credit, with limited use of trade credit. Sectoral analyses indicate that the substitutive relationship is more pronounced in sectors with low technology and knowledge intensity. Furthermore, the analysis based on firms' financial vulnerability levels shows that financially fragile firms tend to use both credit types complementarily, whereas financially sound firms treat them as substitutes. This study is among the first firm-level empirical analyses in Turkey to directly test the relationship between bank and trade credit. By demonstrating how internal firm characteristics shape this relationship, the thesis contributes to the literature and provides valuable insights for policymakers. The results emphasize the need to tailor access-to-finance policies by considering critical firm-specific factors such as size, sectoral structure, and financial fragility.
Benzer Tezler
- Küreselleşme sürecinde haksız vergi rekabetinin Türkiye'deki vergi kayıp ve kaçağı yönünden yansımaları ve soruna ilişkin çözüm önerileri
Reflections of harmful tax competition in the globalization process from the standpoint of tax evasion in Turkey and suggestions for the problem
İSMAİL KÜÇÜKAKIN
- Türkiye ekonomisinde kamu iktisadi teşebbüslerinin önemi ve kamu iktisadi teşebbüslerinin özelleştirilmesi
Başlık çevirisi yok
DENİZ ÖZUSLU
- Ara malı ithalatının firma ihracat performansına ve verimliliğine etkileri
Effects of intermediate goods imports on firm export performance and efficiency
AYKUT ALABAYIR
Doktora
Türkçe
2025
Uluslararası TicaretYalova ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ve Finansman Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN ÇANCI
DR. ÖĞR. ÜYESİ EROL MUZIR
- Türkiye'de reel sektör firmaları açısından borç dolarizasyonunun değerlendirilmesi: TCMB sektör bilançosu örneği
Evaluation of liability dollarization in terms of real sector firms in Turkey: An example of TCMB sector balance sheet
NESLİHAN BURGAZ
- Kurumsal yatırımcıların yatırım tercihleri ve stratejilerinin analizi
An analysis of instutional investors' investment preferences and strategies
MURAT DOĞANAY