Geri Dön

Arap edebiyatında tıp konulu manzumeler

Medical-themed poems in Arabic literature

PDF İndir

  1. Tez No: 966665
  2. Yazar: FATIMA NUR YATMAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL TUZCU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Arap-İslam Edebiyatı, Abbâsî Dönemi, Tıp Bilimi, Urcûze, Hekim, Arab-Islamic Literature, Abbasid Period, Medical Science, Urjûza, Physician
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Arap Dili Eğitimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 217

Özet

Arap-İslam edebiyatının Altın Çağı olarak da bilinen 'Abbâsîler Dönemi yalnızca edebiyatın değil bilimsel çalışmaların da öne çıktığı bir dönem olmuştur. 'Abbâsî halifeleri edebiyata olduğu kadar bilime de önem vermişlerdir. Dil, fıkıh, tefsir, matematik, astronomi, tarih, tıp gibi alanlar başta olmak üzere hem İslami bilimler hem de pozitif bilimler alanında çok fazla çalışmalar gerçekleşmiştir. Buḫtîşû' ailesi, Yûḥannâ b. Mâseveyh, (ö. 152/769), Ḥuneyn b. İsḥâḳ (ö. 260/873), İsḥâḳ b. Ḥuneyn (ö. 298/910) gibi Süryânî hekimlerin tercümeleriyle Arap-İslam edebiyatına giren çeşitli eserlerin ve bu eserler üzerine yapılan çalışmaların tıp bilimi alanındaki etkisi büyük olmuştur. Pozitif bilimler ele alındığında öne çıkan bilimlerden bir tanesi de tıp bilimidir. Arap-İslam dünyasında Câlînûs ve Hipokrat gibi Yunanlı hekimlerin ve İslamiyetin gelişinden sonra ortaya çıkan Ṭıbbu'n-Nebevî'nin Arap-İslam dünyasındaki hekimler arasında önemli bir rol oynadığı görülmektedir. 'Abbâsîler Dönemi pek çok yönden zengin bir dönem olmuş ve bu dönemde pek çok hekim yetişmiştir. Bu hekimler 'Abbâsî halifelerine hizmet etmiş, hastaneler kurulmasında yardım etmiş ve tıbbi alanda çeşitli eserler telif etmişlerdir. 'Abbâsîler Döneminde akılda kolay kalması, kolay ezberlenmesi ve kolay kafiye uydurulması sebebiyle manzume olarak yazılmış eserlerde urcûze olarak adlandırılan recez formu kullanılmıştır. Didaktik olarak yazılmış bilimsel şiirlerde tercih edilen urcûzeler bu manzumelerin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Tıp bilimini, sağlığı muhafaza etmek ve kaybedilen sağlığı geri kazandırmak olarak gören hekimler bu alanda hem manzum hem de manzume olarak pek çok eser telif etmişlerdir. Ebû Bekr er-Râzî (ö. 313/925), İbn 'Abd Rabbih (ö. 328/940), Sinân b. Sâbit (ö. 331/943), İbn Sînâ (ö. 428/1037), Ebu'r-Reyḥân el-Bîrûnî (ö. 453/1061), İbn Ṭufeyl (ö. 581/1185) Sedîdu'd-Dîn İbn Raḳîḳa (ö.635/1238) gibi hekimler bu dönemde tıp bilimi alanında eser telif etmiş isimlerden bazılarıdır. Özellikle Ebû Bekr er-Râzî, İbn 'Abd Rabbih, İbn Sînâ, İbn Ṭufeyl, Sedîdu'd-Dîn İbn Raḳîḳa gibi hekimler urcûze olarak pek çok manzume kaleme almışlar ve manzumeleri Urcûze fi'ṭ-Ṭıbb, Urcûze fî Tedbîri'ṣ-Ṣıḥḥa, Urcûze fi'l-Fasḍ gibi başlıklarla isimlendirmişlerdir.

Özet (Çeviri)

The 'Abbâsîd Period, also known as the Golden Age of Arab-Islamic literature, was not only a flourishing era for literary activity but also for scientific advancement. The 'Abbâsîd caliphs valued science as much as they did literature, and this support led to significant developments across various disciplines. Works were carried out in the field of both Islamic sciences and pozitive sciences, especially language, fıqh, tafseer, math, astronomi, history, medicine. The translations carried out by Syriac physicians such as Buḫtîshû' family, Yuḥannâ b. Mâseveyh (ö. 152/769), Ḥuneyn b. Isḥâḳ (ö. 260/873), Isḥâḳ b. Ḥuneyn (ö. 298/910) played a crucial role in introducing major works into Arab-Islamic literature. These translated texts and the commentaries and studies based on them had a profound impact on the development of medical science in the Islamic world. When positive sciences are considered, medical science is one of the prominent. In the Arab-Islamic world, the works and teachings of Greek physicians such as Galen and Hippocrates played a significant role, as did Ṭibb al-Nabawî (Prophetic Medicine), which emerged after the advent of Islam. The 'Abbâsîd Period of was rich in many respects, particularly in the field of medicine, during which numerous distinguished physicians were trained. These physicians served the 'Abbâsîd caliphs, contributed to the establishment of hospitals, and authored various works in the field of medicine. During the 'Abbâsîd Period, rajaz form called urjûza was used in didactic poetic works, was commonly employed due to its ease of memorization, simple rhyme scheme, and rhythmic structure. These urjûzas formed a significant portion of scientific poetry written in verse and were especially favored for didactic purposes. Physicians, who viewed the science of medicine as the preservation of health and the restoration of lost health, authored numerous works in both prose and verse within this field. Physicians such as Ebû Bekr er-Râzî (ö. 313/925), Ibn 'Abd Rabbih (ö. 328/940), Sinân b. Sâbit (ö. 331/943), Ibn Sînâ (ö. 428/1037), Ebu'r-Reyḥân el-Bîrûnî (ö. 453/1061), Ibn Ṭufeyl (ö. 581/1185) Sedîdu'd-Dîn Ibn Raḳîḳa (ö.635/1235) were among the prominent scholars who authored significant works in the field of medicine during this period. Especially physicians such as Ebû Bekr er-Râzî, Ibn 'Abd Rabbih, Ibn Sînâ, Ibn Ṭufeyl, Sedîdu'd-Dîn Ibn Raḳîḳa composed numerous didactic poems in the form of urjûza. These poetic compositions were often titled with names such as Urjûza fi'ṭ-Ṭibb, Urjûza fî Tadbîri'ṣ-Ṣıḥḥa, Urjûza fi'l-Fasḍ.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    160863

    Arap edebiyatında Makâme ve bazı Makâmât örnekleri

    The Maqamah in the Arabic literature and some samples of Maqamat

    AHMET CEVDET KARACA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıUludağ Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET YALAR

  2. Tez No

    668673

    Mali Arap edebiyatında didaktik şiir

    Didactic poetry in Malian Arabic literature

    MAHAMADOU KEITA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET ALİ KILAY ARAZ

  3. Tez No

    381343

    Fuzûlî'de dinî kasîdeler

    Reli̇ci̇on qasi̇das at Fuzûlî

    NEVZAT ULUS

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ÖMER DEMİRBAĞ

  4. Tez No

    638307

    İbn Nübâte el-Mısrî ve Serhu'l-Uyûn fî Şerh-i Risâlet-i İbn Zeydûn adlı eserinin incelenmesi

    The life of Ibn Nubâta al-Misrî and examination of his work named 'Serhu'l-Uyûn fî Şerh-i Risâlet-i İbn Zeydûn'

    HALİME ÇOBAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ŞÜKRAN FAZLIOĞLU

  5. Tez No

    713798

    Lisânuddîn İbnu'l-Hatîb ve Arap edebiyatındaki yeri

    Lisân al-Dîn Ibn al-Khatib and his place in Arabic literature

    FİGEN AKAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimBursa Uludağ Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL GÜLER

Geri Dön