Birinci basamakta obezite farkındalığı ve beden algısı ilişkisi: Kesitsel bir çalışma
The relationship between obesity awareness and body perception in primary care: A cross-sectional study
- Tez No: 966675
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYLİN BAYDAR ARTANTAŞ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Ankara Bilkent Şehir Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı, birinci basamak sağlık hizmetlerinden yararlanan 18–65 yaş arası yetişkin bireylerde obezite farkındalığı ile beden algısı arasındaki ilişkiyi değerlendirmektir. Çalışma, bireylerin obeziteye yönelik farkındalık düzeyleri ile öznel beden algılarını karşılaştırarak, birinci basamakta yürütülecek önleyici sağlık hizmetlerine katkı sağlamayı hedeflemektedir. Gereç ve Yöntem: Bu araştırma 07.03.2025-30.04.2025 tarihleri arasında Ankara Çayyolu Eğitim Aile Sağlığı Merkezi'nde yapılmıştır. Belirtilen tarihler arasında çeşitli nedenlerle Çayyolu Eğitim Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran, 18–65 yaş aralığında ve dahil edilme kriterlerine uygunluk gösteren gönüllü bireyler çalışmaya dahil edilmiştir. Katılımcılar, sosyodemografik bilgi formu, Stunkard Figür Derecelendirme Ölçeği ve Obezite Farkındalığı ve İçgörü Ölçeği'nden oluşan anket formunu yardımcı araştırmacının gözetiminde doldurmuş, ardından antropometrik ölçümleri alınarak çalışmanın verileri kaydedilmiştir. Bulgular: Çalışmamızda kullandığımız örneklemde katılımcıların %1,7'si zayıf, %45,7'si normal kilolu, %34,3'ü fazla kilolu, %18,3'ü ise obezdi. Kadınların ortalama BKİ değeri 24,55±4,31, erkeklerin ortalama BKİ değeri 28,61±5,09 idi. Beden algısı görsel değerlerndirmesi erkeklerde daha fazla oranda fazla kilolu, obez ve morbid obez şeklindedir, kadınlarda ise daha fazla oranda zayıf ve normal kilolu şeklindedir. Çalışmamızda bireylerin obezite farkındalığı ve içgörü düzeyinin genel olarak orta seviyede olduğu belirlenmiştir. İstatistiksel olarak anlamlı bulunmasa da kadın katılımcıların obezite farkındalık seviyesi erkek katılımcılardan fazla bulundu. Beden algısı görsel değerlendirmesi normalden morbid obeze doğru gittikçe obezite farkındalığı ve içgörü seviyelerinde artış olduğu gözlendi. Vücut ağırlığı algıları morbid obez olanların obezite farkındalığı ve içgörü seviyeleri fazla kilolu ve normal olanlara kıyasla anlamlı derecede yüksek bulundu. Yine vücut ağırlığı algıları obez olanların obezite farkındalık düzeyleri fazla kilolu ve normal olanlara kıyasla anlamlı derecede yüksek bulundu. Katılımcıların bel çevresi, kalça çevresi, bel kalça oranı, beden kitle indeksi değerleri arttıkça obezite farkındalığı ve içgörü puanlarında artış gözlendi. Beden algısı sözel değerlendirmesi ile hesaplanan beden kitle indeksi değerleri katılımcıların yalnızca %57'sinde tutarlıydı. %39,7'si vücut ağırlığını olduğundan daha az değerlendirdi, %3,3'ü ise olduğundan daha fazla değerlendirdi. Alt gruplara bakıldığında en tutarlı değerlendirmeyi yapanların normal kilolu katılımcılar olduğu görüldü (%87,6). Bunu sırasıyla zayıf katılımcılar (%60), fazla kilolu katılımcılar (%38,8) ve obez katılımcılar (%14,5) izledi. Fazla kilolu ve obez bireyler arasında sözel beden algıları vücut ağırlığını hafife alma eğiliminde olan bireylerin obezite farkındalık düzeylerinin anlamlı derecede düşük olduğu belirlendi. Sonuç: Bu çalışmanın bulguları doğrultusunda, beden algısının obezite farkındalığı üzerinde belirleyici bir rol oynadığı gözlemlenmiştir. Bu nedenle obeziteyle mücadeleye yönelik yaklaşımlarda yalnızca bireyin beden kitle indeksi gibi fiziksel ölçütlerine odaklanmak yerine, beden algısının da klinik değerlendirme süreçlerinde dikkate alınmasının yararlı olabileceği düşünülmektedir. Özellikle vücut ağırlığını olduğundan düşük değerlendirme eğiliminin sık görülmesi, bireylerin sağlık risklerini fark etmelerini geciktirebileceğinden, bu durumun sağlık eğitimi programlarında göz önünde bulundurulması gerektiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Aim: The aim of this study is to evaluate the relationship between obesity awareness and body image among adults aged 18–65 who benefit from primary healthcare services. By comparing individuals' levels of obesity awareness with their subjective body perceptions, the study aims to contribute to preventive health services to be implemented at the primary care level. Materials and Methods: This study was conducted between March 7 and April 30, 2025, at the Çayyolu Training Family Health Center in Ankara. During the specified period, volunteer individuals aged 18–65 who applied to the center for various reasons and met the inclusion criteria were recruited. Participants completed a questionnaire under the supervision of the co-investigator, which included a sociodemographic information form, the Stunkard Figure Rating Scale, and the Obesity Awareness and Insight Scale. Following this, anthropometric measurements were taken, and the study data were recorded. Results: In our sample, 1.7% of the participants were underweight, 45.7% were of normal weight, 34.3% were overweight, and 18.3% were classified as obese. The mean BMI was 24.55 ± 4.31 for women and 28.61 ± 5.09 for men. Based on the visual body image assessment, men more frequently perceived themselves as overweight, obese, or morbidly obese, whereas women more often perceived themselves as underweight or of normal weight. Overall, the participants' levels of obesity awareness and insight were found to be moderate. Although not statistically significant, female participants had higher levels of obesity awareness compared to male participants. As the visually perceived body size increased from normal to morbidly obese, a corresponding increase in obesity awareness and insight levels was observed. Participants who perceived themselves as morbidly obese had significantly higher awareness and insight scores than those who perceived themselves as overweight or normal. Similarly, those who perceived themselves as obese had significantly higher awareness levels compared to the overweight and normal perception groups. A positive correlation was observed between obesity awareness and participants' waist circumference, hip circumference, waist-to-hip ratio, and BMI. Only 57% of participants' verbal body image assessments were consistent with their calculated BMI. While 39.7% underestimated their body weight, 3.3% overestimated it. Among subgroups, participants with normal weight had the highest rate of correct self-perception (87.6%), followed by underweight (60%), overweight (38.8%), and obese individuals (14.5%). Among overweight and obese participants, those who underestimated their body weight had significantly lower obesity awareness levels. Conclusion: Based on the findings of this study, body image appears to play a determining role in obesity awareness. Therefore, in approaches to combat obesity, it may be beneficial to consider body image in clinical assessments rather than focusing solely on physical indicators such as body mass index. In particular, the frequent tendency to underestimate one's body weight may delay individuals' recognition of health risks, highlighting the importance of addressing this issue in health education programs.
Benzer Tezler
- COVİD-19 tanısı ile Hacettepe Üniversitesi erişkin hastanesinde izlenen hastaların hastalık ile ilgili risk algıları ve yaşam tarzı değişikliği planlarının değerlendirilmesi
Evaluation of disease-related risk perceptions and lifestyle change plans of patients followed up at Hacettepe University adult hospital with the diagnosis of COVİD-19
KAMIL ZARNISHANOV
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
İç HastalıklarıHacettepe Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLAY SAİN GÜVEN
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURSEL ÇALIK BAŞARAN
- Adölesanlarda ekran bağımlılığı ve metabolik sendrom ilişkisi
The relationship between screen addiction and metabolic syndrome in adolescents
MEHMET ALİ ÇEVİK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile HekimliğiHarran ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞENAY KOÇAKOĞLU
- Kronik böbrek hastalığı farkındalığı: Birinci basamakta kesitsel bir çalışma
Chronic kidney disease awareness: A cross-sectional study in primary care
ESRA GÖK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. MUSTAFA KÜRŞAT ŞAHİN
- Aile sağlığı merkezine kayıtlı çocukların ebeveynlerinin sağlam çocuk takibindeki sorumluluklarına yaklaşımları ve sağlık okuryazarlıkları
The approach of parents of children registered to the family health center to the responsibility of healthy child care and their health literacy
ERDOĞAN ULUSOY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ATİLLA ÇİFCİ
DR. ÖĞR. ÜYESİ TARIK EREN YILMAZ
- Sağlam çocuk izleminde ebeveynlerin rolü anksiyete düzeyi ve sosyal destek durumunun sağlık okuryazarlığı ile ilişkisinin değerlendirilmesi
The role of parents in follow-up of the unique child evaluation of the relationship of anxiety level and social support status with health literacy
EMİNE ERUN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA REŞAT DABAK
DR. MAHMUT CANER US