Hatay dağ ceylanı (gazella gazella)'nın alan kullanımıbiyolojisi ve ekolojisi
The biology and ecology of the habitat use of the hatay mountain gazella (gazella gazella)
- Tez No: 966789
- Danışmanlar: PROF. DR. EBUBEKİR GÜNDOĞDU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Hatay Dağ Ceylanı (Gazella gazella), Türkiye'nin en güneyinde yalnızca Hatay ilinde sınırlı bir alanda yayılış gösteren bir türdür. 2008 yılına kadar ülkemizde nesli tükendiği sanılan bu türün varlığı teyit edilmiş ve yeniden memeli hayvanlar listesine eklenmiştir. Sadece Hatay'da bulunması nedeniyle günümüzde“Hatay Dağ Ceylanı”olarak anılmaktadır. Geçmişte Fırat Nehri'nin batısında Adana, Kahramanmaraş, Gaziantep ve Halep çevresinde yayılış gösterdiği bilinmektedir. Bu çalışma, parçalanmış ve daralmış habitat yapısı dikkate alınarak türün alan kullanımı, biyolojisi ve ekolojisinin araştırılması açısından öncü niteliktedir. Türkiye-Suriye sınır hattında, Kırıkhan ilçesi çevresinde yürütülen araştırmada popülasyon envanter sayımlarıyla belirlenmiş, iklim değişikliğinin biyolojik ve ekolojik etkileri incelenmiştir. 2020–2023 yılları arasında yapılan envanter sayımlarında popülasyonun düzenli artış gösterdiği tespit edilmiştir. 2020'de 1.141 olan birey sayısı 2023'te 1.387'ye ulaşmıştır. Yavru birey sayısı 2020'de 28 iken 2023'te 328'e yükselmiş, bu durum üreme başarısında önemli bir iyileşmeye işaret etmiştir. Buna karşın dişi birey sayılarında gözlenen dalgalanmalar, popülasyonun uzun vadeli sürdürülebilirliği açısından dikkat çekmektedir. Ayrıca tez kapsamında, türün doğum zamanları her yıl kayıt altına alarak iklim değişikliğinin türün üzerinde meydana getireceği üreme biyolojisindeki değişim ile birlikte türün göstereceği diğer davranış biçimlerinden olan alan kullanımı değişim ve yayılış alanlarındaki kaymalar tez kapsamında tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma kapsamında Hatay Dağ Ceylanı'nın yayılış gösterdiği alandaki diğer yaban hayvanı türleri ile yayılış göstediği alanın doğal yapısı ve saha ile ilgili genel bilgiler de ayrıca kaydedilmiştir. Sonuç olarak Hatay Dağ Ceylanı'nın gerek nesli tehlike altında bir tür olması, gerekse dünya yayılış alanının kuzeydeki son noktasının Türkiye olması nedeniyle yapılan çalışma kapsamında, turün popülasyonunun artış eğilimi göstermekle birlikte iklim değişikliği ve çevresel baskıların üreme biyolojisi ve cinsiyet dağılımını etkilediği görülmüştür. Bu nedenle, koruma planlarında dişi bireylerin korunması ve yavruların yaşama şansını artıracak habitat iyileştirmelerine öncelik verilmelidir.
Özet (Çeviri)
The Hatay Mountain Gazelle (Gazella gazella) is a species distributed only in a limited area in Hatay province in the very south of Turkey. Presumed extinct in Turkey until 2008, this species has been confirmed and re-added to the mammal list. Because it is found only in Hatay, it is now known as the“Hatay Mountain Gazelle.”Although it was known to have ranged west of the Euphrates River around Adana, Kahramanmaraş, Gaziantep, and Aleppo, it has become completely extinct in these regions. This study is pioneering in investigating the species' land use, biology, and ecology, considering its fragmented and narrowed habitat structure. The study, conducted around the Kırıkhan district on the Turkey-Syria border, determined the population through inventory counts and examined the biological and ecological effects of climate change. Inventory counts conducted between 2020 and 2023 revealed a steady increase in the population. The number of individuals, which was 1,141 in 2020, reached 1,387 in 2023. The number of offspring increased from 28 in 2020 to 328 in 2023, indicating a significant improvement in reproductive success. However, the fluctuations observed in female numbers are noteworthy for the long-term sustainability of the population. Furthermore, the thesis records the species' birth times annually to reveal the changes in reproductive biology that climate change will have on the species. Changes in land use and shifts in distribution areas, which are among the other behaviors the species will exhibit with climate change, were identified and identified within the scope of the study. Within the scope of the study, other wild animal species in the Hatay Mountain Gazelle, Gazella gazella, distribution area were identified, as well as the natural structure of its distribution area and general information about the area. In conclusion, due to the Hatay Mountain Gazelle's status as an endangered species and Turkey being the northernmost point of its global distribution, the study conducted indicates that the Hatay Mountain Gazelle population is on the rise, while climate change and environmental pressures are affecting its reproductive biology and gender distribution. Therefore, conservation plans should prioritize the protection of females and habitat improvements that will increase the survival of offspring.
Benzer Tezler
- Hatay dağ ceylanı yaban hayatı geliştirme sahası'nın florası
The flora of the Hatay mountain gazelle wildlife development area
MUHAMMET GÜMÜŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyolojiHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YELDA GÜZEL
- Dağ ceylanının (Gazella gazella) diyetinin, gastrointestinal helmint çeşitliliğinin ve stres hormon seviyesinin mevsimsel değişkenliği
Seasonal variability of the diet, gastrointestinal helminth diversity, and stress hormone levels of the mountain gazelle (Gazella gazella)
MİNA CANSU KARAER
Doktora
Türkçe
2024
BiyolojiHacettepe ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇAĞATAY TAVŞANOĞLU
PROF. DR. TOLGA KANKILIÇ
- Hatay Dağ Ceylanı (Gazella gazella Pallas, 1766) üzerine bir araştırma
A research on a Hatay mountain (Gazella gazella Pallas, 1766)
ULAŞ İBRAHİM GÜNGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Ormancılık ve Orman MühendisliğiÇankırı Karatekin ÜniversitesiYaban Hayatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERHAT URSAVAŞ
- Türkiye'de yayılış gösteren Gazella gazella (Pallas, 1766) türünün filocoğrafyası
Phylogeography of Gazella gazella (Pallas, 1766) distributed in Turkey
EYLÜL İLASLAN
- Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü sınırlarında yaban hayvanı üretimi üzerine incelemeler
Investigations on the production of wild animals in Kahramanmaraş forest region directorate
GÖKHAN BAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELÇUK İNAÇ