İskenderun Sancağı'ndan Hatay Vilayeti'ne karşılaştırmalı bir analiz (1935-1945)
A comparative analysis from İskenderun Sanjak to Hatay province (1935-1945)
- Tez No: 966937
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MİTHAT ATABAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 422
Özet
Bu çalışma, 1935–1945 yılları arasında İskenderun Sancağı, Hatay Devleti ve Hatay Vilayeti'nin idari, ekonomik, sosyal ve kültürel dönüşümünü karşılaştırmalı olarak incelemektedir. Araştırmanın amacı, Sancak döneminin son yılları, 1938–1939 arasında kısa süreli varlığını sürdüren Hatay Devleti ve 1939 sonrasında Hatay Vilayeti döneminde yaşanan siyasal gelişmeler, demografik değişimler, eğitim, sağlık, ekonomi, kültür, altyapı ve ulaşım gibi alanlardaki dönüşümleri tarihsel belgeler ışığında değerlendirmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiş, arşiv belgeleri, dönemin resmi raporları, Meclis zabıtları, dönemin basın yayın organları ve konuyla ilgili telif eserlerden yararlanılmıştır. Başlıca kaynaklar arasında Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi belgeleri, dönemin gazeteleri, TBMM Tutanakları, 1940 ve 1945 Genel Nüfus Sayımları ve bölgeye ilişkin monografiler yer almaktadır. Tez, dört ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde İskenderun Sancağı'nın tarihsel arka planı, demografik ve coğrafi yapısı ele alınmıştır. İkinci bölümde 1936–1939 yıllarında Sancak'ta yaşanan siyasi gelişmeler, Türkiye ve Fransa arasındaki diplomatik süreç, Hatay Devleti'nin ilanı, yönetim yapısı ve kısa süreli bağımsızlık dönemi, halk oylaması ve iltihak süreci değerlendirilmiştir. Üçüncü bölüm, Hatay'ın vilayet olarak teşkilatlanması sonrasında yürütülen idari düzenlemeler, ekonomik yatırımlar, tarım, ticaret ve ulaşım alanındaki gelişmeler ile sosyal yaşamı kapsamaktadır. Dördüncü bölümde ise eğitim kurumlarının yaygınlaştırılması, sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi, kamu yatırımlarının artışı ve bu değişimlerin toplumsal etkileri analiz edilmiştir. Sonuç olarak, İskenderun Sancağı'ndan Hatay Devleti'ne, daha sonra da Hatay Vilayeti'ne uzanan süreç, yalnızca siyasi bir dönüşüm değil; aynı zamanda idari, ekonomik ve sosyal alanlarda köklü bir yeniden yapılanma dönemi olarak şekillenmiştir. Çalışma, yerel halkın yaşam standartlarında belirgin iyileşmeler yaşandığını, devletin altyapı ve kamu hizmetlerine önemli yatırımlar yaptığını ortaya koymaktadır. Bu yönüyle tez, Hatay'ın Türkiye Cumhuriyeti'ne katılımının ve öncesindeki siyasi yapılanmaların bölgesel kalkınma ve bütünleşme sürecine etkilerini çok yönlü olarak belgelemekte ve literatüre katkı sağlamaktadır
Özet (Çeviri)
This study compares the administrative, economic, social, and cultural transformations of the Alexandretta Sanjak, the State of Hatay, and the Province of Hatay between 1935 and 1945. The aim of the research is to evaluate the political developments, demographic changes, and transformations in areas such as education, health, economy, culture, infrastructure, and transportation during the final years of the Sanjak period, the short-lived Hatay State between 1938 and 1939, and the Hatay Province period after 1939, based on historical documents. The study adopts a qualitative research method, utilizing archival documents, official reports of the period, parliamentary records, periodical publications, and copyrighted works related to the subject. The primary sources include documents from the Prime Ministry Republic Archive, newspapers from the period, TBMM Minutes, the 1940 and 1945 General Population Censuses, and monographs related to the region. Translated with DeepL.com (free version) The book consists of four main sections. The first section examines the historical background, demographic, and geographical structure of the Sanjak of Alexandretta. The second section evaluates the political developments in the Sanjak between 1936 and 1939, the diplomatic process between Turkey and France, the declaration of the State of Hatay, its administrative structure, the short period of independence, the referendum, and the annexation process. The third chapter covers the administrative reforms, economic investments, developments in agriculture, trade, and transportation, and social life following the establishment of Hatay as a province. The fourth chapter analyzes the expansion of educational institutions, the development of health services, the increase in public investments, and the social effects of these changes. In conclusion, the process from the Sanjak of Iskenderun to the State of Hatay and then to the Province of Hatay was not only a political transformation but also a period of radical restructuring in the administrative, economic, and social spheres. The study reveals that there were significant improvements in the living standards of the local population and that the state made important investments in infrastructure and public services. In this regard, the thesis comprehensively documents the effects of Hatay's accession to the Republic of Turkey and the political structures that preceded it on the regional development and integration process, thereby contributing to the literature.
Benzer Tezler
- İki savaş arası dönemde İskenderun ve limanı (1914-1945)
Iskenderun and its port in the inter war period (1914-1945)
SEVGİ KONAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MİKAİL KOLUTEK
- Hatay kültür tarihinde 1921-1939 Dönemi ve bu dönemin en önemli eğitim kurumu Antakya Lisesi
Cultural History of Hatay between 1921-1939 and Antakya Lisesi, the most important educational institution of this period
RENGİN GALİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
TarihMustafa Kemal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SÜLEYMAN HATİPOĞLU
- İngilizce basından örneklerle Hatay meselesi
Hatay issue with examples from the English press
EBRU EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
TarihHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSA KALAYCI
- Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Hatay'daki kamu yapıları
Public buildings in Hatay from the Tanzimat to the Republic
ÖVGÜ GARBİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURCAN YAZICI METİN
YRD. DOÇ. DR. FEHİME MİNE TEMİZ
- Türkiye'den ayrılışından tekrar katılışına kadar Hatay üzerinde Türkiye etkisi
The influence of Turkey on Hatay from seperation to integration to Turkey again
DİLEK KURUN