Angoisse et authenticité chez Heidegger, Kierkegaard et Freud
Heidegger, Kierkegaard ve Freud'da bunalma ve özgünlük
- Tez No: 967045
- Danışmanlar: DOÇ. DR. UMUT ÖKSÜZAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Felsefe, bunalma, özgünlük, bireysellik, Philosophy, anxiety, authenticity, individuality
- Yıl: 2025
- Dil: Fransızca
- Üniversite: Galatasaray Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Bunalma, başta korku olmak üzere diğer etkilenim biçimlerinden farklı olarak belirli bir şey karşısında değil, genel olarak varoluş ve yaşam karşısında ortaya çıkan bir durumdur. Bunalmanın anlamı nedir? Çağdaş filozoflar için neden önemlidir? Bu tezin amacı, bunalma fenomenini ayrıntılı biçimde incelemiş Martin Heidegger, Søren Kierkegaard ve Sigmund Freud'un kavramları ve kuramları aracılığıyla bu fenomeni daha iyi anlamak ve bu üç anlayışın, aralarındaki büyük farklılıklara rağmen, varoluşla ve özgünlükle bağlantılı olan bu olguya dair felsefi kavrayış açısından neler sunabileceğini saptamaya çalışmaktır. Felsefe tarihinde bunalma teması Antik Yunan'da sezgisel biçimde yer alsa da, Kierkegaard ile felsefi merkez haline gelir. Aristoteles, korkuyu nesneye bağlı bir tepki olarak görürken, Platon ölümle yüzleşmeyi varoluşsal bir gerilim olarak işler. Ancak bunalma, modern dönemde Descartes'la başlayan bir düşünsel dönüşüm yaşar: Descartes'ta metodik kuşku, Pascal'da ise kozmik boşluk ve anlamsızlık deneyimi olarak belirir. Bu çizgiyi radikal biçimde Kierkegaard takip eder. Onun için bunalma, özgürlüğün bedelidir. İnsan, seçim yapma zorunluluğu nedeniyle bunalır. Kierkegaard'ın Hristiyan varoluşçuluğu, bireyin bu bunalmayla yüzleşerek Tanrı karşısında kendisini seçmesini bir etik gereklilik olarak görür. Heidegger, Varlık ve Zaman'da bunalmayı (Angst) Dasein'ın varlığa açılan bir imkânı olarak yorumlar. Birey gündelik yaşantıda,“herkes”in (das Man) anonim varoluşu içinde kendisini kaybeder. Ancak bunalma, bu sıradanlık tabakasını deler ve Dasein'ı kendi“ölüme-doğru-varlık”(Sein-zum-Tode) yapısıyla yüzleştirir. Bu karşılaşma bireyin kendi sonluluğunu ve tekilliğini kavramasını sağlar. xii Heidegger için özgünlük, bireyin kendi varlığını zaman içinde anlamlandırması, kendi sonunu düşünerek varlığını şekillendirmesidir. Bunalma, bu anlamda, Dasein'a kendi kendisi olma (eigentliches Dasein) yolunu açar. Conscience morale (Gewissen), yani içsel çağrı da, bu farkındalığı destekler. Bu çağrı sessizdir ama Dasein'ı kendi seçimine çağırır. Heidegger'in özgünlük anlayışı, bireyin toplumun dayattığı anlamlardan sıyrılıp kendi varoluşunun sorumluluğunu üstlenmesiyle mümkündür. Kierkegaard, Angst Kavramı'nda bunalmayı“özgürlüğün vertigosu”olarak tanımlar. İnsan, seçme yetisine sahip olduğu için bunalır. Bu bunalma hem günahın imkânıdır (Adem örneği), hem de etik bir yükselişin başlangıcıdır. Kierkegaard'a göre insan ancak Tanrı karşısında birey olduğunda özgün olabilir. Bu“inanç sıçraması”, rasyonel açıklamanın ötesindedir. Onun felsefesi, bireyin içsel çatışmalarını teolojik bir zeminde işlerken, aynı zamanda etik ve psikolojik boyutlar da taşır. Kierkegaard'ın kalabalık eleştirisi de dikkat çekicidir: Bunalmadan kaçış, bireyin“kitle içinde erimesi”yle sonuçlanır. Kitle, bireyselliği bastırır ve bunalmanın dönüştürücü gücünden uzaklaştırır. Bu bağlamda bunalma, etik bir seçimle özgünlüğe ulaşmanın zorunlu bir ön koşuludur. Freud ise bunalmayı bilinçdışı çatışmalarla açıklar. Das Ich und das Es'te (Ben ve İd) anksiyete, bireyin id (dürtüler), ego (benlik) ve süperego (ahlaki denetim) arasında yaşadığı içsel çatışmaların sonucudur. Freud anksiyeteyi üçe ayırır: gerçek anksiyete, nevrotik anksiyete ve ahlaki anksiyete. Nevrotik anksiyete, bastırılmış isteklerin yüzeye çıkma tehdidiyle ilişkilidir. Freud'a göre anksiyete bir savunma mekanizmasıdır. Birey, bastırdığı arzularla yüzleşemediği için anksiyete üretir. Bu bağlamda, Freud'da özgünlük, bastırılmış malzemenin bilinçli hale getirilmesiyle ilgilidir; fakat varoluşsal bir“özgür seçim”değil, psikodinamik bir çözümleme yoluyla ortaya çıkar. Freud'un yaklaşımı bireyin kendilik deneyimini açıklarken toplumsal yapıların, özellikle süperegonun, bireysel baskılamadaki rolünü de vurgular. xiii Heidegger, Kierkegaard ve Freud arasındaki benzerlikler, her birinin bunalmayı bireyin bir kırılma noktası olarak görmesinde yatar. Ancak yaklaşımlarının doğası farklıdır: • Heidegger, bunalmayı ontolojik bir açılım olarak değerlendirir: ölüm bilinci ve varoluşsal seçimi temellendirir. • Kierkegaard, bunalmayı ahlaki ve dinsel bir çatışmanın kaynağı olarak görür: bireyin Tanrı karşısında kendisini seçmesiyle anlam kazanır. • Freud, bunalmayı içsel çatışmalardan doğan bir patoloji olarak analiz eder: özgünlükten ziyade denge ve sağaltım arar. Bu üçlü yaklaşım, modern bireyin karşılaştığı varoluşsal, etik ve psikolojik sorunlara farklı çözüm yolları önerir. Heidegger'de özgünlük bir ontolojik karar, Kierkegaard'da dinsel bir sıçrama, Freud'da ise terapötik bir bütünleşme sürecidir. Bu çalışma, bunalmanın sadece bir duygusal durum değil, bireyin varoluşuyla doğrudan ilişkili bir temel yapı olduğunu gösterir. Bunalma, bireyin kendiyle yüzleşmesine, özgürlüğünü ve sınırlarını kavramasına neden olur. Heidegger'de bunalma, ölüm karşısında özgünlüğün kapısını açar; Kierkegaard'da bireyin etik yükselişini mümkün kılar, Freud'da ise içsel çatışmaları görünür kılarak tedaviye alan açar. Farklı disiplinlerden gelen bu üç düşünür, bunalmanın felsefi, teolojik ve psikodinamik boyutlarını açımlayarak, çağdaş bireyin varoluşsal durumuna dair zengin ve bütünsel bir kavrayış sunarlar. Bunalma, bu bakışla yalnızca ıstırap değil, dönüşümün de imkânıdır.
Özet (Çeviri)
Anxiety is a state that differs from other feelings such as fear in that it does not arise in the face of anything specific, but rather in the face of our lives in general. But what does it mean? Why is it important to contemporary philosophers? The aim of this dissertation is to gain a better understanding of the phenomenon of anxiety through the conceptions of three thinkers who have devoted considerable attention to it: Martin Heidegger, Søren Kierkegaard and Sigmund Freud. It seeks to identify what these three conceptions, despite their major differences, can offer in the way of philosophical insight into this phenomenon so closely linked to existence and authenticity. In the history of philosophy, the theme of anxiety, though intuitively present in ancient Greece, becomes the philosophical focus with Kierkegaard. Whereas Aristotle sees fear as an object-related reaction, Plato treats the confrontation with death as an existential tension. In the modern era, however, overwhelm undergoes an intellectual transformation from Descartes onwards: Descartes' methodical skepticism and Pascal's experience of cosmic emptiness and meaninglessness. Kierkegaard radically follows this line. For him, anxiety is the price of freedom. Man is overwhelmed by the necessity of choice. Kierkegaard's Christian existentialism sees it as an ethical necessity for the individual to face up to this crushing and choose himself over God. Heidegger, in Being and Time, makes anxiety explicit as a possibility for Dasein to open up to being. In everyday life, the Dasein loses himself in the anonymous existence of“everyone”(das Man). However, anxiety pierces this layer of banality and ix confronts Dasein with its own structure of“being towards death”(Sein-zum-Tode). This encounter enables the Dasein to grasp his finitude and singularity. For Heidegger, authenticity is the fact that Dasein gives meaning to its own existence in time, that it shapes its existence by thinking about its own end. In this sense, anxiety opens the way to the becoming of Dasein (eigentliches Dasein). Moral conscience (Gewissen), the inner call, also supports this awareness. This call is silent but calls Dasein to its own choice. Heidegger's conception of authenticity is only possible when Dasein is freed from the meanings imposed by society and takes responsibility for its own existence. In The Concept of Anxiety, Kierkegaard defines overcoming as“the vertigo of freedom”. Man is exceeded because he has the possibility of choosing. This excess is both the possibility of sin (Adam's example) and the beginning of an ethical ascent. According to Kierkegaard, man can only be authentic when he becomes an individual before God. This“leap of faith”defies rational explanation. While his philosophy deals with the inner conflicts of the individual on a theological level, it also has ethical and psychological dimensions. Kierkegaard's critique of the crowd is equally remarkable: the escape from overwhelming results in the individual“melting into the mass”. The mass suppresses individuality and distances it from the transformative power of anxiety. In this context, overwhelm is a necessary condition for achieving authenticity through ethical choice. Freud, for his part, explains anxiety in terms of unconscious conflicts. In The Ego and the Id, anxiety is the result of internal conflicts between the id (drives), the ego (self) and the superego (moral control). Freud divides anxiety into three categories: real anxiety, neurotic anxiety and moral anxiety. Neurotic anxiety is associated with the threat of repressed desires coming to the surface. According to Freud, anxiety is a defense mechanism. The individual produces anxiety because he can't face up to his repressed desires. In this context, for Freud, authenticity consists in making repressed material conscious; however, this is not an existential“free choice”, but a phenomenon that emerges through psychodynamic x analysis. Freud's approach also emphasizes the role of social structures, particularly the superego, in individual repression, while explaining the individual experience of the ego. The similarities between Heidegger, Kierkegaard and Freud lie in the fact that each of them sees anxiety as a breaking point for the individual. However, the nature of their approaches is different: Heidegger sees anxiety as an ontological breakthrough: it forms the basis of death consciousness and existential choice. Kierkegaard sees it as a source of moral and religious conflict: it finds its meaning in the individual's choice of God. Freud analyzes it as a pathology resulting from inner conflicts: he seeks balance and healing rather than authenticity. These three approaches offer different solutions to the existential, ethical and psychological problems facing the modern individual. For Heidegger, authenticity is an ontological decision, for Kierkegaard a religious leap, for Freud a process of therapeutic integration. This study shows that anxiety is not just an emotional state, but a fundamental structure directly linked to the individual's existence. It leads the individual to confront himself, to become aware of his freedom and his limits. For Heidegger, anxiety opens the door to authenticity in the face of death; for Kierkegaard, it enables the ethical ascent of the individual; for Freud, it makes inner conflicts visible and opens up a space for treatment. These three thinkers, from different disciplines, offer a rich and holistic vision of the existential condition of the contemporary individual, elucidating the philosophical, theological and psychodynamic dimensions of anxiety. From this perspective, anxiety is not only suffering, but also an opportunity for transformation.
Benzer Tezler
- Le personnage Malrucien et sa volonte de puissance
Malraux kişisi ve güç istenci
AHMET GÜNEŞ
Doktora
Fransızca
2003
Fransız Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. JALE ERLAT
- Comic elements as perpresenined in major drametic works of Samuel Beckett
Samuell Beckett'in temel eserlerinde görülen komik unsurlar
CUMHUR YILMAZ MADRAN
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
İngiliz Dili ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM YEREBAKAN
- Albert Camus'nün eserlerinde yalnızlık ve dayanışma
Solitude and solidarity in Albert Camus's works
ÜMRAN TÜRKYILMAZ
Doktora
Türkçe
2004
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEVZAT YILMAZ