Güncel sanat pratiklerinin görsel kültür çözümlemeleri ve kültür sosyolojisi açısından yorumlanması
Visual culture analysis of contemporary art practices and sociology of culture perspective interpretation
- Tez No: 967311
- Danışmanlar: PROF. DR. TUBA GÜLTEKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Güzel Sanatlar, Sosyoloji, Education and Training, Fine Arts, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Güncel sanat, görsel kültür, kültür sosyolojisi, hafıza, kimlik, kültürel temsil, sanat sosyolojisi, kolektif bellek, Contemporary art, visual culture, cultural sociology, memory, identity, cultural representation, sociology of art, collective memory
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Resim-İş Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Bu tez, güncel sanat pratiklerini kültür sosyolojisi ve görsel kültür kuramı perspektifinden ele alarak, hafıza, kimlik ve kültür temsillerinin sanatsal üretim yoluyla nasıl yeniden inşa edildiğini incelemektedir. Toplumsal dönüşüm, bireysel deneyim ve kolektif bellek arasında kurulan ilişkiler, sanat aracılığıyla görünürlük kazanmaktadır. Bu bağlamda, güncel sanat yalnızca estetik bir ifade biçimi değil, aynı zamanda toplumsal sorgulamanın ve kültürel eleştirinin bir aracı olarak değerlendirilmiştir. Araştırma,“Güncel sanat pratiklerinde hafıza, kimlik ve kültür nasıl temsil edilmekte ve görsel kültür çözümlemeleri kültür sosyolojisi bağlamında nasıl yorumlanmaktadır?”temel problemine odaklanmakta ve beş alt problem doğrultusunda yapılandırılmıştır. Birinci ve ikinci alt problem çerçevesinde, sanat yapıtlarının bireysel ve kolektif hafızayla kurduğu ilişkiler çözümlenmiştir. Bu bağlamda, seçilen sanatçıların çalışmalarında kimlik inşası, anı nesneleri, arşivleme stratejileri ve kişisel tarih anlatıları gibi ögelerin görsel olarak nasıl temsil edildiği analiz edilmiştir. Sanatçıların üretimlerinde kimlik ve hafıza arasındaki geçişkenlikler hem bireysel hem de toplumsal düzlemde değerlendirilmektedir. Üçüncü ve dördüncü alt problem çerçevesinde geleneksel kültürel öğelerin çağdaş bağlamda yeniden işlenmesi, ritüellerin temsili ve kültürel belleğin aktarım biçimleri ele alınmıştır. Bu bölümde sanatçılar, kültürel kodları ve yerel anlatıları sanatsal dil aracılığıyla dönüştürmekte ve bu sayede kültürel çözümleme bağlamında yeni anlatı biçimleri üretmektedir. Beşinci alt problem çerçevesinde ise sanatçıların eserleri toplumsal normlar, kentsel dönüşüm, göç, sınıf ayrışmaları gibi temalar üzerinden incelenmiştir. Görsel öğelerin kültürel ve sosyolojik bağlamdaki işlevleri, özellikle mekân, aidiyet, çatışma ve yabancılaşma kavramlarıyla ilişkilendirilerek değerlendirilmiştir. Çalışma, nitel araştırma yöntemi kullanılarak yürütülmüş; veriler doküman incelemesi ve görsel çözümleme teknikleriyle analiz edilmiştir. Kuramsal çerçevede Stuart Hall, Pierre Bourdieu, Michel Foucault, Maurice Halbwachs ve Nicholas Mirzoeff gibi kuramcıların çalışmaları temel alınmıştır. Sanat sosyolojisi, görsel kültür ve kültürel çalışmaların kesişiminde şekillenen bu araştırma, disiplinlerarası bir bakış açısıyla güncel sanatın sadece bireysel anlatıları değil, aynı zamanda toplumsal yapıları ve ideolojik bağlamları da görünür kıldığını ortaya koymaktadır. Böylece sanat, hafıza ve kimliğin hem kişisel hem de toplumsal düzlemde yeniden üretildiği bir alan olarak değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis examines contemporary art practices through the perspective of cultural sociology and visual culture theory, exploring how representations of memory, identity, and culture are reconstructed through artistic production. The relationships established between social transformation, individual experience, and collective memory gain visibility through art. In this context, contemporary art is evaluated not only as an aesthetic form of expression but also as a means of social inquiry and cultural critique. The research focuses on the main question:“How are memory, identity, and culture represented in contemporary art practices, and how can visual culture analyses be interpreted within the context of cultural sociology?”, and it is structured around five sub-questions. Within the scope of the first and second sub-questions, the study analyzes how selected artworks relate to individual and collective memory. It examines how the elements such as identity construction, memory objects, archival strategies, and personal historical narratives are visually represented in the works of selected artists. The interplay between identity and memory in the artists' productions is evaluated on both individual and social levels. The third and fourth sub-questions focus on the reinterpretation of traditional cultural elements in contemporary contexts, the representation of rituals, and the modes of cultural memory transmission. In this section, artists transform cultural codes and local narratives through artistic language, thereby generating new narrative forms within the context of cultural analysis. The fifth sub-question examines how the artworks address themes such as social norms, urban transformation, migration, and class stratification. The visual elements are evaluated in relation to their functions within cultural and sociological contexts, particularly in connection with concepts such as space, belonging, conflict, and alienation. The study was conducted using a qualitative research method, and the data were analyzed through document analysis and visual analysis techniques. The theoretical framework is based on the works of theorists such as Stuart Hall, Pierre Bourdieu, Michel Foucault, Maurice Halbwachs, and Nicholas Mirzoeff. Situated at the intersection of art sociology, visual culture, and cultural studies, this research reveals that contemporary art not only conveys individual narratives but also renders social structures and ideological contexts visible through an interdisciplinary lens. Thus, art is considered a space in which memory and identity are reproduced on both personal and collective levels.
Benzer Tezler
- Küresel ve yerel totalitarizmin, sanatın üretimi, tüketimi ve mülkiyeti açısından incelenmesi
Analyzing global and local totalitarianism through the lens of art production, consumption, and ownership
DURSUN ALİ KAZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sanat TarihiOndokuz Mayıs ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA DEMİR
- Türkiye ve Pakistan güncel sanat ortamında bir ifade aracı olarak 'Minyatür'
'Miniature' as a means of expression in the contemporary art environment of Türkiye and Pakistan
ESRA DERELİ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2024
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. FİLİZ ADIGÜZEL
- Yeni figürasyondan yeni dışavurumculuğa ifadeci resim ve günümüz sanat ortamındaki örnekleri
Examples of expressionist painting in contemporary art from new figuration to new expressionism
ÖVÜNÇ DEMİRAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sanat TarihiMersin ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN SÖNMEZ
- Görsel antropolojide bir araştırma yöntemi olarak fotoğrafın kullanımı
Usage of photography in visual anthropology as a research tool
OZAN YAVUZ
- Design research for an intimate experience: A study on menstrual products and practices
Mahrem Bir Deneyim için Tasarım Araştırması: Menstrüel Ürünler ve Pratikler Üzerine Bir Çalışma
PELİN EFİLTİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEBNEM TİMUR ÖĞÜT