Orman yollarında farklı sayısal arazi modeli kaynaklarına göre sanat yapısı gereksinimlerinin modellenmesi
Modeling forest road structure requirements according todifferent digital elevation model sources
- Tez No: 967418
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜSEYİN YURTSEVEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Orman yollarının, işlevlerini öngörülen zaman içinde, kullanım amacına uygun, güvenli ve ekonomik bir şekilde yerine getirmesinde en büyük engellerden biri, yerüstü ve yeraltı sularının olumsuz etkileridir. Bu suların yol platformu ile kazı ve dolgu şevlerine zarar vermeden uzaklaştırılması için etkin drenaj sistemlerine ihtiyaç duyulur. Orman yollarındaki drenaj sistemlerinden biri olan hidrolik sanat yapıları, suların yol platformunun bir tarafından diğerine aktarılmasını sağlayan yapılardır. Çalışmada farklı SAM kaynaklarına göre hidrolik sanat yapılarının konumlandırılması ve boyutlandırılmasında ortaya çıkabilecek farklılıkları belirlemek ve karar vericilere daha doğru altyapı planlaması için bilimsel bir zemin sunmak amaçlanmıştır. Bu kapsamda, 1/25.000 ölçekli topoğrafik haritalardan türetilen SAM verileri ile hava kaynaklı LiDAR verisinden elde edilen SAM verileri karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Çalışma alanı olan İÜC Orman Fakültesi Eğitim Araştırma ve Uygulama Ormanının her iki sayısal arazi modelinden elde edilen dere kolları, yol ağı planındaki yollarla çakıştırılarak ihtiyaç duyulabilecek hidrolik sanat yapılarının yerleri tespit edilmiştir. Ardından her bir deşarj noktasının havza sınırları, ArcGIS yazılımının Hydrology aracı ile sırasıyla akış yönü analizi, akış birikimi analizi ve eşik değerlerinin belirlenmesi adımlarıyla belirlenmiştir. Sonuçta, 1/25.000 tabanlı harita kaynaklı alanda 19 adet, LiDAR tabanlı olanda ise 71 adet sanat yapısı ve bunların havzaları oluşturulmuştur. Her bir sanat yapısından geçecek 25, 50 ve 100 yıllık tekerrür periyotlu maksimum debilerin hesaplanabilmesi için Rasyonel yöntem kullanılmıştır. Ardından bu debilerin taşınabileceği kesitlerin belirlenmesinde ilk yaklaşım olarak Talbot formülü kullanılmıştır. Sanat yapılarının hesaplanan debileri karşılayıp karşılayamayacağı boyut analizleri ile kontrol edilmiştir. Sonuçta üç farklı tekerrür periyodu için her bir sanat yapısının tipi ve nihai boyutları belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, LiDAR verisinin orman yolları gibi karmaşık ve eğimli arazide sanat yapısı planlaması için sadece bir alternatif değil, aynı zamanda daha yüksek doğrulukta çözüm önerileri sunan bir kaynak olduğunu göstermektedir. Özellikle taşkın riski yüksek, topoğrafik farklılıkların yoğun olduğu orman yollarında LiDAR verisine dayalı modeller, sanat yapılarının gerek konumsal gerekse hidrolik hesaplamalar açısından daha güvenilir biçimde projelendirilmesine imkân tanımıştır.
Özet (Çeviri)
One of the biggest obstacles to forest roads fulfilling their intended functions safely and economically within the planned timeframe is the negative impact of surface runoff and groundwater. Effective drainage systems are needed to remove this water without damaging the road platform, cut and fill slopes. Hydraulic structures, one of the drainage systems on forest roads, are structures that drain water from one side of the road platform to the other. The study aimed to identify differences that may arise in the locating and sizing of hydraulic structures based on different DEM sources, thereby providing decision-makers with a scientific basis for more accurate infrastructure planning. In this context, DEM data derived from 1/25,000 scale topographic maps were compared with SAM data obtained from airborne LiDAR data. The locations of hydraulic structures were determined by superposing the roads of the IUC Faculty of Forestry Education and Research Forest with stream branches obtained from both digital elevation models. The basin boundaries for each discharge point were then determined using the Hydrology tool in ArcGIS using the flow direction analysis, flow accumulation analysis, and threshold determination steps. Consequently, 19 hydraulic structures and their basins were created in the 1/25,000-based map area and 71 hydraulic structures and their basins in the LiDAR-based map. Rational method was used to calculate the maximum flow rates with 25-, 50- and 100-year recurrence periods that will pass through each hydraulic structure. The Talbot formula was then used as a first approximation to determine the cross-sections that could accommodate these flows. Dimensional analyses were conducted to verify whether the engineering structures could meet the calculated flow rates. Consequently, the type and final dimensions of each hydraulic structure were determined for three different recurrence periods. The results demonstrate that LiDAR data is not only an alternative for engineering planning on complex and sloping terrains like forest roads, but also a resource that offers more accurate solutions. On forest roads with high flood risk and extensive topographic variation, LiDAR-based models have enabled more reliable design of hydraulic structures in terms of both spatial and hydraulic calculations.
Benzer Tezler
- Önemli zeytin (Olea europaea L.) çeşitlerinin izoenzim polimorfizmleri ve genetik özellikleri
Isoenzyme polymorphisms and genetic characteristics of important olive (Olea europaea L.) cultivars and types
SEVDA DÜLGER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT ŞEKER
- Peyzaj planlamada doğa koruma ve restorasyon öncelikli alanların belirlenmesi: Yedigöller Milli Parkı (Bolu) örneği
Determination of nature conservation and restoration priority areas in landscape planning: Example of Yedigoller National Park (Bolu)
SİMAY KIRCA
Doktora
Türkçe
2015
Peyzaj Mimarlığıİstanbul ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEVFİK HAKAN ALTINÇEKİÇ
- Investigation of urban heat island intensity and developing mitigation strategies for istanbul
İstanbul için şehir ısı adası şiddetinin araştırılması ve azaltma stratejilerinin geliştirilmesi
SİMGE İREM BİLGEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YURDANUR S. ÜNAL
- Sel risk endeksinin belirlenmesi: Yeşilırmak havzası örneği
Determination of flood risk index: Yesilirmak basin
EZGİ NUR MENTEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞİNASİ KAYA
- Orman yollarında hidrolik yapıların hec-ras yazılımı kullanılarak boyutlandırılması
Dimensioning of the hydraulic structures on the forest roads by using hec-ras software
AHMET AÇIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Ormancılık ve Orman MühendisliğiDüzce ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHİM AYDIN