Kırgızistan'da yetişen bazı yerel ceviz (Juglans regia L.) çeşitleriningenotiplerinde transpozonların belirlenmesi
Определение транспозонов в генотипах естественно растущего грецкого ореха (Juglans regia l.) в кыргызстане
- Tez No: 967671
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. YILMAZ KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Belirtilmemiş.
- Anahtar Kelimeler: SIRE1, Sukkula, Nikita, ceviz, IRAP-PCR
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 71
Özet
Transpozonlar, genom içinde yer değiştirebilme özelliğine sahip hareketli DNA dizileridir. Bu DNA dizileri, transpozisyon adı verilen bir mekanizma ile bir kromozomal bölgeden diğerine hareket ederler. Bununla birlikte transpozonlar, genomun çeşitli işlevleri üzerinde önemli etkileri olan ve evrimsel süreçlerde genetik çeşitliliğin artmasına katkıda bulunan genetik elementlerdir. Bu tez çalışmasında Kırgızistan'da hem doğal olarak yetişen ceviz (Juglans regia L.) türünde hem de bazı ceviz (Juglans mandshurica, Juglans cinerea, Juglans nigra) türlerinde retrotranspozon hareketlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Farklı ceviz türlerinde IRAP (Inter Retrotransposon Amplified Polymorphism) moleküler markır tekniği kullanılarak SIRE1, Sukkula ve Nikita retrotranspozon hareketleri incelenmiştir. Söz konusu retrotranspozonların hareketliliğini incelemek amacıyla ceviz türlerinden alınan örneklerden DNA izolasyonu yapılmıştır. Örnekler, Kırgızistan'ın farklı lokasyonlarından alınmış ve DNA izolasyonu için ceviz yaprakları kullanılmıştır. SIRE1, Sukkula ve Nikita'ya özgü primerler ile IRAP-PCR analizi gerçekleştirilmiştir. IRAP-PCR analiz sonucunda örneklere ait bant profilleri incelendiğinde en yüksek polimorfizm, Sukkula retrotranspozonunda %0-85 oranında gözlemlenmiştir. Bununla birlikte Nikita için %0-70 ve SIRE1 için %0-64 oranında polimorfizm tespit edilmiştir. Elde edilen bulguların, epigenetik değişimlerin ceviz gelişimi üzerindeki etkilerinin anlaşılmasına katkı sağlaması beklenmektedir. Retrotranspozonların hareketlerinin tespit edilmesi, ceviz bitkisinde genetik çeşitliliğin nasıl oluştuğuna ve evrimsel süreçlerin nasıl işlediğine dair yeni bilgiler sunacaktır. Bu çalışma, ceviz türlerinde retrotranspozonların hareketliliği hakkında ilk detaylı analiz olarak bilimsel literatüre önemli bir katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
Транспозоны — это подвижные последовательности ДНК, способные перемещаться внутри генома. Эти ДНК-элементы передвигаются из одной хромосомной области в другую посредством механизма, называемого транспозицией. Кроме того, транспозоны являются генетическими элементами, которые существенно влияют на различные функции генома и способствуют увеличению генетического разнообразия в ходе эволюционных процессов. Целью данной диссертационной работы является определение активности ретротранспозонов у грецкого ореха (Juglans regia L.), естественно произрастающего в Кыргызстане, а также у некоторых других видов орехов (Juglans mandshurica, Juglans cinerea, Juglans nigra). Движения ретротранспозонов SIRE1, Sukkula и Nikita были исследованы с использованием молекулярной маркерной техники IRAP (Inter Retrotransposon Amplified Polymorphism) у различных видов орехов. Для изучения подвижности указанных ретротранспозонов была проведена экстракция ДНК из образцов, собранных с разных видов орехов. Образцы были собраны из различных регионов Кыргызстана, и для выделения ДНК использовались листья ореха. IRAP-ПЦР-анализ был проведён с использованием праймеров, специфичных к SIRE1, Sukkula и Nikita. По результатам IRAP-ПЦР-анализа были изучены полосы, полученные из образцов, и наибольший уровень полиморфизма был зафиксирован у ретротранспозона Sukkula — от 0% до 85%. Для ретротранспозона Nikita уровень полиморфизма составил от 0% до 70%, а для SIRE1 — от 0% до 64%. Ожидается, что полученные результаты помогут лучше понять влияние эпигенетических изменений на развитие грецкого ореха. Определение активности ретротранспозонов позволит получить новые данные о формировании генетического разнообразия у ореха и функционировании эволюционных процессов. Это исследование станет важным вкладом в научную литературу как первое детальное исследование подвижности ретротранспозонов у видов грецкого ореха. Ключевые слова: SIRE1, Sukkula, Nikita, грецкий орех, IRAP-PCR.
Benzer Tezler
- Кыргызстанда өскөн жергиликтүү алма түрлөрүнүн геномдорундагыретротранспозондорду аныктоо
Kırgızistan'da yetişen yerel elma çesitlerinin genomlarındaki retrotranspozonların belirlenmesi
AYDAY ERGEŞOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2025
Kırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KADIRBAY ÇEKİROV
PROF. DR. SEVGİ MARAKLI
- Kant çimento fabrikasının (Kırgızistan) phragmites australis bitkisi üzerine etkilerinin araştırılması
Кант цемент заводунун ишмердүүлүгүнүн Phragmites australis өсүмдүгүнө таасирлерин изилдөө
MAYRAMKAN BEYŞENOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BiyolojiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM İLKER ÖZYİĞİT
- Kırgızistanda üretilen bazı gıda maddelerinin özelliklerinin floresans spektroskopisi ve istatistik kemometri yöntemleriyle araştırılması
Investigation of some food products produced in Kyrgyzstan by fluorescence spectroscopy and statistical chemometrics
CILDIZAY ÖZBEKOVA
Doktora
Kırgızca
2016
Gıda MühendisliğiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASILBEK KULMIRZAEV
- Kacı Say'da bulunan uranyum depolama tesisinin sebep olduğu çevresel kirliliğinin belirlenmesinde Artemisia dracunculus bitki türünün biyomonitör organizma olarak kullanılması
Кажы -Сай уран калдыктарын сактоочу жайдын чөйрөнүн булгануусуна таасирин аныктоодо Artemisia dracunculus өсүмдүк түрүнүн биомонитор организм катары колдонулушу
ASEL TURGUNBAEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
BiyolojiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM İLKER ÖZYİĞİT
- Üsküplü İshak Çelebi Divan [metin-çeviri-açıklamalar-dizin]
Ishak Çelebi from Skopje Divan [text-translation-explanations-index]
MURAT KEKLİK
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN TAŞ