Kırgız aydınlarının dini ve sosyolojik görüşleri (Bağımsızlık öncesi)
Religious and sociological opinions of Kyrgyz intellectuals (Before independence)
- Tez No: 703028
- Danışmanlar: PROF. DR. NİYAZİ AKYÜZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Kırgız, Aydın, Din, Toplum, Kalıgul, Arstanbek, M. Kılıç, T. Satılganov, T. Moldo, B. Alıkulov, Kyrgyz, İntellectual, Religion, Society, Kalygul, Arstanbek, M. Kylych, T. Satylganov, T. Moldo, B. Alykulov
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 218
Özet
Yakın tarihte Kırgız halkının toplumsal hayatında önemli dört dönem vardır. Çarlık Rusya Yönetiminin bölgeye gelmesinden önceki, geleneksel düşüncenin güçlü olduğu dönem. İkincisi Çarlık Rusya'nın bölgeye hâkimiyet sağladığı dönem. Bu dönemde toplumsal hayatta bir takım şeylerin değişmeye başladığı görülür. Üçüncü dönemde Çarlık yönetimin yerleştirmeye çalıştığı toplumsal düzenin yıkılmasıyla devrimci düşünceye binaen yeni bir toplumsal düzenin geldiği dönem. Artık bu dönemde birçok şeyin net olarak değişime uğradığı zamandır. Son olarak da yetmiş sene süren Sosyalist dönemin son bulmasıyla beraber, Kırgız halkının egemen bir devlet sahibi olduğu bağımsızlık sonrası dönemdir. Bahsi geçen her bir dönemin kendine ait özellikleri olmuştur ve bu dönemlerde yaşayan, yetişen ve dönemin olumlu ya da olumsuz etkisinde kalan bazı Kırgız aydınları ortaya çıkmıştır. Bu aydınlar fikirleri, düşünceleri, faaliyetleri ve yaşantıları ile Kırgız toplumuna etki etmişlerdir. Onların her biri kendi döneminde önemli birer şahsiyetler olmuşlardır. Çalışmada XVIII asrın yarısından itibaren XIX asrın ortalarına kadarki süreçte hayatta olan Kırgız aydınlarının bazılarının düşünceleri ele alınmıştır. Günümüz Kırgızistan'ın toplumsal hayatında aydınların varlığı, etkisi hissedilir bir konumda olmadığı acı bir gerçektir. Elbette bu durumun açıklanabilecek birden fazla nedenleri var. Bu durumu anlayabilmek adına geçmiş dönemdeki bazı önemli aydınların yetiştiği ortam ve onların fikir dünyası bu tezde ele alınmıştır. Bu bağlamda daha çok gelenekten gelen hayat düzenini savunan aydınların bazı önemli temsilcileri ile Sosyalist devrimle beraber ortaya çıkan yeni düzenin destekçileri ve temsilcileri olan bazı önemli şahsiyetlere yer verilmiştir. Onlar; geleneksel düşünceyi temsil eden Kalıgul Bay uulu, Arstanbek Buylaş uulu ve Moldo Kılıç ile yeni Demokratik (Liberalci) düşünce hareketinin temsilcileri sayılan Toktogul Satılganov, Togolok Moldo ve Barpı Alıkulov gibi her biri Kırgız halkı için önemli şahsiyetlerdir.
Özet (Çeviri)
There are four important periods in the social life of the Kyrgyz people in recent history. The period when traditional thought was strong before the arrival of the Tsarist Russian Admnistration in the region. Secondly, the period when Tsarist Russia dominated the region. İn this period, it is seen that some things started to change in social life. İn the third period, with the collapse of the social order that the Tsarist Admninistration tried to establish, a new social order based on revolutionary thought came. Now is the time when many things have clearly changed in this period. Finally, with the end of the Socialist period that lasted for seventy years, it is the post-independence period when the Kyrgyz people had a sovereign state. Each period mentioned has its own characteristics and some Kyrgyz intellectuals who lived and grew up in these periods and who were under the positive or negative influence of the period emerged. These intellectuals have influenced the Kyrgyz society whith their ideas, thoughts, activities and lives. Each of them became important figures in their own time. İn the study, the toughts of some of the Kyrgyz intellectuals who were alive from the half of the XVIII century to the middle of the XIX century were discussed. İt is a sad fact that the existence of intellectuals in the social life of today's Kyrgyzstan is not in a position to be felt. Of cource, there are multiple reasons for this situation. İn order to understand this situation, the environment in which some important intellectuals in the past grew up and their world of ideas are discussed in this thesis. İn this context were included some important representatives of the intellectuals who defended the traditional life order and some important figures who were the supporters and representatives of the new order that emerged with the Socialist revolution. There are Kalygul Bai uulu, Arstanbek Builash uulu and Moldo Kylych, who represent traditional thought, and Toktogul Satylganov, Togolok Moldo and Barpy Alykulov, who are considered the representatives of the new Democratic (Liberalist) thought movement, are important personalities for the Kyrgyz people.
Benzer Tezler
- Kırgızistan'daki Tatar diyasporasının toplumsal entegrasyonu
Social integration of the Tatar diaspora in Kyrgyzstan
GÖKHAN BİNGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ORÇAN
PROF. DR. ERTAN ÖZENSEL
- Kırgızların İslam anlayışının tarihsel arka planı ve bazı dini yapılanmalar (Sovyetlerin çöküşüne kadar)
The historical background of Kyrgyz's traditional understanding of İslam and some religious communities (Until the fall of the Soviet Union)
MEDERBEK KADYROV
- Kırgız aydınlarından Salican Cigitov'un din ve toplum görüşü
Social and religious ideas of Salijan Jigitov as a Kyrgyz intellectual
JANYSHBEK OMOROV
- СCCP доорундагы кыргызстандагы атеизм
SSCB döneminde Kırgızistan'da ateizm
ÇINARA KIRGIZBAEVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2012
DinKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OLCOBAY KARATAEV
- Kırgız Türkçesi yazı dilinin oluşum süreci (19.yy. sonu 20.yy başı)
Kyrgyz written language formation process (The end of 19th century-the begi̇nni̇ng of the 20th century)
AYŞE NUR SAĞIN
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK